Tỉnh Bắc Ninh hiện có diện tích 822,7 km2, nằm ở cửa ngõ phía Bắc của thủ đô Hà Nội, trong tam giác tăng trưởng kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Đây là tỉnh có các đường giao thông lớn quan trọng chạy qua, nối liền tỉnh với các trung tâm kinh tế, thương mại và văn hóa của miền Bắc. Quốc lộ 1A nối Hà Nội - Bắc Ninh - Lạng Sơn; đường cao tốc Quốc lộ 18 nối sân bay Quốc tế Nội Bài - Bắc Ninh - Hạ Long; Quốc lộ 38 nối Bắc Ninh - Hải Dương - Hải Phòng; trục đường sắt xuyên Việt đi Lạng Sơn và Trung Quốc. Mạng lưới đường thuỷ sông Cầu, sông Đuống, sông Thái Bình chảy ra biển Đông. Đây là những điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội và giao lưu với bên ngoài.

Ngày 1/1/1997 tỉnh Bắc Ninh được tái lập, tại thời điểm đó, Bắc Ninh gặp rất nhiều khó khăn, diện tích nhỏ nhất cả nước, điểm xuất phát thấp, kinh tế chậm phát triển; thu ngân sách nhà nước thấp (chỉ đạt 198 tỷ đồng, ngân sách Trung ương phải hỗ trợ); nông nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế; sản xuất công nghiệp, thương nghiệp nhỏ lẻ; hạ tầng kinh tế - xã hội lạc hậu, xuống cấp.

Sau hơn 20 năm tái lập, từ một tỉnh nông nghiệp thuần túy, đến nay Bắc Ninh đã cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, với nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội đứng trong tốp đầu cả nước. Hoạt động thương mại - dịch vụ tiếp tục phát triển; xuất khẩu có bước đột phá. Quy mô công nghiệp tăng nhanh, đưa Bắc Ninh trở thành trung tâm công nghiệp điện tử, công nghiệp công nghệ cao của cả nước.

Các lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ. Chất lượng và quy mô giáo dục, đào tạo có nhiều đổi mới. Đáng chú ý, văn hóa, thể thao và du lịch được chú trọng phát triển toàn diện, mang đậm bản sắc văn hóa Kinh Bắc. Hiện, mỗi năm Bắc Ninh có khoảng 500 lễ hội lớn, nhỏ được tổ chức vào tất cả các mùa trong năm… Nét văn hóa đặc sắc nhất của Bắc Ninh không thể không nhắc đến, đó là Dân ca Quan họ và những văn hóa gắn liền với loại hình nghệ thuật – nguồn tài sản văn hóa phi vật thể vô giá của nước ta.

Ngoài ra, Bắc Ninh còn là cái nôi của nhiều nghề truyền thống như: Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ (Thuận Thành), nghề gốm Phù Lãng (Quế Võ), nghề tre trúc Xuân Lai, gò đúc đồng Đại Bái (Gia Bình), nghề rèn sắt thép Đa Hội ở Châu Khê, nghề chạm khắc gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ, Phù Khê, Hương Mạc (Từ Sơn), nghề sản xuất giấy Đống Cao, Đào Xá, Châm Khê (thành phố Bắc Ninh)... Ngoài ra, còn rất nhiều làng nghề chế biến nông sản, thực phẩm, làm các món ăn đặc sản nổi tiếng như: Nghề làm đậu phụ Trà Lâm, nem Bùi Xá, bánh Phu Thê Đình Bảng, bún Khắc Niệm…

Hiện nay, di sản văn hoá làng nghề truyền thống đang được các cấp, ngành, địa phương quan tâm bảo tồn và phát huy. Hệ thống di tích đình, đền, lăng mộ tôn thờ vị tổ nghề được nhà nước xếp hạng bảo vệ, nhân dân địa phương tu bổ tôn tạo. Lễ hội ở các làng nghề được duy trì. Một số làng nghề thủ công truyền thống được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Nhiều nghệ nhân được tôn vinh vẫn ngày đêm cần mẫn, miệt mài gìn giữ, truyền lửa tinh hoa cho thế hệ sau.

Qua khảo sát thực tế, hầu hết các gia đình, cơ sở sản xuất ở làng nghề truyền thống ở Bắc Ninh đều đang tiếp cận thị trường bằng việc cải tiến sản phẩm, thay đổi mẫu mã, tìm hướng đi mới. Như ở làng gốm Phù Lãng có thêm các sản phẩm tranh gốm trang trí trên tường; một số cơ sở tổ chức hoạt động trải nghiệm để phục vụ khách du lịch. Tại làng tre, trúc Xuân Lai sản xuất ra nhiều sản phẩm nội thất và đồ trang trí phù hợp thị hiếu người tiêu dùng. Làng tranh Đông Hồ cũng sáng tạo các mẫu tranh mới, ứng dụng linh hoạt trên các chất liệu, đồ dùng và kết hợp với hoạt động tham quan du lịch...

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc bảo tồn và phát triển bền vững di sản làng nghề truyền thống ở Bắc Ninh cần nhiều giải pháp đồng bộ, thiết thực, có cơ chế chính sách, khuyến khích tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân đầu tư bảo tồn và phát triển làng nghề, đặc biệt là các dự án phát triển làng nghề gắn với du lịch và xây dựng nông thôn mới. Tích cực đổi mới, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm về mẫu mã, kiểu dáng, nâng cao năng suất, chất lượng và tăng khả năng cạnh tranh của các sản phẩm; tăng cường hợp tác giao lưu, hội nhập về văn hóa, quảng bá sản phẩm; chú trọng quy hoạch làng nghề trọng điểm, định hướng nghiên cứu, khai thác giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể các làng nghề trong hoạt động du lịch.