Văn hóa doanh nghiệp: Công cụ quản trị hiệu quả đưa PVTrans “vượt sóng, vươn xa”

Trên hành trình 22 năm xây dựng và phát triển, các giá trị văn hóa PVTrans được tạo dựng xuất phát từ yêu cầu cấp thiết của hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) trong từng giai đoạn, từng điều kiện cụ thể. Văn hóa doanh nghiệp là công cụ lãnh đạo của Đảng bộ PVTrans, là công cụ quản trị, khơi thông nguồn lực, đồng hành cùng doanh nghiệp vượt qua gian khó, từng bước tăng trưởng để đạt được kết quả đáng tự hào.

Xuất phát từ thực tiễn

Nhìn lại Tổng Công ty Cổ phần Vận tải Dầu khí (PVTrans) những năm đầu thành lập, đặc biệt là giai đoạn năm 2010-2011, PVTrans là một trong những đơn vị khó khăn nhất của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Nợ nần chồng chất, nhiều tàu vận chuyển hàng lỏng phải nằm bờ vì không cạnh tranh nổi với tàu nước ngoài. PVTrans có 11 đơn vị thì đến 7 thua lỗ hoặc sắp phá sản. Không ít cán bộ nhân viên, người lao động tìm đường rời "con tàu sắp đắm". Việc tuân thủ quy định, quy chế rất lỏng lẻo không những làm hiệu quả SXKD ảnh hưởng mà còn dễ dẫn đến thất thoát, sai phạm.

Để giải quyết thực trạng đó cùng với mục tiêu lớn lao thời điểm ấy là phải vượt qua cơn sóng dữ, Ban Lãnh đạo PVTrans đã xác định “Kỷ cương” là giá trị nền tảng, then chốt CBCNV phải tuân thủ để vực dậy Tổng công ty.

Cũng trong bối cảnh “tồn tại hay giải thể”, nguồn lực hạn chế mọi mặt, đòi hỏi cách tư duy, cách chỉ đạo, cách làm từ lãnh đạo đến CBCNV phải thực tế, chắc chắn, có kết quả mới làm… Trong điều kiện đó, các giá trị “Thực tiễn - Hiệu quả” hình thành, là kim chỉ nam cho CBCNV thực hiện, triển khai công việc.

Theo lời Chủ tịch HĐQT PVTrans Phạm Việt Anh, thời điểm đó, cách làm văn hóa doanh nghiệp (VHDN) của PVTrans rất đơn giản và rất tự nhiên, chỉ xuất phát từ thực tế "bắt buộc phải làm". "Đều xuất phát từ yêu cầu thực tiễn trong công tác quản lý, chứ thực ra chúng tôi cũng không làm bài bản đâu. Trong thời điểm đó muốn bài bản cũng không được, vì chẳng có người. Đang phải lo cơm áo gạo tiền làm sao mà làm bài bản được" - ông Phạm Việt Anh chia sẻ.

Từ thực tế đó, việc triển khai thực hiện văn hóa doanh nghiệp tại PVTrans bắt đầu bằng những cách làm đơn giản nhất. Từ những chủ trương, Nghị quyết của Đảng, của Hội đồng quản trị,… lồng ghép vào những hoạt động cụ thể, các quy chế, quy định của Tổng công ty, điều chỉnh tất cả những tương tác, hành xử của các thành viên trong hệ thống của PVTrans.

Đặc biệt hơn, chính cách làm, cách hành xử, cách ra quyết định, cách tương tác từ ban lãnh đạo đến các cán bộ chủ chốt đã dần dần tạo thành thói quen, phong cách làm việc, nề nếp làm việc của CBNV-NLĐ. “Từ đó chúng tôi tạo nên môi trường làm việc trên cơ sở nền tảng là một phông văn hóa chung, một nguyên tắc làm việc chung, một giá trị chung; sự hợp tác, phối hợp trong công việc tốt hơn và từ đó có tạo nên hiệu quả công việc, hiệu suất làm việc tốt hơn” - ông Phạm Việt Anh cho biết.

Hệ thống, con người và văn hóa

Theo lãnh đạo PVTrans chia sẻ, trong công tác quản trị có 03 yếu tố cấu thành. Một là hệ thống, hai là con người, và ba là văn hóa. “Nếu chúng ta tách rời văn hóa ra khỏi những yếu tố kia thì văn hóa chỉ là văn hóa, chỉ hình thức. Nhưng nếu văn hóa, giá trị văn hóa được thẩm thấu vào trong hệ thống của chúng ta, trong các quy định các quy chế của chúng ta để điều chỉnh các hành vi của chúng ta, rồi từ đó thẩm thấu vào nhận thức của từng con người, đặc biệt là các cấp lãnh đạo và cán bộ chủ chốt, như vậy thì 3 yếu tố hệ thống, con người và văn hóa sẽ hòa quyện cùng nhau, khi đó công tác quản trị của chúng ta sẽ tốt hơn. Từ đó văn hóa sẽ phát huy tốt vai trò là công cụ trong hệ thống quản lý chung của doanh nghiệp và sẽ tác động rất tích cực về sau này” - ông Phạm Việt Anh khẳng định. Văn hóa doanh nghiệp: Công cụ quản trị hiệu quả đưa PVTrans “vượt sóng, vươn xa”.

Có thể thấy, các giá trị VHDN được xuất phát từ bối cảnh thực tiễn và các mục tiêu cụ thể của PVTrans ở từng giai đoạn, do vậy việc triển khai rà soát, hoàn thiện các giá trị VHDN PVTrans đã được Tổng công ty triển khai thực hiện nghiêm túc, bài bản và có hệ thống hơn, cùng với quá trình tái tạo văn hóa Petrovietnam.

Sau giai đoạn “hồi sinh” mạnh mẽ, PVTrans bắt đầu vươn lên tìm đường tiến ra thị trường quốc tế. Từ mục tiêu ban đầu là chuyển đổi mô hình hoạt động nhằm quản lý an toàn, hiệu quả tài sản, vốn… PVTrans đã hướng đến mục tiêu cao hơn là phát triển đội ngũ cán bộ, quản lý chất lượng sản phẩm, dịch vụ, đáp ứng tốt nhất yêu cầu của thị trường, khách hàng. Như vậy, cách thức quản trị cũng phải thay đổi, đỏi hỏi phải bài bản, hệ thống. Đó cũng là nguyên nhân mà giá trị văn hoá “Chuyên nghiệp” với đặc tính “Trách nhiệm – có tính chuẩn hoá hệ thống cao và minh bạch” được hình thành, như một yêu cầu tất yếu.

Đến nay, PVTrans từ một đơn vị bên bờ vực phá sản đã trở thành một đơn vị vận tải hàng đầu Việt Nam, tăng trưởng về lợi nhuận 13 năm liên tiếp. Năm 2023, kết quả sản xuất kinh doanh của PVTrans được ghi nhận mức cao nhất trong lịch sử kể từ khi thành lập, với tổng doanh thu hợp nhất đạt 10.135,5 tỷ đồng; lợi nhuận đạt hơn 1.500 tỉ trên tổng số vốn điều lệ 3.236 tỉ, là một trong những đơn vị đạt hiệu quả cao nhất của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

Công cụ hiệu quả trong quản trị doanh nghiệp

Để VHDN thực sự trở thành công cụ hiệu quả trong quản trị điều hành, sản xuất kinh doanh, mang lại lợi ích hữu hiệu cho doanh nghiệp, theo lãnh đạo PVTrans, trước tiên, văn hóa cần phải bắt đầu từ nhận thức. VHDN muốn thực hiện, thực thi hiệu quả thì phải xuất phát từ nhận thức của lãnh đạo, người đứng đầu. Trong đó, người đừng đầu cấp ủy, lãnh đạo Tổng công phải xem VHDN là công cụ quan trọng trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, giúp khơi thông được nguồn lực - vật lực và trí lực cho sự phát triển, để từ đó tránh được việc làm theo kiểu phong trào, hình thức, làm theo mệnh lệnh cấp trên, mà xây dựng VHDN xuất phát từ nhu cầu cấp thiết của doanh nghiệp.

“Thứ hai, chúng ta làm VHDN phải có nét đặc trưng. Lựa chọn nét đặc trưng phù hợp với đặc thù đơn vị, không nên dàn trải. Làm ít mà có chất, còn hơn làm nhiều mà cứ chung chung, không giải quyết được”. Doanh nghiệp cần chọn những giá trị văn hóa mang tính chất đặc thù, cấp thiết làm trọng tâm và thực hiện thật tốt, tạo ra những điểm nhấn. Vì làm nên văn hoá đó chính là bản sắc, nét đặc trưng, sự khác biệt. Mỗi doanh nghiệp có nguồn lực, quy mô, đặc thù công việc khác nhau, thì VHDN cũng phải gắn với những đặc trưng riêng biệt đó, không xa rời đời sống lao động sản xuất của doanh nghiệp.

Và thứ ba, VHDN không phải là những khẩu hiệu, những lời nói mà phải là hành động, phải được thẩm thấu vào trong quy chế, hệ thống quản trị của doanh nghiệp và có những chế tài nhất định. Các hệ thống quy chế, quy định, quy trình được xây dựng cụ thể, phân định rõ quyền hạn, trách nhiệm và định hướng cho CBCNV biết tuân thủ thực hiện. Các quy định đánh giá kết quả công việc của tập thể, cá nhân được xây dựng có tiêu chí đo lường rõ ràng; các chính sách thưởng, phạt công minh, không cả nể, không có vùng cấm, không trường hợp ngoại lệ. Người lãnh đạo đứng đầu và cán bộ chủ chốt là những người đi đầu làm gương, tuyệt đối tuân thủ các quy định, quy chế đã đề ra. Kết quả, tất cả mọi người đều nhìn vào đó, làm theo và đi vào khuôn phép.

Phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể trong xây dựng VHDN, lãnh đạo PVTrans cũng đã tạo điều kiện để Công đoàn, Đoàn Thanh niên có vai trò chủ đạo trong việc đứng ra tổ chức các sự kiện, các chương trình hoạt động lan toả VHDN thường niên, nhằm gắn kết, chia sẻ, kết nối thông tin giữa CBCNV với doanh nghiệp, như các dịp Hội thảo, Teambuilding, sự kiện Tân niên, Tất niên, Staff Party, về nguồn, các chương trình thiện nguyện, đền ơn đáp nghĩa,…

PVTrans đã xây dựng một môi trường làm việc đề cao giá trị công bằng, nhân văn/nghĩa tình, xử lý các xung đột, bất đồng trên tinh thần vì giá trị, lợi ích chung. Trong những thời khắc gian khó nhất, chính khát vọng, kết hợp động lực vươn lên tự thân ở mỗi CBCNV và tinh thần nhân văn, nghĩa tình của Tổng công ty/ các đơn vị thành viên là chất keo gắn kết quan trọng, đã giúp người lao động PVTrans thêm yêu nghề, thêm gắn bó với tổ chức, với đơn vị của mình.

Những kết quả đã đạt được, các bài học kinh nghiệm đã có là cơ sở, nền tảng để PVTrans tiếp tục phát triển, tái tạo, gìn giữ và lan toả các giá trị VHDN để VHDN luôn song hành cùng hoạt động SXKD, là một động lực to lớn để giúp PVTrans tự tin vượt qua những thách thức trên con đường thực hiện khát vọng “vượt sóng vươn xa”.