Văn hóa được chú trọng hơn trước sức ép tăng trưởng kinh tế

Năm 2009, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định ban hành Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020. Chiến lược được thực hiện trong bối cảnh của quá trình đổi mới tạo nên hình ảnh một xã hội Việt Nam ngày càng năng động và hội nhập quốc tế sâu rộng. Nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường làm cho tính tích cực xã hội được phát huy, các hoạt động văn hoá và dịch vụ văn hoá trở nên năng động, đa dạng và phong phú hơn, nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro, phức tạp.

Về tình hình quốc tế thì có những biến động sâu sắc trên nhiều mặt. Toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế là một xu thế tất yếu, khách quan, vừa là quá trình hợp tác để phát triển, vừa là quá trình đấu tranh bảo vệ lợi ích quốc gia. Trong đó, các phương tiện truyền thông, mạng viễn thông, Internet tạo thuận lợi cho giao lưu, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, đồng thời cũng diễn ra cuộc đấu tranh gay gắt để bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020

Tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020, chiều ngày 25/12, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho hay, nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ trung ương tới cơ sở, sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân, đời sống văn hóa và môi trường văn hóa trên cả nước có nhiều khởi sắc. Công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa được chú trọng. Sự nghiệp văn học, nghệ thuật có bước phát triển mới. Nhiều phong trào, cuộc vận động góp phần bồi đắp, bảo vệ và phát huy những giá trị nhân văn truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong đời sống đương đại…

Đặc biệt, giai đoạn 2009-2019, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia văn hóa các năm 2009-2015 và Chương trình mục tiêu phát triển văn hóa các năm 2016-2019 đã đạt nhiều kết quả tích cực, tạo hiệu ứng phát triển kinh tế, du lịch, góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp cũng như góp phần nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, nhất là đồng bào tại vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo.

Từ năm 2009 đến nay, nguồn vốn đầu tư cho công tác phát triển văn hóa trên cả nước đạt mức 8.565,066 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triển là 2.156,113 tỷ đồng, vốn ngân sách sự nghiệp là 6.408,953 tỷ đồng, chưa kể nguồn đầu tư xã hội hóa…

10 năm thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020 được ghi nhận có những đột phá quan trọng

Đánh giá về 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, văn hoá không chỉ là nền tảng mà vai trò văn hoá trong xây dựng, phát triển con người Việt Nam trong điều kiện mới đã được chú trọng. Nhiều lĩnh vực văn hoá đã có thể lượng hoá được bằng số liệu để nhìn nhận rõ sự phát triển, thay đổi chứ không chỉ là những nhận định cảm tính. Đặc biệt, đến nay, nhận thức về văn hoá đã đi sâu vào ngõ ngách của đời sống từ văn hoá công sở, văn hoá doanh nghiệp đến văn hoá gia đình, cộng đồng, làng xã.

Ngoài ra, theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, sự thụ hưởng của người dân đối với các loại hình văn học nghệ thuật, tham gia vào sáng tác, phổ biến cũng hơn trước rất nhiều. Bên cạnh hệ thống thiết chế văn hoá do Nhà nước đầu tư, các doanh nghiệp và nhân dân rất tích cực tham gia phát triển các thiết chế văn hoá xã hội hoá. Nhiều chỉ số thành phần trong chỉ số phát triển con người của Việt Nam như giáo dục, khoa học, văn hoá cao hơn so với nhiều nước cùng trình độ phát triển. Không chỉ mang văn hoá Việt Nam ra nước ngoài, đem những giá trị, sản phẩm văn hoá thế giới đến Việt Nam mà hoạt động sáng tạo văn học nghệ thuật của Việt Nam cũng đã tiếp thu, Việt hoá nhiều điểm mới của thời đại, của các nước với tốc độ nhanh hơn trước.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cho hay, trong toàn hệ thống và xã hội, văn hoá vẫn chưa được coi trọng đúng mức. Một số cấp uỷ, chính quyền địa phương chưa dành đủ thời gian chỉ đạo, nguồn lực cho văn hoá mà vẫn chạy theo sức ép tăng trưởng kinh tế.

Để văn hóa là nền tảng tinh thần, vừa là mục tiêu, động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa luôn được kiến nghị phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội. Đặc biệt, cần đưa nhiệm vụ phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam trở thành một trong những nhiệm vụ đột phá phát triển kinh tế - xã hội.

Vì vậy, thời gian tới, theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, phát triển văn hoá phải tuyên truyền, thuyết phục, vận động phát huy sáng tạo cá nhân, dân chủ nhưng phải đi liền với pháp luật, kỷ cương, nhất là phải làm gương từ bộ máy Đảng, chính quyền, các bộ ngành, từ cao xuống thấp. Cán bộ phải làm gương trước người dân. Người lớn làm gương cho con trẻ.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị, cần chú ý đến sự phát triển của các ngành công nghiệp văn hóa với ý nghĩa là ngành làm ra tiền đúng nghĩa. “Lâu nay, chúng ta vẫn coi công nghiệp văn hóa là sức mạnh mềm để lan tỏa, tuy nhiên qua nhiều năm vẫn chưa thấy sự đột phá. Nên chăng thời gian tới cần lựa chọn một số ngành cụ thể để tập trung đầu tư, tạo sự đột phá”- Phó Thủ tướng nêu.