Phòng ngừa rủi ro trên thị trường chứng khoán phái sinh

TTCKPS Việt Nam dự kiến vận hành vào đầu năm 2017, đánh dấu bước tiến mới trong hoàn thiện cơ cấu, nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam hội nhập với thị trường tài chính quốc tế. Tuy nhiên, CKPS là một thị trường hoàn toàn mới mẻ đối với Việt Nam, việc quản lý, phòng ngừa các rủi ro để thị trường vận hành an toàn, hiệu quả ngay từ giai đoạn đầu là một yêu cầu hết sức quan trọng.

Rủi ro trên TTCKPS gồm có rủi ro mang tính toàn thị trường và rủi ro trong khâu vận hành. Ông Đặng Tài An Trang - Phó Chánh Văn phòng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) - cho biết, mục tiêu quản lý đối với TTCKPS của UBCKNN là bảo vệ nhà đầu tư, bảo đảm thị trường vận hành một cách công bằng, hiệu quả, minh bạch, giảm thiểu các rủi ro hệ thống. Nguyên tắc quản lý TTCKPS của UBCKNN là bảo vệ tài sản của khách hàng, đảm bảo năng lực và sự trung thực của các tổ chức kinh doanh CKPS, đảm bảo tính toàn vẹn của thị trường.

UBCKNN cho biết sẽ có các biện pháp quản lý rủi ro với các tổ chức kinh doanh CKPS chặt chẽ thông qua các quy định về điều kiện kinh doanh CKPS đối với các nghiệp vụ môi giới, tự doanh, tư vấn... Chẳng hạn, để thực hiện nghiệp vụ môi giới CKPS, UBCKNN quy định các công ty chứng khoán phải có vốn điều lệ từ 800 tỷ đồng trở lên, không lỗ trong 2 năm gần nhất, tỷ lệ vốn khả dụng tối thiểu là 220% trong 12 tháng gần nhất. Ngoài ra, UBCKNN sẽ quy định cụ thể về điều kiện làm thành viên bù trừ đối với các công ty chứng khoán, các ngân hàng thương mại; quy định cụ thể về các tổ chức giao dịch CKPS khác như sở giao dịch chứng khoán, trung tâm lưu ký chứng khoán và các quy định về hoạt động của TTCKPS Việt Nam.

Các quy trình quản lý rủi ro được xem là những điều kiện tiên quyết cho TTCKPS vận hành an toàn, hiệu quả, phát triển bền vững. Là đơn vị được giao vận hành TTCKPS, đại diện Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết, ngay từ khi xây dựng sản phẩm ban đầu đơn vị đã có tính toán, lựa chọn các tài sản cơ sở và thiết kế sản phẩm theo hướng tránh thao túng giá. Các sản phẩm chứng khoán phái sinh sẽ được đưa vào giao dịch khi vận hành TTCKPS là “hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu” và “hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ”. Đây là những sản phẩm phái sinh ban đầu khá đơn giản, dễ thực hiện. Trong khi thiết kế các sản phẩm này, HNX đã xây dựng phương pháp xác định giá, phương thức thanh toán theo hướng tránh việc thao túng giá.

Với vai trò là tổ chức thực hiện thanh toán, bù trừ giao dịch trên TTCKPS, đại diện Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam cho biết, đơn vị đã nghiên cứu và sẽ áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro liên quan tới hoạt động của cơ chế “đối tác thanh toán trung tâm (CCP)”, trong đó sẽ xây dựng cơ chế xử lý trường hợp mất khả năng thanh toán, quy định về ký quỹ...