Tuyến đường sắt đô thị - tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên dài gần 20km đi qua các quận 1, 2, 9, Bình Thạnh, Thủ Đức (TP. Hồ Chí Minh) và huyện Dĩ An (Bình Dương), trong đó, khoảng 2,6km đi ngầm (3 nhà ga) và hơn 17km trên cao (11 nhà ga). Khởi công vào tháng 8/2012, đến nay tuyến metro số 1 đạt khoảng 60% tổng khối lượng công việc. Việc xây dựng metro số 1 đánh dấu cột mốc rất quan trọng trong việc hiện đại hóa hệ thống giao thông công cộng của TP. Hồ Chí Minh, đóng góp vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của thành phố và khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam.
 |
| Tuyến Metro số 1 nhìn từ trên cao đoạn nối quận Bình Thạnh và quận 1 qua đường Nguyễn Hữu Cảnh |
Đặc biệt, tuyến metro số 1 đưa vào hoạt động với việc quy hoạch sử dụng không gian ngầm đã góp phần giảm tải áp lực cho giao thông hiện hữu, đây cũng là xu hướng phát triển của thế giới. Sau khi hoàn thành sẽ đáp ứng nhu cầu giao thông ngày một gia tăng tại TP. Hồ Chí Minh có khả năng vận chuyển khoảng 620.000 lượt khách/ngày và đến năm 2040 sẽ chuyên chở được hơn 1 triệu lượt khách/ngày.
Đến nay, khối lượng tổng thể toàn dự án tuyến metro số 1 (tuyến Bến Thành - Suối Tiên) đã đạt khoảng 60%. Thời gian qua, thành phố vẫn gặp khó khăn về nguồn vốn thanh toán cho nhà thầu thi công. Tuy nhiên, từ tháng 9/2016 đến nay, UBND TP. Hồ Chí Minh đã phải tạm ứng vốn cho dự án 3.273 tỷ đồng.
 |
| Quy hoạch sử dụng không gian ngầm tại tuyến metro số 1 đã góp phần giảm tải áp lực cho giao thông hiện hữu (nhà ga ngầm tại trung tâm quận 1) |
Tuyến metro số 2 dài gần 20km (Thủ Thiêm - Bến xe Tây Ninh) chia làm hai giai đoạn. Giai đoạn một dài 11,3km (Bến Thành - Tham Lương) đi qua các quận 1, 3, 10, 12, Tân Bình và Tân Phú. Trong đó có 9,3km đi ngầm với độ sâu trung bình 18m. Tuy nhiên, đến nay công tác giải phóng mặt bằng cho dự án đang bị chậm trễ.
Có thể thấy, việc xây dựng các tuyến metro tại TP. Hồ Chí Minh không chỉ đơn giản là một tuyến giao thông mà là khởi nguồn để xây dựng một dải đô thị tuyến từ trung tâm thành phố đến các vùng phụ cận. Theo đó, dọc theo tuyến metro, hai bên đường và xung quanh các trạm dừng, nhà ga trong bán kính khoảng 1-2km sẽ hình thành các dự án cao tầng, khu đô thị cùng với các tuyến giao thông huyết mạch, mạng lưới xe buýt song hành. TP. Hồ Chí Minh cũng ưu tiên phát triển chung cư cao tầng dọc tuyến metro số 1 tại các quận 2, 9 và Thủ Đức. Đây là cơ hội để thu hút dân cư đến sinh sống, vừa giúp phát triển đô thị vệ tinh, vừa cung cấp nguồn khách ổn định cho metro và giảm nhu cầu xe cá nhân, giảm đáng kể tình trạng ùn tắc giao thông cho thành phố.
