Có thể học hỏi nhiều điều từ Việt Nam!

"Đông - Trung Âu chúng ta cũng có thể học hỏi nhiều điều từ Việt Nam" là tựa đề một bài phân tích rất "dày dặn" trên nhật báo "Dân tộc Hungary" (Magyar Nemzet) số ra ngày 20/1, nhân chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tới Hungary từ 18-20/1.

Việc tờ nhật báo uy tín của Hungary có lịch sử từ năm 1938 dành một trang báo lớn cho chủ đề Việt Nam và mối quan hệ Hung-Việt là điều rất ít thấy với truyền thông Hungary trong các trường hợp tương tự. Bài báo đăng tải góc nhìn của nhà bình luận Klemensits Péter, cộng tác viên khoa học cao cấp thuộc Trung tâm Á - Âu, Đại học Neumann János (Budapest) về mối quan hệ Việt Nam - Hungary, cũng như vai trò của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á.

Bối cảnh bài phân tích là chuyến thăm chính thức tới Hungary của Thủ tướng Phạm Minh Chính – hoạt động trao đổi đoàn đầu tiên ở cấp Thủ tướng Chính phủ giữa hai nước trong 07 năm qua, cũng như phát biểu của Thủ tướng Orbán Viktor sau cuộc hội đàm cấp cao Hung-Việt: "Châu Á đang trỗi dậy không ngừng và chúng tôi nhìn thấy cơ hội lớn cho Hungary trong hệ thống kinh tế thế giới mới này".

"Sự trỗi dậy của các nước châu Á không phải là một hiện tượng nhất thời, Phương Tây phải hiểu rằng không phải chỉ có mình họ trong việc đưa ra các luật chơi kinh tế", Thủ tướng Hungary Viktor Orbán phát biểu vào sáng 19/1, đề cập đến chuyến thăm của người đương nhiệm phía Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính. Tại cuộc họp báo chung được tổ chức vào chiều 18/1, Thủ tướng Hungary khẳng định rằng sự phát triển của châu Á trong hệ thống kinh tế thế giới mới cũng mang lại những cơ hội lớn cho Hungary.

Trả lời tờ "Dân tộc Hungary", nhà phân tích Klemensits Péter nhắc lại mối quan hệ Hungary-Việt Nam đã có từ những năm 1950 và trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, miền Bắc Việt Nam là một đối tác quan trọng của Hungary. Hungary đã ủng hộ cuộc kháng chiến giành độc lập của Việt Nam và sau khi nước CHXHCN Việt Nam ra đời với sự thống nhất hai miền Nam- Bắc, quan hệ hữu nghị ấy vẫn tiếp tục phát triển.

Trước đó, trong thời gian 1973-1975, Hungary cũng đã cử phái bộ đến Việt Nam với nhiệm vụ gìn giữ hòa bình (hơn 600 quân nhân, lính biên phòng, ký giả báo chí, nhân viên dân sự và ngoại giao Hungary tham gia Ủy ban Kiểm soát và Giám sát Quốc tế (ICCS) với nhiệm vụ giám sát ngừng bắn tại Việt Nam, kiểm tra những vi phạm ngừng bắn, kiểm soát việc trao trả tù binh và giám sát sự giải trừ quân bị - ND), và góp phần đào tạo 3.500 sĩ quan cho Việt Nam.

Trong gần 75 năm qua, quan hệ Hungary-Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc: Năm 2018, hai nước đã nâng quan hệ lên mức đối tác toàn diện. Trong những năm gần đây, quy mô thương mại song phương ngày càng tăng: Từ năm 2020 đến năm 2022, kim ngạch thương mại song phương đã vượt quá 1 tỷ USD. Sau khi sụt giảm nhẹ trong giai đoạn bùng phát dịch COVID-19 trên toàn cầu, quan hệ thương mại giữa hai nước đã trở lại xu hướng tăng trưởng.

Dẫn lời Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Kinh tế Đối ngoại Szijjártó Péter, tác giả Klemensits Péter cho biết, mức xuất khẩu của Hungary sang Việt Nam lập kỷ lục. Ông cũng nhắc lại sự hợp tác chặt chẽ giữa Budapest và Hà Nội trong các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, giáo dục, nông nghiệp và quản lý nước. Tính đến mùa hè năm 2023, Hungary có 22 dự án ở Việt Nam, trị giá hơn 70 triệu USD.

Theo các số liệu chính thức, có hơn 6.000 công dân Việt Nam sinh sống dài hạn ở Hungary và chừng 4.000 trí thức Việt Nam trước đây đã từng theo học và tốt nghiệp tại các trường đại học ở Hungary, tạo cơ hội thúc đẩy hợp tác giữa hai nước. Hiện, mỗi năm Hungary vẫn cung cấp 200 học bổng cho sinh viên Việt Nam.

Nhắc đến đường lối ngoại giao và chính sách đối ngoại của Việt Nam, tác giả Klemensits Péter cho biết Việt Nam đã ký Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA) vào năm 2019. Theo các số liệu thống kê, một lượng hàng hóa trị giá gần 128 tỷ USD đã được "nhập cảnh" vào EU từ Việt Nam sau khi hiệp định có hiệu lực.

Nhà phân tích từ Đại học Neumann János cũng đánh giá Việt Nam rất giỏi trong việc tìm kiếm và theo đuổi chính sách cân bằng giữa các cường quốc.

"Việt Nam quan tâm đến việc thiết lập quan hệ hòa bình với tất cả các quốc gia sẵn sàng có thiện chí làm điều này. Tôi nghĩ trong vấn đề này, vùng Đông - Trung Âu chúng ta có thể học hỏi các nước Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam", ông Klemensits Péter khép lại bài bình luận của mình.