Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc: “Sớm đưa bộ máy Nhà nước nhiệm kỳ mới vào hoạt động có hiệu quả”

Thưa ông, sau khi miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội, quy trình bầu chọn nhân sự sẽ diễn ra như thế nào?

Trước hết phải nói cái khác trong lần bầu những chức danh Nhà nước cao cấp trong nhiệm kỳ Quốc hội này. Bởi thông thường các chức danh này được bầu cho một nhiệm kỳ mới và do một nhiệm kỳ Quốc hội mới.

Mặc dù chúng ta đã chứng kiến rất nhiều lần có sự thay đổi nhân sự, trước hết là do kết quả của những quyết định trong tổ chức Đảng. Ví dụ như thời kỳ chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh sang làm Tổng Bí thư và chuyển giao vị trí Chủ tịch Quốc hội cho ông Nguyễn Văn An. Trong những trường hợp ấy tương đối đơn giản bởi vì cả hai vị lãnh đạo này vẫn là Ủy viên Bộ Chính trị. Nhưng lần này, do kết quả của Đại hội Đảng lần thứ XII, lần đầu tiên 3 chức danh quan trọng nhất của Nhà nước là Chủ tịch nước, Thủ tướng và Chủ tịch quốc hội không tham gia Ban chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị.

Để kéo dài tình trạng những chức danh cao cấp ấy không có cương vị trong đảng thì không phù hợp với thiết chế chính trị của ta. Vì thế lần này chúng ta phải bầu một lúc 3 chức danh quan trọng. Đây là tình huống phù hợp với đòi hỏi để làm sao đưa bộ máy nhà nước sớm đi vào hoạt động một cách có hiệu quả, cả trong hoạt động đối nội và đối ngoại.

Hơn thế nữa, trong một chừng mực nào đó, những người từ nhiệm trước nhiệm kỳ cũng là sự hy sinh. Vì thế thủ tục như đã thông báo có động tác từ nhiệm, rời chức vụ để có cơ sở bầu những người mới. Việc bầu như mọi quy trình khác, bảo đảm sự giám sát của Quốc hội trong việc đánh giá các nhân sự tương xứng với những chức năng được Hiến pháp quy định cũng như những chuẩn mực, tiêu chuẩn đặt ra.

Báo cáo nhiệm kỳ của Quốc hội khóa XIII đã chỉ ra nhiều thành tựu, nhưng cũng có không ít hạn chế. Nhân sự trong nhiệm kỳ mới cần có chuẩn bị như thế nào để tiếp thu tốt những bài học, phát huy những thành tựu, thưa ông?

Theo tôi, có 2 yếu tố quan trọng là cơ chế và con người. Cơ chế nào cũng thông qua con người thực hiện. Đối với tồn tại cần khắc phục, nếu ta phân tích cho cùng thì một trong những nguyên nhân căn bản nhất là tính trách nhiệm cá nhân chưa được thể hiện rõ kể cả trong cơ chế và con người. Tôi mong rằng, trong nhiệm kỳ tới sẽ hoàn thiện hơn cơ chế về mặt pháp lý và đề cao trách nhiệm cá nhân. Mỗi vị cán bộ ở cương vị của mình, đặc biệt là cương vị cao cấp cần thể hiện tốt hơn trách nhiệm cá nhân.

Ví dụ, cần yêu cầu cách chức người không xứng đáng. Chính hiện nay tình trạng luật pháp không đi vào đời sống bởi vì cơ quan hành pháp, thực thi pháp luật không làm hết trách nhiệm của mình, không bị xử lý. Cũng phải nghĩ đến văn hoá từ chức nếu mình không thực thi được.

Tại kỳ họp lần này, lần đầu tiên có một nữ ứng cử viên được giới thiệu vào vị trí Chủ tịch Quốc hội. Ông đánh giá ra sao về việc này?

Đây là dấu ấn đầu tiên, là tiền lệ rất đáng mừng. Nhưng nếu nhìn ra thế giới thì nữ làm Thủ tướng, Tổng thống, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng từ lâu rồi.

Lần này, các vị trí cấp cao sẽ tuyên thệ trước Quốc hội. Ông kỳ vọng gì vào những lời tuyên thệ này?

Nhiều chức danh quan trọng sau khi được bầu phải tuyên thệ trước Quốc hội. Tôi cho đây là những điều cần thiết để tạo ra được yếu tố khiến cho người nhận nhiệm vụ mới không những nhận được vinh dự mà còn ý thức được trách nhiệm của mình.

Chúng ta cũng đừng nghĩ tuyên thệ là một chỉ tiêu đánh giá mà tuyên thệ chính là thể hiện ý chí, tinh thần, đạo đức của người làm lãnh đạo. Và việc thực hiện lời hứa đó đến đâu, nhân dân sẽ là người sáng suốt nhất để nhận ra.

Xin cảm ơn ông!