Vì sao tỉnh Bắc Ninh bị 'tuýt còi' tổ chức hoạt động hầu đồng không đúng quy định?
Theo Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, ngày 25/10, Cục Di sản văn hoá đã có văn bản số 1175/DSVH-PVT gửi Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh về việc chấn chỉnh hoạt động thực hành sai lệch di sản Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt trên địa bàn.
Trước đó, ngày 24/10/2024, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh phối hợp với UBND huyện Yên Phong tổ chức chương trình Liên hoan Hát văn, hát chầu văn tỉnh Bắc Ninh lần thứ II - năm 2024 tại đền thờ Lý Thường Kiệt, xã Tam Giang, huyện Yên Phong từ ngày 24-25/10/2024.
Tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế, tên gọi của hoạt động là Liên hoan Hát văn, hát chầu văn nhưng nội dung hoạt động diễn ra tối 24/10/2024 lại là biểu diễn thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ trên sân khấu của một số nghệ nhân và nghệ nhân ưu tú trong và ngoài tỉnh (các nghệ nhân Nguyễn Trần Tuấn Anh, Trần Thị Chung, Đào Đình Học – Bắc Ninh, Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Được – Hưng Yên…).
Tiết mục khai mạc, giá hầu quan Tuần Tranh của Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Trần Tuấn Anh tại Liên hoan. Ảnh: Báo Bắc Ninh |
Cục Di sản văn hoá, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cho biết, đây là hoạt động diễn xướng hầu đồng không đúng bản chất và không gian thực hành của di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt; xâm phạm tập tục, kiêng kỵ và làm sai lệch giá trị của di sản văn hóa phi vật thể, không đúng tinh thần Công ước 2003 vệ bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO và Luật Di sản văn hóa của Việt Nam, vi phạm Nghị định số 39/2024/NĐ-CP quy định biện pháp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trong các danh sách của UNESCO và danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Tại văn bản gửi Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh về việc chấn chỉnh hoạt động thực hành sai lệch di sản Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt trên địa bàn, Cục Di sản văn hoá nêu rõ: “Việt Nam đang xây dựng Báo cáo định kỳ quốc gia trình Uỷ ban Liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, đệ trình vào 15/12/2024. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng Công ước 2003 và nguyên tắc đạo đức về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO như trên nếu được thể hiện trong Báo cáo quốc gia, có thể bị UNESCO nhắc nhở, thậm chí xem xét, rút danh hiệu và sẽ ảnh hưởng tới cộng đồng chủ thể di sản ở hơn 22 tỉnh, thành phố của Việt Nam, đặc biệt là ảnh hưởng tới uy tín và thể diện của Việt Nam với tư cách Thành viên Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO nhiệm kỳ 2022-2026".
Theo đó, Cục Di sản văn hóa đề nghị Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh cần chấn chỉnh ngay hoạt động hầu đồng không đúng quy định trên địa bàn, tuân thủ các văn bản chỉ đạo của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, đảm bảo thực hiện nghiêm túc Điều 4, Điều 5 Nghị định số 39/2024/NĐ-CP quy định về nguyên tắc trong thực hành, quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể; báo cáo kết quả xử lý về Bộ VHTTDL (qua Cục Di sản văn hóa) trước ngày 1/11/2024.
Theo quy định, nguyên tắc trong thực hành di sản văn hóa phi vật thể: “Cộng đồng chủ thể phải đảm bảo duy trì tính liên tục trong thực hành di sản văn hóa phi vật thể đúng với giá trị, bản chất và chức năng của di sản; giảm nguy cơ mai một, thất truyền; Bảo đảm gìn giữ giá trị của di sản với các hình thức thể hiện, hiểu biết, kỹ năng, kỹ thuật và không gian thực hành liên quan; không đưa những yếu tố không phù hợp vào di sản; Không phổ biến và thực hành sai lệch nội dung di sản; Bảo đảm tôn trọng và bảo vệ giá trị tôn giáo, tín ngưỡng, tập quán, tính thiêng của nghi lễ và không gian thực hành của di sản văn hóa phi vật thể”. Về nguyên tắc trong sử dụng và khai thác di sản văn hóa phi vật thể ngoài hoạt động thực hành: “Không can thiệp làm thay đổi, sai lệch tập quán, tín ngưỡng, tính thiêng, những điều kiêng kỵ, bí quyết trong thực hành di sản văn hóa phi vật thể”. |