Tháo nút thắt để gỡ "thẻ vàng" IUU

4 nút thắt lớn

Việc chưa gỡ được "thẻ vàng" đối với hải sản được đánh giá là thách thức không nhỏ trong xuất khẩu thủy sản sang EU và các thị trường khó tính bởi lẽ, "thẻ vàng" ảnh hưởng đến tín chỉ, tăng thêm các thủ tục hành chính, kiểm soát thủy sản vào thị trường EU và các thị trường khác.

Ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) - cho biết, hiện vẫn còn tồn tại 4 nút thắt lớn trong tháo gỡ "thẻ vàng". Thứ nhất, về xây dựng luật pháp, mặc dù chúng ta đã xây dựng Luật Thủy sản 2017 với mục tiêu hướng phát triển bền vững không tận diệt và không tận dụng tối đa. Tuy nhiên, đối với 2 nghị định và 8 thông tư, vẫn chưa có đồng thuận cao từ phía EC. Ví dụ, mức xử phạt hành chính trong lĩnh vực khai thác hải sản, EC cho rằng, so với khu vực và thế giới vẫn thấp.

Hạ tầng cảng cá yếu, gây khó khăn trong việc quản lý đội tàu

Thứ hai, về quản lý đội tàu. Đầu năm nay, vẫn xảy ra 32 vụ với 56 tàu cá vi phạm đánh bắt vi phạm vùng biển nước ngoài. Việc này nếu không làm tốt, rất khó có thể gỡ được "thẻ vàng", thậm chí sẽ bị "thẻ đỏ".

Thứ ba, về truy xuất nguồn gốc, hạ tầng cảng cá yếu, gây khó khăn trong việc quản lý đội tàu cùng với việc thiếu nguồn nhân lực về truy xuất nguồn gốc đang là "bài toán" khó đối với Việt Nam.

Thứ tư, về thực thi pháp luật, công tác thông tin tuyên truyền về Luật Thủy sản 2017, khai thác IUU dù đã triển khai tương đối nhưng còn phải thực hiện sâu rộng hơn để người dân nhận thức được...

Nỗ lực tháo gỡ

Với gần 95.000 tàu khai thác cùng với hơn 650.000 lao động, việc quản lý đánh bắt hải sản trên biển đối với các cơ quan chức năng luôn là một thách thức. Đại diện Bộ NN&PTNT cho biết, nâng cấp hạ tầng nghề cá, cắt giảm 30% số đội tàu song hành với quản lý chặt chẽ đội tàu khai thác, nâng cao chất lượng chế biến và giảm tối đa tổn thất sau thu hoạch sẽ được Bộ triển khai trong năm nay.

Về hạ tầng thủy sản, ở nhiệm kỳ trước, Bộ NN&PTNT đã có Nghị quyết của Ban cán sự về nâng cao đầu tư công cho hạ tầng thủy sản giai đoạn 2021 - 2025, đang trình Bộ Kế hoạch và Đầu tư để trình lên Quốc hội khóa XV. Đồng thời, Bộ NN&PTNT đề xuất với Chính phủ những dự án vay vốn cho hạ tầng thủy sản. Như vậy, nếu các nguồn vốn nếu được thực thi, hạ tầng thủy sản Việt Nam sẽ có bước thay đổi. Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) cũng đang xây dựng chính sách chuyển đổi nghề, để bà con ngư dân vừa đảm bảo thu nhập nhưng vẫn tiến tới ngành khai thác hải sản bền vững, phù hợp với trữ lượng nguồn lợi ngoài tự nhiên.

Ngoài những giải pháp trên, nhiều ý kiến cho rằng, việc hoàn thiện lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, đảm bảo khối tàu từ 15m trở lên khi ra khơi phải có kết nối và duy trì kết nối trong suốt thời gian hoạt động; hoàn thiện và kết nối dữ liệu tàu cá; đào tạo, nâng cao năng lực cho người lao động… cũng là mấu chốt tháo gỡ "thẻ vàng".