Công Thương qua góc nhìn báo chí 2/10: Lý giải nguyên nhân vì sao doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu “kêu” lỗ

Chiều 1/10, Văn phòng Chính phủ tổ chức họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9, cung cấp thông tin về tình hình phát triển kinh tế xã hội qua 3/4 chặng đường của năm 2022 và giải đáp, làm rõ các vấn đề dư luận xã hội và báo chí quan tâm. Theo đó, vấn đề xăng dầu đã nhận được sự quan tâm của báo chí và dư luận.

Cụ thể, Vietnamnet có bài: Thứ trưởng Công Thương lý giải vì sao doanh nghiệp xăng dầu càng bán càng lỗ. An ninh Thủ đô cũng có bài: Vì sao doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu “kêu” càng bán càng lỗ? Thông tấn xã Việt Nam có bài: Nhà nước không điều chỉnh mức chiết khấu trong kinh doanh xăng dầu.

Thông tin về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết: Trước việc các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu liên tục phản ánh càng bán, càng lỗ vì mức chiết khấu thấp và nhiều doanh nghiệp bán nhỏ giọt để bảo đảm không bị phạt, hiện nay, mức chiết khấu là mức giảm giá của đơn vị bán xăng dầu, có thể là các doanh nghiệp đầu mối, tổng đại lý, đại lý, thương nhân phân phối bán cho các đối tượng khác.

Các quy định hiện hành không có quy định về mức chiết khấu cho kinh doanh xăng dầu và việc điều hành giá xăng dầu theo nguyên tắc thị trường nhưng có sự quản lý của Nhà nước. Nhà nước không điều chỉnh mức chiết khấu trong kinh doanh xăng dầu, chỉ quản lý giá bán lẻ mặt hàng xăng dầu. Chúng ta hiểu rằng đây là giá trần, khi doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu bán xăng dầu thì họ bán bằng giá này, nhưng chiết khấu một mức độ nào đó cho người mua.

Đúng là có việc mức chiết khấu được thỏa thuận khi nguồn cung xăng dầu dồi dào hoặc giá thế giới có xu hướng giảm. Với việc điều hành rất công khai, minh bạch, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nắm bắt được xu hướng tăng hay giảm giá xăng dầu. Nếu có xu hướng giảm thì các doanh nghiệp đầu mối và các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tăng mức chiết khấu để đẩy lượng bán ra, khi giá tăng lên họ lại giảm mức chiết khấu đi. Từ đó, chúng ta sẽ hiểu được hiện nay và thời gian vừa qua có việc mức chiết khấu trong kinh doanh xăng dầu thấp có 2 lý do như sau:

Thứ nhất, từ năm 2022 đến nay, thị trường xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp, nguồn cung không ổn định, giá biến động với biên độ lớn, và những yếu tố trên đã ảnh hưởng đến các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu ở trong nước.

Trong giai đoạn quý II, các doanh nghiệp do lo ngại thiếu hụt nguồn cung, các doanh nghiệp đầu mối tăng mạnh lượng nhập khẩu, tuy nhiên sang quý III, giá xăng dầu thế giới liên tục giảm, nhiều doanh nghiệp bị thua lỗ do đã nhập khẩu lượng xăng dầu tương đối lớn, với giá cao, sau đó thì giá xăng dầu trong nước được điều hành bám sát theo xu hướng thế giới, giảm liên tục. Để tiết giảm chi phí và giảm thiệt hại trong kinh doanh, các doanh nghiệp phải giảm mức chiết khấu cho hệ thống phân phối. Đó là lý do thứ nhất.

Lý do thứ 2 là từ cuối năm 2021 đến nay, các chi phí kinh doanh xăng dầu tăng, ví dụ chi phí vận tải, vận chuyển, chi phí liên quan đến kinh doanh xăng dầu.

Tuy nhiên để kiểm soát lạm phát, hạn chế mức tăng của những chi phí này chưa được Bộ Tài chính, đơn vị phụ trách về các giá của mặt hàng này công bố điều chỉnh trong giá cơ sở do Nhà nước điều hành, và để bảo đảm duy trì hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp đầu vào buộc phải cắt giảm các khoản chi phí, trong đó có mức chiết khấu cho hệ thống phân phối xăng dầu.

Ngoài ra, ở khía cạnh khác, Kinh tế đô thị có bài: Điều hành xăng dầu cần chú ý đến 3 nhóm lợi ích. Theo đó, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải thông tin, khi điều hành xăng dầu chúng ta chú ý đến các nhóm lợi ích: Lợi ích của doanh nghiệp sử dụng xăng dầu làm đầu vào và người tiêu dùng (100 triệu dân Việt Nam). Thứ hai là của doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.

Lợi ích thứ 3 là chúng ta phải nhìn tổng thể về kinh tế vĩ mô, ví dụ như chỉ số giá tiêu dùng, lạm phát, CPI, lớn hơn nữa là GDP.

Vừa qua, dưới sự chỉ đạo rất sát sao, quyết liệt của Chính phủ, liên Bộ Công Thương-Tài chính bám sát vào 3 lợi ích nhóm này và điều hành hài hòa, hợp lý, phù hợp với điều kiện thực tế.

Nhắc lại liên quan đến chiết khấu của các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu, trước hết vai trò chính của Bộ Công Thương là phối hợp với Bộ Tài chính có 2 việc rất quan trọng, một là bảo đảm nguồn cung về xăng dầu phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng. Hiện nay chúng ta làm khá tốt, bảo đảm đủ nguồn cung trong bối cảnh cả thế giới, khu vực gặp rất nhiều khó khăn về việc bảo đảm nguồn cung về xăng, dầu.

Thứ hai là Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính trong việc điều hành giá xăng dầu. Chính phủ cũng đã chỉ đạo rất sát sao, rất rõ là phải bám sát vào giá của thị trường thế giới, phải sử dụng quỹ bình ổn xăng dầu một cách linh hoạt. Vì vậy, hiện nay giá xăng dầu của Việt Nam theo kỳ điều hành gần nhất ngày 21/9, giá các loại xăng tương đương với giá tháng 7/2021, với giá dầu thì giá dầu F0 (Mazut) tương đương với mức giá tháng 4/2021, dầu DO (diezen) tương đương với tháng 3/2022, tức là khi xung đột Nga-Ukraine bắt đầu.

Bên cạnh đó, dự báo về giá xăng trong kỳ điều hành ngày mai (3/10), nhiều trang báo đã đưa thông tin dự báo, giá xăng ngày mai có thể giảm mạnh, về hơn 20.000 đồng/lít.

Lý do được đưa ra là, do giá xăng dầu thế giới và giá xăng nhập liên tục hạ nhiệt nên tại kỳ điều hành giá xăng dầu ngày mai (3/10), giá bán lẻ xăng dầu trong nước có khả năng giảm mạnh. Giá bán lẻ xăng dầu được điều chỉnh để phù hợp với biến động giá thế giới. Nhưng mức giảm ra sao còn phụ thuộc vào việc cơ quan quản lý trích lập hay chi Quỹ bình ổn xăng dầu.