Chuyển phân bón vào diện chịu thuế suất 5% vẫn còn băn khoăn

Sáng 29/8, tiếp tục Chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 6, tại Nhà Quốc hội, các đại biểu thảo luận về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).

Theo Báo cáo một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) của Ủy ban Tài chính, Ngân sách, về mức thuế suất 5%, nhiều ý kiến tán thành việc chuyển phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế suất 5%.

Tuy nhiên, nhiều ý đề nghị giữ như quy định hiện hành và đề nghị đánh giá kỹ tác động của việc thay đổi chính sách từ góc độ ngành sản xuất cũng như từ góc độ tác động đối với người tiêu dùng. Ý kiến khác đề nghị quy định phân bón thuộc đối tượng chịu thuế suất 0% hoặc 2% và được khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào hoặc đề nghị tăng thuế đối với những mặt hàng này theo lộ trình.

Về nội dung này, hiện vẫn còn 2 luồng quan điểm (được thể hiện theo 2 phương án tại khoản 2 Điều 9 dự thảo Luật): Quan điểm thứ nhất đề nghị giữ phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản thuộc diện không chịu thuế GTGT như quy định hiện hành; quan điểm thứ hai thống nhất với Cơ quan soạn thảo, chuyển nhóm ngành hàng này vào diện chịu thuế GTGT 5%.

Đồng tình với phương án 1, đại biểu Mai Văn Hải - đoàn Thanh Hoá cho rằng, trong điều kiện bà con nông dân còn rất nhiều khó khăn, tình trạng bỏ ruộng hoang ở nhiều nơi vẫn xảy ra vì thu nhập thấp. Do đó, trong thời điểm hiện nay chưa nên đánh thuế đối với phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và chất kích thích sinh trưởng.

Theo đại biểu Dương Khắc Mai - đoàn Đắk Nông, nếu giữ như quy định luật hiện hành thì doanh nghiệp sản xuất phân bón không được khấu trừ thuế VAT đầu vào và phí này được tính vào chi phí sản xuất, làm tăng giá sản phẩm. Từ đó, làm giảm tính cạnh tranh so với các sản phẩm nhập khẩu.

Nếu đưa phân bón vào diện chịu thuế VAT với mức thuế suất 5% thì sẽ xử lý được các bất cập liên quan đến hoàn thuế VAT đầu vào của doanh nghiệp, nhưng chắc chắn sẽ làm tăng giá phân bón. Điều này sẽ tác động đến sản xuất nông nghiệp, đời sống của người nông dân.

Vì vậy, nên giữ như quy định hiện hành, phân bón chuyển sang điều 5 về các đối tượng không chịu thuế VAT. Còn nếu muốn đảm bảo hài hoà thì đề xuất đưa phân bón vào diện chịu thuế VAT với mức thuế suất 0%.

"Như vậy, vừa xử lý được bất cập liên quan đến hoàn thuế VAT đầu vào của doanh nghiệp, vừa không ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, thậm chí còn có thể làm giảm giá phân bón, khuyến khích phát triển nông nghiệp" - đại biểu Nguyễn Thành Nam - đoàn Phú Thọ bày tỏ.

Đại biểu đoàn Phú Thọ cũng cho hay, việc dự thảo luật quy định chuyển phân bón, tàu khai thác thuỷ sản tại vùng khơi, biển, máy móc thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp từ diện không chịu thuế sang nhóm hàng hoá chịu thuế suất 5%.

Nếu chịu thuế suất 5% sẽ làm tăng sẽ làm tăng chi phí phục vụ cho sản xuất ngư nghiệp và nông nghiệp. Đây là chính sách cần tiếp tục quan tâm. Do đó, nên giữ nguyên như luật hiện hành là những đối tượng không chịu thuế.

Đại biểu Nguyễn Trường Giang - đoàn ĐắK Nông đưa ra phân tích, qua tìm lại hồ sơ khi trình Quốc hội sửa đổi một số đạo luật về thuế theo quy định tại Luật số 71 có giải trình trong 15 nhóm này có nhóm là vật tư đầu vào của sản xuất nông nghiệp như: Thức ăn chăn nuôi, phân bón. Nếu để ở mức 5% vẫn là gánh nặng cho người sản xuất nông nghiệp, làm tăng giá thành của sản phẩm đầu ra. Như vậy, khi trình Quốc hội để Quốc hội quyết định không áp thuế đối với 5%. Tức là không thu thuế đối với sản phẩm này.

Song đến nay, khi trình Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), cơ quan trình luật lại cho rằng, do không áp thuế nên không được khấu trừ thuế VAT đầu vào, làm tăng giá thành. Từ đó, đề xuất 5%.

Đại biểu cũng viện dẫn trong báo cáo đánh giá tác động của cơ quan soạn thảo, do Luật hiện hành quy định phân bón không chịu thuế GTGT nên giai đoạn 2015-2022 các doanh nghiệp sản xuất phân bón không được khấu trừ khoảng 1,5 nghìn tỷ đồng thuế GTGT đầu vào. Nếu áp dụng thuế 5% với phân bón thì thuế GTGT đầu ra là khoảng 5,7 nghìn tỷ đồng, sau khi bù trừ thuế GTGT đầu vào khoảng 1,5 nghìn tỷ, ngân sách sẽ thu thêm khoảng 4,2 nghìn tỷ đồng. Đây là thuế gián thu, đánh trực tiếp vào người tiêu dùng.

Bây giờ lại lập luận, nếu chúng ta đánh thuế 5% để giảm giá bán là không hợp lý. Vì giữa giá thành và giá bán là hoàn toàn khác nhau. Có thể giá bán dưới giá thành, nhưng quan trọng nhất là giá bán phải theo giá quốc tế.

Hiện nay, nền kinh tế chúng ta là kinh tế thị trường và hội nhập. “Vừa qua, để phục hồi kinh tế, chúng ta cố gắng giảm 2% thuế VAT cho người dân để kích thích tiêu dùng. Bây giờ bảo đánh thuế 5% để giảm giá bán là không thuyết phục. Do đó, không áp thuế đối với toàn bộ nhóm dự kiến đưa vào chứ không riêng gì phân bón, và nên giữ nguyên như hiện nay” - ông Giang nói.