Bộ Công Thương và VAST đề xuất một số định hướng nghiên cứu chuyên sâu

Dự kiến kết quả thực hiện nhiệm vụ đều có tính ứng dụng cao

Chiều 9/5/2024, tại Hà Nội, diễn ra buổi làm việc giữa Bộ Công Thương và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) nhằm sơ kết chương trình phối hợp công tác về hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và định hướng giai đoạn 2024-2030.

Ông Lý Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) cho biết, ngày 17/3/2023, Bộ Công Thương và VAST đã cùng nhau ký kết Chương trình phối hợp về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2023 - 2026, tầm nhìn đến năm 2030 (chương trình phối hợp số 1492) nhằm đẩy mạnh công tác phối hợp giữa hai đơn vị, phát huy vai trò của lực lượng khoa học và công nghệ trong việc hỗ trợ doanh nghiệp ngành Công Thương ứng dụng nhanh chóng những công nghệ mới, hiện đại vào thực tiễn sản xuất kinh doanh, từ đó nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh.

Sau khi Chương trình được ký kết, đầu mối của 2 đơn vị là Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) và Ban Ứng dụng và Triển khai công nghệ (VAST) đã tổ chức các buổi làm việc, trao đổi, thống nhất cách thức triển khai; đồng thời, xác định một số nhiệm vụ ưu tiên đặt hàng triển khai trong kế hoạch khoa học và công nghệ 2023 - 2024 của Bộ Công Thương để phối hợp với VAST.

"Hai đơn vị đã nhanh chóng thiết lập được kênh trao đổi, cung cấp thông tin. Bộ Công Thương đã tiếp nhận, xem xét và giao các đơn vị trong VAST thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ, phù hợp với định hướng ưu tiên trong chương trình (tập trung vào lĩnh vực công nghệ sinh học, công nghiệp môi trường, công nghiệp vật liệu)" - ông Lý Quốc Hùng cho hay.

Đặc biệt, trong quá trình xây dựng Kế hoạch 2024, Bộ Công Thương đã nhận được 11 đề xuất từ phía VAST. Sau khi được các Hội đồng chuyên môn xem xét, Bộ Công Thương đã đưa vào Kế hoạch khoa học và công nghệ năm 2024 của Bộ 5 nhiệm vụ (4 nhiệm vụ lĩnh vực công nghệ sinh học và 1 nhiệm vụ thuộc lĩnh vực công nghệ vật liệu). "Dự kiến kết quả thực hiện nhiệm vụ đều có tính ứng dụng cao trong các doanh nghiệp của ngành Công Thương" - ông Hùng nói.

Tuy vậy, ông Lý Quốc Hùng cho rằng, nội dung triển khai mới tập trung chủ yếu vào việc phối hợp nghiên cứu đề xuất, đặt hàng và triển khai các nhiệm vụ, cụm nhiệm vụ khoa học và công nghệ trong các ngành, lĩnh vực công nghệ ưu tiên.

Ngay cả đối với nội dung này, các nghiên cứu hiện nay cũng mới tập trung và lĩnh vực chính là công nghệ sinh học, một số ít nhiệm vụ trong lĩnh vực công nghiệp môi trường, công nghệ vật liệu. Hiện đang thiếu các nhiệm vụ trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, công nghiệp khai khoáng, hoá chất, vật liệu nổ công nghiệp… một số các nhiệm vụ khoa học và công nghệ đặt hàng cụ thể chưa được phía VAST nghiên cứu, tư vấn, đề xuất việc triển khai...

Với những thế mạnh, nguồn lực hiện có của VAST và thế mạnh của các tổ chức khoa học và công nghệ của Bộ Công Thương, ông Hùng đề xuất, hai bên cùng phối hợp xây dựng một số định hướng nghiên cứu (cụm nhiệm vụ) có tính chất tập trung giải quyết toàn diện, tận gốc những vấn đề trọng tâm, trọng điểm của ngành Công Thương, dự kiến một số ưu tiên chính như: Lĩnh vực công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu, công nghệ chế biến sâu khoáng sản đất hiếm.

Đề xuất một số lĩnh vực, cụm nhiệm vụ nghiên cứu trọng tâm

Đề xuất một số định hướng nghiên cứu trong giai đoạn tới, PGS.TS Phan Tiến Dũng, Trưởng Ban Ứng dụng và Triển khai công nghệ (VAST) nêu, Vụ Khoa học và Công nghệ và Ban Ứng dụng và Triển khai công nghệ tiếp tục duy trì thông tin thường xuyên, kịp thời để thông báo cho nhau về công tác xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch khoa học và công nghệ hàng năm.

Theo đó, khi nhận được thông tin từ Vụ Khoa học và Công nghệ, Ban Ứng dụng và Triển khai công nghệ là đầu mối phía VAST tổ chức để các đơn vị thuộc VAST nghiên cứu, đề xuất nhiệm vụ tham gia kế hoạch khoa học và công nghệ của Bộ Công Thương, đảm bảo bám sát nội dung, định hướng đã đề ra tại chương trình phối hợp; tổng hợp các đề xuất đạt yêu cầu để gửi Bộ Công Thương; hướng dẫn, theo dõi, đôn đốc các đơn vị thuộc Viện Hàn lâm tham gia tuyển chọn, triển khai thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ của Bộ Công Thương đảm bảo tuân thủ các quy định hiện hành.

Hàng năm, Bộ Công Thương xem xét đặt hàng VAST cung cấp các Báo cáo phân tích, đánh giá xu hướng kỹ thuật - công nghệ tiên tiến trên thế giới trong các ngành, lĩnh vực công nghiệp và thương mại thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương. Triển khai thử nghiệm năm đầu tiên là năm 2025.

Bên cạnh đó, hai bên tăng cường việc tổ chức kết nối các viện, trường, doanh nghiệp thuộc Bộ Công Thương với các đơn vị trực thuộc VAST để các đơn vị phối hợp đề xuất, triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ chung nhằm thực hiện chương trình phối hợp.

Trong năm 2024, hai bên dự kiến phối hợp triển khai ít nhất 1 hội nghị nhằm mục đích giới thiệu, quảng bá thành tựu, sản phẩm khoa học và công nghệ của VAST cũng như các viện nghiên cứu, trường đại học thuộc Bộ Công Thương.

PGS.TS Phan Tiến Dũng cũng mong muốn hai bên cùng phối hợp xây dựng một số định hướng nghiên cứu (cụm nhiệm vụ) có tính chất tập trung giải quyết toàn diện, tận gốc những vấn đề trọng tâm, trọng điểm của ngành Công Thương giai đoạn hiện nay, trên cơ sở: Khai thác thế mạnh nghiên cứu công nghệ cao của VAST, rà soát tính trùng lặp với các công trình/cụm công trình do Bộ Công Thương, VAST quản lý và các chương trình khác có liên quan. Công nghệ hoặc sản phẩm công nghệ đề xuất khả thi khi ứng dụng tại doanh nghiệp và hướng tới theo nhu cầu của doanh nghiệp. Sản phẩm đề xuất kết hợp nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng.

Cụ thể một số lĩnh vực, cụm nhiệm vụ trọng tâm như sau: Phát triển và làm chủ công nghệ chế biến sâu khoáng sản đất hiếm để đạt được sản phẩm là nguyên tố đất hiếm riêng rẽ (REO); công nghiệp công nghệ sinh học, công nghiệp thực phẩm; công nghệ vật liệu cho các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp ô tô, chế biến chế tạo; ứng dụng công nghệ vũ trụ cho ngành Công Thương; ứng dụng công nghệ môi trường - năng lượng.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cảm ơn cá nhân GS.TS Chu Hoàng Hà - Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cũng như Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã tổ chức buổi làm việc với sự chuẩn bị chu đáo, chương trình làm việc ngắn gọn, hiệu quả.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương, Chương trình phối hợp số 1492 đã thể hiện sự quyết tâm của hai đơn vị trong thúc đẩy hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Qua nghe các báo cáo, Thứ trưởng ghi nhận những kết quả phối hợp hoạt động khoa học và công nghệ đã đạt được trong 1 năm qua của hai bên với rất nhiều công việc đã được triển khai và cơ bản đã bám theo đúng định hướng của Chương trình 1492.

Trên cơ sở đề xuất đã được đồng thuận của cả hai bên, Thứ trưởng đề nghị sau buổi họp sơ kết ngày hôm nay, hai đơn vị đầu mối chuẩn bị để tổ chức một hội nghị toàn diện, tổng thể hơn. Thứ trưởng đặc biệt nhấn mạnh hai bên cần đặt ra những nội dung ưu tiên triển khai của năm 2024 và những nội dung hợp tác năm 2025. Qua đó, đề xuất nhiều hơn các định hướng nghiên cứu nhưng cần đặt trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên, tuần tự, tiến độ… để hoàn thành.

Nhân dịp kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5 đang đến gần, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân chúc mừng và ghi nhận sâu sắc những đóng góp, cống hiến của các nhà khoa học. Đồng thời, kỳ vọng sự hợp tác giữa Bộ Công Thương và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam sẽ tiếp tục đạt được nhiều kết quả quan trọng, đóng góp vào mục tiêu phát triển trong giai đoạn mới của hai bên.