Thiếu thuốc và vật tư y tế: Có phải chỉ do chậm đấu thầu?

Sự kiện gây hoang mang trong dư luận là việc từ ngày 5/9/2023, Bệnh viện Huyết học – Truyền máu TP. Cần Thơ đã liên tục phát thông báo khẩn vì thiếu máu để phân bổ về 74 bệnh viện của 11 tỉnh, thành trong khu vực.

Không riêng Bệnh viện Huyết học – Truyền máu TP. Cần Thơ, tại Bệnh viện Mắt Trung ương, nhiều bệnh nhân không thể thay thủy tinh thể vì bệnh viện này đã hết thủy tinh thể từ nhiều tháng nay.

Còn tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Phước, nhiều người dân đến khám, điều trị bức xúc vì có bảo hiểm y tế nhưng vẫn phải ra hiệu thuốc bên ngoài bệnh viện mua từ bông băng, kim tiêm…

Chưa hết, vật tư sử dụng trực tiếp cho ca mổ tại một số bệnh viện cũng thiếu, vật tư cho tiếp nhận máu cũng không có tại một số cơ sở lớn, từ đó không thể tiếp nhận được máu hiến, khiến một số bệnh viện thiếu máu điều trị trầm trọng.

Phản ánh của một số đơn vị khám chữa bệnh, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này do gặp khó khăn trong công tác đấu thầu mua sắm hóa chất, vật tư, trang thiết bị y tế năm 2023 - 2024 khiến bệnh viện hiện không còn túi lấy máu và hóa chất xét nghiệm sàng lọc máu. Nhiều bệnh viện chuyên khoa sản nhi ở các tỉnh, thành miền Nam thiếu thuốc thiết yếu điều trị bệnh tay chân miệng, thiếu vắc xin cho trẻ em…

Ông Lê Thanh Dũng - Giám đốc Trung tâm đấu thầu thuốc Quốc gia, Bộ Y tế cho biết: Trung tâm chỉ tổ chức đấu thầu đối với các thuốc generic nhóm 1, nhóm 2 của 32 hoạt chất trong tổng số 1.226 hoạt chất thuộc danh mục thuốc đấu thầu. Vì vậy, phần lớn nhu cầu các thuốc phục vụ công tác điều trị được thực hiện bởi đơn vị mua sắm tập trung cấp địa phương hoặc do cơ sở y tế tự tổ chức đấu thầu.

Ý kiến của một lãnh đạo Vụ Kế hoạch tài chính (Bộ Y tế) đã thừa nhận, hiện nay có lúc, có nơi vẫn thiếu thuốc, vật tư là do tâm lý e ngại sau những vụ việc vi phạm về đấu thầu.

Ngay trong sáng nay 2/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025; Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021 - 2025… ĐBQH TP. Hà Nội Trần Thị Nhị Hà đã chỉ ra vướng mắc về đấu thầu trong mua sắm trang thiết bị y tế.

Bà Trần Thị Nhị Hà cho rằng, theo quy định tại Thông tư 08/2022/TT-BYT của Bộ Y tế, hồ sơ phê duyệt tiêu chuẩn định mức trang thiết bị y tế chuyên dụng yêu cầu phải có cơ cấu tổ chức cụ thể, kê khai nhân lực, văn bản phê duyệt phạm vi hoạt động chuyên môn của cơ sở, nhu cầu sử dụng từng loại trang thiết bị trong 3 năm tiếp theo, đây là yêu cầu dành cho các cơ sở y tế đang hoạt động.

Đối với những bệnh viện đang trong quá trình lập dự án, triển khai xây dựng mới thì những nội dung theo yêu cầu của Thông tư 08 chỉ là dự kiến, không cụ thể chi tiết, vì vậy không thể đủ cơ sở theo quy định của Thông tư để xác định tiêu chuẩn định mức máy móc, trang thiết bị y tế để thực hiện lập hồ sơ, đề xuất chủ trương xây dựng bệnh viện mới.

Trước những bất cập này, bà Trần Thị Nhị Hà đề nghị Bộ Y tế sớm sửa đổi Thông tư 08 để hướng dẫn cụ thể việc xác định tiêu chuẩn, định mức sử dụng trang thiết bị y tế chuyên dùng làm cơ sở lập hồ sơ, đề xuất chủ trương, triển khai mua sắm tại các dự án đầu tư xây dựng mới các bệnh viện.

Cùng chia sẻ về băn khoăn này, đại diện Bộ Y tế cho biết, các thuốc thuộc danh mục đấu thầu tập trung cấp quốc gia vẫn đảm bảo cung ứng đủ tới các cơ sở y tế. Việc thiếu thuốc, vật tư ở cơ sở là do địa phương chưa triển khai xong công việc thuộc nhiệm vụ của mình.

Viện trưởng một viện đầu ngành chia sẻ đơn vị vẫn đấu thầu để có thuốc, vật tư đảm bảo điều trị cho các bệnh nhân của viện và còn tiếp nhận, cung cấp máu cho một số bệnh viện bị thiếu hụt.

Như vậy câu hỏi đặt ra: Tại sao đại diện Bộ Y tế cho biết, các thuốc thuộc danh mục đấu thầu tập trung cấp quốc gia vẫn đảm bảo cung ứng đủ tới các cơ sở y tế nhưng các đơn vị khám chữa bệnh vẫn có tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế? Vậy lý do có phải chỉ bởi khâu đấu thầu? Dư luận cần hơn những câu trả lời rõ ràng từ các bộ, ngành liên quan.