“Quả ngọt” từ chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp ở Sơn La

Đẩy mạnh việc quy hoạch vùng trồng

Giai đoạn 2008 - 2021, hoạt động sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản trên địa bàn tỉnh Sơn La đã được các cấp, ngành quan tâm chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện, bước đầu có hiệu quả. Nhận thức của các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ chức, cá nhân về nông nghiệp hiệu quả, bền vững được nâng lên. Tạo được mối quan hệ tác động giữa phát triển lực lượng sản xuất với quan hệ sản xuất, trong đó coi trọng việc tiếp tục ứng dụng mạnh hơn khoa học, công nghệ vào sản xuất, bảo quản và chế biến theo hướng nâng cao chuỗi giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách mới, khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư vào sản xuất, bảo quản, chế biến nông sản; áp dụng các quy trình sản xuất nông nghiệp tốt, ứng dụng công nghệ cao vào một số khâu của sản xuất như: Ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm, nhà lưới, nhà kính, sử dụng một số giống cây trồng nuôi cấy mô, ứng dụng công nghệ sinh học trong xử lý chất thải chăn nuôi… Nhờ đó, kinh tế nông nghiệp phát triển theo quan điểm sản xuất hàng hóa gắn với công nghiệp chế biến, khai thác tốt tiềm năng lợi thế của tỉnh; tăng cường thâm canh, tăng vụ, ứng dụng các giống mới và các tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất.

Phát huy lợi thế về đất đai, khí hậu, tỉnh đã hình thành các vùng sản xuất cây công nghiệp, cây ăn quả tập trung theo hướng đầu tư chiều sâu nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, nâng cao hiệu quả sản xuất, phát triển quy mô diện tích theo quy hoạch gắn với công nghiệp chế biến và thị trường tiêu thụ. Tỉnh đã đưa vào khảo nghiệm và mở rộng một số giống cây ăn quả có giá trị kinh tế thích nghi với điều kiện tự nhiên của tỉnh; chú trọng đầu tư thâm canh tăng năng suất, phát triển thành vùng nguyên liệu tập trung như: Cà phê, chè, cây ăn quả, dược liệu… ngày càng mang lại hiệu quả cao cho người sản xuất; làm tăng giá trị của 1 ha đất.

Toàn tỉnh hiện đã được cấp 181 mã số vùng trồng với diện tích 4.701,84 ha cây ăn quả phục vụ xuất khẩu. Đồng thời, bước đầu thực hiện cơ giới hóa bằng việc đưa máy móc vào sản xuất, thu hoạch sản phẩm. Riêng khâu làm đất cơ bản đã thực hiện cơ giới hóa đạt 100% đối với mía, cao su, chè; trên 50% đối với lúa, sắn, ngô, cà phê.

Đồng thời, tỉnh cũng đã hình thành các vùng nguyên liệu phục vụ các cơ sở, nhà máy chế biến nông sản trên địa bàn tỉnh như: Vùng nguyên liệu ngô phục vụ khoảng 700 cơ sở tách hạt, sấy ngô, nghiền ngô và 1 nhà máy chế biến thức ăn chăn nuôi; vùng nguyên liệu mía phục vụ Nhà máy Mía đường Sơn La; vùng nguyên liệu sắn phục vụ 2 nhà máy chế biến tinh bột sắn, khoảng 1.000 cơ sở sơ chế sắn; vùng nguyên liệu chè phục vụ 27 cơ sở, nhà máy chè trên địa bàn tỉnh; vùng nguyên liệu cà phê phục vụ 2 cơ sở chế biến sâu cà phê, 5 cơ sở sơ chế cà phê nhân theo quy mô công nghiệp và các cơ sở sơ chế, chế biến nhỏ lẻ, quy mô hộ gia đình; vùng nguyên liệu cao su phục vụ Nhà máy chế biến cao su 28/10; vùng nguyên liêu rau, quả phục vụ 4 cơ sở, nhà máy chế biến rau, quả trên địa bàn tỉnh. Diện tích cây trồng áp dụng quy trình sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP, an toàn, hữu cơ…) đạt 17.538 ha.

Chinh phục người tiêu dùng

Bên cạnh việc xây dựng được một vùng trồng nông sản chất lượng, tỉnh Sơn La còn xây dựng quy hoạch phát triển thương mại và hạ tầng thương mại nông thôn nhằm phục vụ nhu cầu trao đổi hàng hóa, mua sắm, tiêu dùng của nhân dân. Trong giai đoạn 2008-2021, tỉnh đã đầu tư xây dựng, sửa chữa, nâng cấp được 54 chợ nông thôn. Bên cạnh đó, hỗ trợ người dân tham gia gian hàng trưng bày, giới thiệu các sản phẩm hàng hóa nông sản của Sơn La tại các hội chợ triển lãm thương mại lớn trong cả nước; tổ chức tuần hàng trưng bày, giới thiệu các sản phẩm hàng hóa nông sản, thực phẩm an toàn của tỉnh tại Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Nghệ An…

Để nông sản Sơn La vào được các chuỗi siêu thị lớn, tỉnh đã tổ chức hội nghị kết nối giao thương giữa các doanh nghiệp, hợp tác xã của Sơn La với các doanh nghiệp của các tỉnh khác. Đồng thời, kết nối đưa nông sản Sơn La vào các chuỗi siêu thị của Tập đoàn VinGroup, Tập đoàn Mường Thanh, các chuỗi siêu thị Big C… nhằm giới thiệu tiềm năng, lợi thế để thu hút đầu tư và kết nối tiêu thụ các sản phẩm hàng hóa nông sản của Sơn La tại thị trường trong nước và tham gia xuất khẩu.

Với tất cả các giải pháp kể trên, xuất khẩu nông sản Sơn La ngày càng nâng cao giá trị. Năm 2021, tổng giá trị xuất khẩu nông sản toàn tỉnh đạt 150 triệu USD. Giá trị nông sản xuất khẩu 9 tháng đầu năm ước đạt trên 115 triệu USD (chiếm 92,5% tổng giá trị hàng hóa tham gia xuất khẩu của tỉnh).

Bên cạnh thị trường xuất khẩu truyền thống là Trung Quốc, nông sản của tỉnh đã xuất khẩu vào các thị trường mới, có tiềm năng như: Mận hậu xuất sang thị trường Singapore, Malaysia; xoài xuất sang thị trường Nga, Úc, Mông Cổ…; nhãn xuất sang thị trường Anh, Ba Lan, Hàn Quốc…; chanh leo xuất khẩu sang thị trường Pháp, Thụy Điển; thanh long sang thị trường Nga. Các đối tác nhập khẩu trái cây nước ngoài đều đánh giá cao chất lượng nông sản của tỉnh.