Cần có chính sách nhất quán để bảo vệ ngành thép sản xuất trong nước

Giá thép giảm từng ngày

Trước diễn biến giá thép thời gian qua, VSA đã báo cáo Chính phủ và các cơ quan quản lý nhà nước về nguyên nhân tăng giá thép do thị trường nguyên liệu thế giới biến động và không phải do tác động của các chính sách thuế cũng như các chính sách phòng vệ thương mại được áp dụng đối với các sản phẩm thép.

Theo dữ liệu của VSA, Trung Quốc hiện đang chi phối hoàn toàn giá quặng thế giới với 70% lượng quặng nhập đường biển toàn cầu. Trung Quốc đang đẩy mạnh đầu tư nhằm phục hồi sau Covid-19 do đó các nhà sản xuất Trung Quốc đang tích cực dự trữ, nhập nguyên vật liệu cho sản xuất. Ngoài ra do căng thẳng gia tăng giữa Trung Quốc và Australia cũng góp phần đẩy giá quặng sắt tăng… Để phục vụ sản xuất ổn định, doanh nghiệp thép trong nước phải chấp nhận mua giá nguyên liệu cao để đảm bảo sản xuất liên tục, cung ứng hàng hoá cho thị trường. Giá bán thành phẩm cân đối theo thị trường thế giới. Theo VSA, đây là quy luật cung cầu, thực tế giá thép thế giới đã quay đầu giảm liên tục từ cuối tháng 5/2021.

Tại thị trường trong nước, giá thép thành phẩm đang giảm từng ngày, thấp hơn so với các nước khác trong khu vực và thế giới. Và tương lai giá thép trong nước vẫn sẽ bị ảnh hưởng bởi giá thị trường thế giới. Nếu áp dụng chính sách thuế mới sẽ làm tăng áp lực tồn tại với các nhà sản xuất thép trong nước, một số nhà sản xuất thép có thể phá sản nếu chính sách mới được áp dụng.

“Đề xuất áp thuế xuất khẩu với phôi thép (7206, 7207) và giảm thuế nhập khẩu MFN với một số sản phẩm thép sẽ gây tác động kép, ảnh hưởng xấu đến các công ty sản xuất thép. Dẫn đến nhiều doanh nghiệp không thể duy trì sản xuất, ảnh hưởng đến việc làm và thu nhập của hàng trăm nghìn người lao động ngành thép, đi ngược lại với chủ trương của Thủ tướng Chính Phủ là phải tiếp tục giữ vững, duy trì sản xuất đảm bảo tăng trưởng và ổn định việc làm thu nhập cho người lao động trong bối cảnh dịch bệnh Covid - 19 càng ngày càng diễn biến khó lường”- Công ty CP Tập đoàn Hòa Phát bày tỏ quan điểm.

Phân tích cụ thể hơn, Công ty CP Thép Đà Nẵng thông tin, hiện giá phôi thép từ mức 16.700 đồng/kg trong tháng 6 đã giảm mạnh xuống còn 13.700 đồng/kg. Giá bán này có thể thấp so với giá thành sản xuất phôi nhưng tiêu thụ phôi trong nước không được do không có đơn vị sản xuất nào hỏi mua phôi trong tình hình này. Vì thế, Công ty CP Thép Đà Nẵng đã đề nghị giữ nguyên thuế xuất khẩu phôi thép là 0% như hiện nay.

Đại diện Công ty TNHH thép VINA KYOEI nhìn nhận, tình hình thị trường Việt Nam đã thay đổi hoàn toàn kể từ tháng 6 vừa qua do sự mở rộng nghiêm trọng của dịch Covid-19. Mọi hoạt động kinh tế dường như dừng lại ở thị trường chính là TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận Đồng Nai, Bình Dương, Long An… Hầu hết các công trình xây dựng đã ngừng hoạt động do hạn chế về việc di chuyển của người dân cũng như các phương tiện giao thông. Chúng tôi không thể có bất kỳ triển vọng bán hàng nào trong lúc này. Nhiều khả năng doanh số bán các sản phẩm thép sẽ giảm mạnh trong tháng 7, có thể ít hơn 70% so với tháng 6. Theo đó các doanh nghiệp sản xuất thép đều đang gặp khó khăn.

“Dự thảo chính sách mới liên quan đến xuất nhập khẩu các sản phẩm thép này sẽ không có ý nghĩa gì vào thời điểm hiện tại và cả trong tương lai. Hiện nay giá thép thành phẩm đang giảm từng ngày, thấp hơn so với các nước khác. Trong tương lai, giá thép trong nước sẽ vẫn tiếp tục bị ảnh hưởng bởi giá thị trường thế giới. Chính sách mới nếu được áp dụng càng làm tăng áp lực tồn tại với các nhà sản xuất trong nước. Một số nhà sản xuất thép có thể phá sản nếu chính sách mới được áp dụng", đại diện doanh nghiệp này lo ngại.

Điều chỉnh chính sách cần tính đến dài hạn hướng tới thúc đẩy sản xuất trong nước

Theo VSA, phương án đề xuất điều chỉnh thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đối với mặt hàng sắt thép của Bộ Tài chính, VSA nhận thấy chưa phù hợp với thực trạng ngành sản xuất thép trong nước hiện nay. Trong cuộc họp tham vấn với Bộ Tài chính ngày 18/6/2021, đại diện Bộ Công Thương cũng cho rằng chưa nên điều chỉnh chính sách thuế suất xuất nhập khẩu thép trong thời điểm hiện nay.

Vì vậy, Hiệp hội kiến nghị không điều chỉnh tăng thuế xuất khẩu phôi thép thuộc Hiệp hội Thép Việt Nam đề nghị không tăng thuế xuất khẩu phôi thép (mã HS 7206, 7207), đồng thời không giảm thuế nhập khẩu MFN đối với các mặt hàng thép thành phẩm (mã HS 7213, 7214, 7215, 7216 và 7210).

Lý do là kể từ đợt dịch bắt đầu bùng phát cuối tháng 4/2021 đến thời điểm hiện tại, nhiều địa phương trên cả nước thực hiện giãn cách xã hội theo chỉ thị 15,16 của Chính phủ. Vì vậy, công tác xây dựng cơ bản từ công nghiệp đến dân dụng đều ngưng trệ, tình hình tiêu thụ thép trong nước đã giảm mạnh. Cụ thể, bán hàng thép thành phẩm trong nước tháng 6/2021 đã giảm 20% so với tháng 5 và chỉ tăng 1% so với cùng kỳ 2020, nếu loại trừ tăng trưởng của thép cuộn cán nóng thì bán hàng nội địa giảm lần lượt 28% và 22%.

Tính chung 6 tháng 2021, tăng trưởng của ngành thép (bán hàng thép thành phẩm trong nước tăng 18% trong khi xuất khẩu tăng trưởng 66% (nếu loại trừ tăng trưởng của thép cuộn cán nóng) là kế thừa nỗ lực không ngừng của ngành thép trong năm 2020. Theo VSA, xuất khẩu thép hiện tại là hướng mở rộng thị trường để tiếp tục duy trì sản xuất kinh doanh, đảm bảo công ăn việc làm cho lao động của nhà máy, giữ vững phát triển kinh tế, mang lại nguồn thu cho doanh nghiệp và đất nước trong bối cảnh khó khăn do dịch bệnh diễn biến rất phức tạp.

Trong 10 năm trở lại đây, xu hướng bảo hộ ngành thép gia tăng trên toàn thế giới ngay tại các quốc gia phát triển như Mỹ, EU, Nhật Bản..để bảo vệ ngành sản xuất thép trong nước. Theo VSA, ngành thép Việt Nam đang từng bước phát triển đồng bộ và hiện đại hoá để cải thiện sức cạnh tranh của ngành thép. Trong bối cảnh đó, việc điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu các mặt hàng thép trong nước sẽ làm thép từ bên ngoài tràn vào, đe doạ hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp trong nước vốn đang rất khó khăn.

VSA cho rằng, với các FTA Việt Nam đã, đang và sẽ ký với các quốc gia và khu vực đã là một thách thức với ngành thép Việt Nam, đặc biệt với các khối như CPTTP hay RCEP là những khu vực có các cường quốc sản xuất thép như Trung Quốc, Nhật Bản..do đó việc điều chỉnh thuế như dự thảo sẽ làm gia tăng khó khăn cho các nhà sản xuất thép trong nước. Hơn nữa, chính sách thuế xuất nhập khẩu nói chung và thuế xuất khẩu thép là những chính sách dài hạn góp phần thúc đẩy ngành sản xuất trong nước trong đó có ngành thép, cũng như các ngành kinh tế trong nước phát triển bền vững chứ không phải là một giải pháp ngắn hạn trước mắt để xử lý các hiện tượng tăng giảm của thị trường nhất thời.

Do đó quan điểm của VSA là Chính phủ cần có chính sách nhất quán để bảo vệ ngành sản xuất trong nước.