Việt Nam - Bulgaria: Triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác, thúc đẩy quan hệ song phương

Tháng 2/1950, Bulgaria là một trong 10 nước đầu tiên trên thế giới công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Đến tháng 8/1957, chuyến thăm hữu nghị chính thức Bulgaria của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt nền móng và dấu mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ của hai nước.

Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác Việt Nam - Bulgaria không ngừng được vun đắp, có những bước phát triển mới, với mục tiêu vì tiến bộ chung cho hai dân tộc. Nhất là trong lĩnh vực chính trị - ngoại giao, trong 74 năm qua, hai bên đã trao đổi nhiều đoàn cấp cao; phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương...

Cùng đó, Bulgaria ủng hộ Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), ứng cử Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (nhiệm kỳ 2008-2009 và 2020-2021); ứng cử Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (nhiệm kỳ 2014 - 2016 và 2023 - 2025).

Đáng chú ý, hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư chiếm vị trí quan trọng trong mối quan hệ Việt Nam - Bulgaria những năm qua. Theo lãnh đạo Bộ Công Thương, các cơ chế hợp tác và khuôn khổ pháp lý quan trọng như Ủy ban Liên Chính phủ về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học - kỹ thuật; Hiệp định Thương mại tự do giữa Liên minh châu Âu và Việt Nam (EVFTA), trong đó Bulgaria là thành viên; Hiệp định tránh đánh thuế trùng; Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư... là nền tảng quan trọng góp phần thúc đẩy quan hệ song phương giữa hai nước phát triển trên tinh thần cùng có lợi và bổ trợ lẫn nhau.

Theo thông tin số liệu từ Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương), giai đoạn 2015 - 2023, thương mại song phương giữa 2 nước tăng gấp đôi từ mức 102,5 triệu USD lên 211,4 triệu USD. Đặc biệt, xuất khẩu của Việt Nam sang Bulgaria tăng 3,5 lần từ mức gần 41 triệu USD năm 2015 tăng lên 140,5 triệu USD năm 2023.

Năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa giữa hai nước đạt 211,4 triệu USD, tăng 3,7% so với năm 2022. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Bulgaria đạt 140,5 triệu USD giảm 0,4% so năm 2022; nhập khẩu của Việt Nam từ Bulgaria đạt 70,9 triệu USD tăng 13% so với năm 2022.

Các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu chính sang thị trường Bulgaria là: Sợi bông, cà phê hạt, cao su thiên nhiên, gạo, hạt điều, quần áo, túi sách, giày da, giày thể thao, máy tính, điện thoại di động, linh kiện điện tử, bàn ghế văn phòng, sản phẩm nhựa dân dụng, thuốc lá nguyên liệu...

Chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Bulgaria các sản phẩm: Sắt phế liệu, cao lanh, hóa chất, chế phẩm kích thích tăng trưởng cây trồng, lúa mì, hoa quả khô, thiết bị báo động, hạt hướng dương, dầu thực vật, rượu mạnh, rượu vang, tân dược, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, vải nguyên liệu và phụ liệu.

Về đầu tư, tính đến tháng 3/2024, Bulgaria có 14 dự án đầu tư trực tiếp còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký 31,32 triệu USD, đứng thứ 69 trong số 145 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư trực tiếp tại Việt Nam. Ở chiều ngược lại, Việt Nam chưa có dự án đầu tư sang Bulgaria.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ, những con số trên chưa tương xứng với tiềm năng và quan hệ của 2 nước. Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Bulgaria năm 2023 cũng chỉ tương ứng 0,24% nhập khẩu của Bulgaria, trong khi xuất khẩu Bulgaria vào Việt Nam chỉ chiếm 0,018% kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam.

Trong chuyến thăm chính thức Cộng hòa Bulgaria vào tháng 9/2023, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam từng nhấn mạnh, Việt Nam và Bulgaria tuy cách xa về địa lý nhưng có nhiều điểm tương đồng và còn nhiều tiềm năng hợp tác sâu rộng hơn nữa trong tương lai. Do vậy, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam đề nghị hai bên cần triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác, chú trọng khuyến khích đầu tư giữa hai nước. Cùng đó, khẳng định Việt Nam sẽ tăng cường phối hợp với phía Bulgaria để duy trì, nâng cao hiệu quả hợp tác giữa hai nước trên tất cả các kênh: Các chính đảng, Quốc hội, Chính phủ và giao lưu nhân dân; tham vấn, ủng hộ nhau tại các diễn đàn đa phương, trong đó quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại đầu tư là một trụ cột quan trọng trong quan hệ hai nước.

Với vị trí của Việt Nam trong khu vực ASEAN, Bulgaria có thể đầu tư vào Việt Nam và qua đó đầu tư vào thị trường ASEAN rộng lớn với quy mô hơn 650 triệu dân, quy mô nền kinh tế thứ 5 thế giới. Ngược lại, với vị trí địa chiến lược của Bulgaria bên bờ Biển Đen, doanh nghiệp Việt Nam có thể liên kết với doanh nghiệp Bulgaria để thâm nhập thị trường châu Âu và các nước vùng Balkan...

Để đẩy mạnh hơn nữa hợp tác thương mại và đầu tư song phương, ngày 26/2/2024 bên lề Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 13 tại UAE, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có buổi làm việc với Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Công nghiệp Bulgaria Bogdan Bogdanov. Tại đây, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì triển khai hiệu quả cơ chế Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế, khoa học và kỹ thuật giữa Việt Nam và Bulgaria nhằm nêu ra và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cũng như xác định mục tiêu và lĩnh vực hợp tác mới.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam đề nghị hai bên tăng cường trao đổi để thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực như: Nông nghiệp, hóa chất, dược phẩm; xem xét khả năng mở rộng hợp tác phát triển các ngành công nghiệp có tính chất nền tảng như công nghiệp vật liệu, công nghiệp hỗ trợ, chế biến, chế tạo, năng lượng tái tạo... Song song đó, đẩy mạnh hợp tác phát triển một số ngành mang tính đột phá, phù hợp với xu thế quốc tế như công nghệ xanh, sử dụng năng lượng mới, các lĩnh vực Kinh tế Số với hàm lượng công nghệ cao, thương mại điện tử...

Bộ trưởng đề nghị hai bên cần tăng cường hơn nữa các hoạt động hợp tác trao đổi đoàn doanh nghiệp tham gia các Hội chợ, triển lãm xúc tiến thương mại của nhau đồng thời thường xuyên trao đổi thông tin về thị trường cũng như các thông tin liên quan đến các tiêu chuẩn, quy định áp dụng đối với các mặt hàng xuất nhập khẩu. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tin tưởng với những thuận lợi mà Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA) đem lại, cùng với nỗ lực của Quốc hội, Chính phủ và doanh nghiệp hai nước, thương mại và đầu tư song phương sẽ tiếp tục được phát triển mạnh mẽ.

Về phía Bulgaria, Bộ trưởng Bogdan Bogdanov cũng khẳng định luôn coi trọng và mong muốn thúc đẩy hợp tác với Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, nhất là trong kinh tế, thương mại và đầu tư, với mục tiêu nâng cao kim ngạch thương mại song phương và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hai nước đầu tư vào thị trường của nhau trong các lĩnh vực nông nghiệp, dược phẩm, khai khoáng, năng lượng... Với vị trí địa lý của mình, Bulgaria sẵn sàng làm cửa ngõ để hàng hóa Việt Nam thâm nhập vào thị trường châu Âu.

Hiện thực hóa các mục tiêu cũng như triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác, từ ngày 12 -17/5/2024, Đoàn công tác của Bộ Công Thương do Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên làm Trưởng đoàn sẽ có chuyến công tác tại Kazakhstan và Bulgaria.

Tham gia Đoàn công tác có lãnh đạo các Cục, Vụ, đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương: Văn phòng Bộ Công Thương; Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ; Cục Xuất nhập khẩu; Cục Xúc tiến thương mại; Cục Phòng vệ thương mại; Cục Hóa chất; Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp; Văn phòng Ban chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế; Ủy ban Cạnh tranh quốc gia; Viện Nghiên cứu cơ khí; Viện Nghiên cứu Chiến lược và Chính sách Công Thương; Báo Công Thương... cùng đại diện một số Bộ, ban, ngành và đơn vị liên quan.

Được biết, trong chuyến công tác tại Bulgaria, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cùng Đoàn công tác của Bộ Công Thương sẽ có các buổi làm việc, gặp gỡ song phương với các đối tác. Trong đó, Tọa đàm Hợp tác kinh tế Việt Nam - Bulgaria và Phiên toàn thể Khóa hợp 24 Ủy ban Liên Chính phủ Việt Nam - Bulgaria... sẽ là một trong những hoạt động nổi bật trong suốt chuyến công tác của Đoàn Bộ Công Thương tại “xứ sở hoa hồng”.

Chuyến công tác của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cùng Đoàn công tác của Bộ Công Thương tới Bulgaria không chỉ thắt chặt mối quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai nước mà còn thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực mà hai bên còn nhiều tiềm năng như: Kinh tế, thương mại, khoa học, kỹ thuật với Bulgaria nói riêng và châu Âu nói chung trong việc thực thi hiệu quả Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA).