Bộ Công Thương: Minh bạch thông tin về cơ chế giá và kết quả kiểm tra thực hiện điều chỉnh giá điện

Thực hiện nghiêm quy định pháp luật

Quá trình xây dựng điều chỉnh giá bán điện bình quân đã được Bộ Công Thương căn cứ vào Luật Điện lực, Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg ngày 30 tháng 6 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân; Quyết định số 34/2017/QĐ-TTg ngày 25 tháng 7 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ về khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân giai đoạn 2016-2020.

Cụ thể, Luật Điện lực ngày 03/12/2004 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực ngày 20/11/2012 qui định giá điện được lập trên cơ sở chi phí sản xuất, kinh doanh điện và lợi nhuận hợp lý và báo cáo tài chính được kiểm toán hàng năm của đơn vị điện lực. Giá bán lẻ điện do đơn vị bán lẻ điện xây dựng theo khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân, cơ chế điều chỉnh giá và cơ cấu biểu giá bán lẻ điện do Thủ tướng Chính phủ qui định.

Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg ngày 30/6/2017 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân qui định hàng năm, sau khi kiểm tra giá thành sản xuất kinh doanh điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), giá bán điện bình quân được xem xét điều chỉnh theo biến động khách quan thông số đầu vào của tất cả các khâu (phát điện, truyền tải điện, phân phối-bán lẻ điện, điều hành-quản lý ngành và dịch vụ phụ trợ hệ thống điện).

Quyết định số 34/2017/QĐ-TTg ngày 25 tháng 7 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ về khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân giai đoạn 2016-2020 theo đó, mức giá bán lẻ điện bình quân giai đoạn 2016-2020 được qui định tối thiểu là 1.606,19 đồng/kWh, tối đa là 1.906,42 đồng/kWh.

Bên cạnh đó, nhằm đảm bảo các mục tiêu vĩ mô của Chính phủ, hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp và doanh nghiệp ngành điện, Bộ Công Thương cũng bám sát chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo điều hành giá để phối hợp các bên liên quan xây dựng phương án giá bán lẻ điện bình quân năm 2019, báo cáo Thủ tướng xem xét quyết định.

Theo Bộ Công Thương, giá điện được tính dựa trên các thông số đầu vào như sản lượng điện thương phẩm toàn hệ thống năm 2019; việc điều chỉnh tăng giá than, khí bán cho sản xuất điện; điều chỉnh thuế bảo vệ môi trường đối với than, dầu kể từ ngày 01/01/ 2019 theo Nghị quyết 579/2018/UBTVQH14 ngày 26/9/2018 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Biểu thuế bảo vệ môi trường; phân bổ một phần chênh lệch tỷ giá thực hiện hợp đồng mua bán điện năm 2015 và toàn bộ chênh lệch tỷ giá thực hiện hợp đồng mua bán điện năm 2017 của các nhà máy điện vào năm 2019; giá của các nhiên liệu đầu vào khác như: Giá dầu thế giới (HSFO) để tính giá khí thị trường, giá than nhập khẩu dự báo cho năm 2019 được tính theo dự báo của Ngân hàng thế giới. Và tỷ giá dự báo cho năm 2019 của Ngân hàng ngoại thương Việt Nam công bố.

Tổng hợp ảnh hưởng của một số yếu tố đầu vào và một số yếu tố khác đã làm tăng chi phí mua điện năm 2019 khoảng 20.000 tỷ đồng. Với các thông số đầu vào chính nêu trên, giá điện bình quân năm 2019 là 1.864,44 đồng/kWh, tương ứng tỷ lệ tăng giá so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành là 8,36%. Mức giá này chưa bao gồm khoản chênh lệch tỷ giá thực hiện hợp đồng mua bán điện dự kiến năm 2018 của các nhà máy điện (khoảng 3.266 tỷ đồng) vào năm 2019.

Trên thực tế, nếu bổ sung thêm chi phí này, tổng chênh lệch tỷ giá thực hiện hợp đồng mua bán điện là 7.090,8 tỷ đồng, khi đó giá bán lẻ điện bình quân năm 2019 sẽ là khoảng 1.879,90 đồng/kWh, tương ứng tỷ lệ tăng giá là 9,26%.

Như vậy có thể khẳng định, việc điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân năm 2019 đã giảm đi so với thực tế thị trường, đã được nghiên cứu kỹ trên cơ sở đánh giá tác động đến các chỉ số vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả.

Chủ động kiểm tra, đảm bảo quyền lợi cho khách hàng

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, mặc dù thực hiện tốt quy định nhưng sau khi có thông tin phản ánh của người dân về việc hóa đơn tiền điện tăng cao, Bộ Công Thương đã chủ động thành lập đoàn công tác với sự tham gia của nhiều cơ quan, tổ chức để kiểm tra, làm rõ việc thực hiện Quyết định điều chỉnh giá điện, đảm bảo quyền lợi cho khách hàng sử dụng điện.

Qua kiểm tra thực tế cho thấy, hóa đơn tiền điện của nhiều khách hàng sinh hoạt trong tháng 4/2019 tăng là do 3 nguyên nhân: (1) Sản lượng điện tiêu thụ của khách hàng tăng do thời tiết nắng nóng, nhiệt độ tăng cao; (2) Tác động của việc điều chỉnh tăng giá điện 8,36%; (3) Kỳ ghi chỉ số công tơ của tháng 4 là 31 ngày, dài hơn 3 ngày so với kỳ ghi chỉ số công tơ của tháng 3/2019.

Số liệu thống kê sản lượng điện thương phẩm theo các đối tượng phụ tải của 5 Tổng Công ty Điện lực cho thấy, tổng điện năng thương phẩm tháng 4 năm 2019 tăng 10,26% so với cùng kỳ năm 2018 và tăng 14,23% so với tháng 3 năm 2018, trong đó phụ tải quản lý, tiêu dùng (bao gồm sinh hoạt) tăng 14,15% so với cùng kỳ năm 2018 và tăng 21,03% so với tháng 3 năm 2019.

Cũng theo số liệu thống kê của EVN từ phần mềm Hệ thống thông tin quản lý khách hàng (CMIS), trong tháng 4/2019 số lượng khách hàng sinh hoạt có mức tiêu thụ điện dưới 100 kWh và dưới 200 kWh vẫn chiếm tỷ lệ lớn so với tổng số khách hàng sử dụng điện sinh hoạt trên toàn hệ thống. Cụ thể hộ có mức sử dụng điện sinh hoạt dưới 100 kWh chiếm 31,68%, hộ có mức sử dụng điện sinh hoạt dưới 200 kWh chiếm 68,15%.

Các Tổng công ty/công ty điện lực thuộc EVN đã nghiêm túc thực hiện Quyết định số 648/QĐ-BCT và tuân thủ các quy định khác của Nhà nước. Cụ thể đã làm tốt công tác niêm yết công khai giá, công tác ghi chỉ số công tơ, công tác chốt chỉ số, tính tiền điện, thanh toán tiền điện (Nghị định số 137/2013/NĐ-CP, Thông tư số 16/2014/TT-BCT); công tác tuyên truyền; công tác kinh doanh dịch vụ, giải đáp thắc mắc của khách hàng sử dụng điện...

Theo thống kê của EVN từ số liệu phần mềm quản lý chăm sóc khách hàng, từ ngày 20/3/2019 đến ngày 04/5/2019, toàn Tập đoàn tiếp nhận và giải đáp 71.504 yêu cầu của khách hàng liên quan đến hóa đơn tiền điện. Trong đó có 14.541 kiến nghị của khách hàng, chiếm tỷ lệ gần 20% thắc mắc về chỉ số công tơ điện, hoá đơn tiền điện. Các thắc mắc của khách hàng đã được trả lời 100%, và hài lòng, đồng ý với kết quả giải quyết.

Đặc biệt, trong thời gian trên, chỉ có 11 bài báo trên các báo mạng và báo in, 8 trường hợp đăng trên Facebook nêu thắc mắc, phản ánh của khách hàng có địa chỉ cụ thể. Các thắc mắc, phản ánh của khách hàng thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, truyền hình, báo đài đã được đơn vị chủ động liên hệ xử lý, giải thích cặn kẽ, các trường hợp khách hàng thắc mắc đã đồng ý với cách giải quyết của đơn vị.

Tăng cường quản lý, giám sát

Trong thời gian tới Bộ Công Thương sẽ tiếp tục thực hiện đôn đốc các đơn vị thực hiện Quyết định số 648/QĐ-BCT ngày 20 tháng 3 năm 2019 về việc điều chỉnh mức giá bản lẻ điện bình quân và quy định giá bán điện.

Cụ thể, sẽ phối hợp với Bộ, nghành liên quan cung cấp thông tin chính thống, kịp thời cho các cơ quan thông tấn báo chí; Chỉ đạo EVN nghiên cứu, đề xuất biểu giá bán lẻ điện phù hợp với đại bộ phận khách hàng; đồng thời khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả trong khi vẫn phải đảm bảo các mục tiêu về an sinh xã hội; Phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các đơn vị liên quan, chỉ đạo EVN đánh giá tác động gián tiếp của việc điều chỉnh giá điện đến kinh doanh, sản xuất của các khách hàng ngoài sinh hoạt và đời sống nhân dân.

Bộ cũng sẽ chỉ đạo EVN khắc phục một số thiếu sót; nghiên cứu thay đổi thiết kế của hoá đơn tiền điện cho khách hàng sinh hoạt để khách hàng dễ theo dõi kiểm tra, đặc biệt trong tháng có thay đổi giá điện phải áp dụng phương pháp nội suy. Bên cạnh đó triển khai thực hiện lộ trình thay thế công tơ cơ bằng công tơ điện tử cho khách hàng sinh hoạt theo kế hoạch đã được Bộ Công Thương phê duyệt.

Tuy nhiên, Bộ Công Thương cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục chỉ đạo các cơ quan báo chí thực hiện công tác thông tin tuyên truyền về chủ trương đúng đắn của Đảng, Chính phủ trong việc điều chỉnh giá điện; phản ánh chính xác, khách quan; Có biện pháp chấn chỉnh hoặc xử lý những cá nhân cố tình xuyên tạc, đưa thông tin không đầy đủ, khách quan về đợt điều chỉnh giá điện vừa qua nhằm kích động, gây rối trật tự, an toàn xã hội.

Đề nghị Thủ tướng giao Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp tăng cường kiểm tra, giám sát các chỉ tiêu tài chính của EVN, thông tin đầy đủ đến các cơ quan báo chí về các chỉ tiêu tài chính, quản lý dòng tiền của EVN theo đúng qui định hiện hành; Khẩn trương thực hiện tái cơ cấu EVN theo kế hoạch đã được Thủ tướng phê duyệt.