Phát triển dịch vụ tư vấn đầu tư công nghiệp: 4 giải pháp then chốt

Ông đánh giá như thế nào về tầm quan trọng của dịch vụ TVĐTCN đối với nền kinh tế hiện nay?

TVĐTCN là một nhiệm vụ quan trọng trong công tác quản lý hiện đại ngày nay, đặc biệt trong tư vấn các dự án lớn, phức tạp và đòi hỏi nhiều kỹ năng đa dạng. Để có thể hoàn thành dự án đầu tư đúng thời hạn, đáp ứng yêu cầu chất lượng kỹ thuật và phù hợp với ngân sách đề ra, dự án cần phải được quản lý hiệu quả với phương pháp, kỹ năng phù hợp và được tư vấn bởi đội ngũ lành nghề, có chuyên môn giỏi.

Dự án công nghiệp hoạt động hiệu quả khi được tư vấn tốt

Trên thực tế, ở Việt Nam, đã tồn tại nhiều loại hình tư vấn phục vụ cho việc hình thành dự án đầu tư, trong đó có đầu tư dự án công nghiệp. Ví dụ: Dịch vụ tư vấn thủ tục pháp lý hình thành doanh nghiệp, tư vấn thủ tục hành chính đăng ký kinh doanh, tư vấn lập hợp đồng kinh doanh, dịch vụ kế toán, tư vấn phát hành cổ phiếu, huy động vốn…

Đối với Việt Nam, khi hội nhập vào nền kinh tế thế giới, trong xu hướng toàn cầu hóa, đòi hỏi phải phát triển các lĩnh vực kinh tế, trong đó có lĩnh vực tư vấn đầu tư công nghiệp. Tuy nhiên, hiệu quả của các dự án đầu tư công nghiệp mà các doanh nghiệp Việt Nam thực hiện vẫn còn một số hạn chế. Một mặt do các công trình ngày càng đòi hỏi yêu cầu chất lượng, kỹ thuật hiện đại, phức tạp với quy mô đầu tư lớn, nhưng mặt khác công tác tư vấn đầu tư dự án chưa thực sự tốt, mang tính chuyên nghiệp cao.

Dịch vụ TVĐTCN vốn rất phát triển ở những quốc gia như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Thái Lan… Kinh nghiệm từ các quốc gia này có thể mang đến điều gì cho Việt Nam?

Các quốc gia phát triển có những yêu cầu rõ ràng về dịch vụ TVĐTCN. Đơn cử, để đảm bảo chất lượng của hoạt động TVĐTCN, Hoa Kỳ có hệ thống các quy định pháp lý ở cấp liên bang và cấp bang yêu cầu cá nhân và đơn vị tư vấn phải đáp ứng được các điều kiện về chuyên môn mới được công nhận chức danh chuyên môn dự án và được phép hành nghề.

Ông Phạm Ngọc Hải - Phó Viện trưởng phụ trách Viện Nghiên cứu Chiến lược, chính sách Công Thương (Bộ Công Thương)

Kinh nghiệm từ các quốc gia cho thấy, những loại hình tư vấn có tính chất nhạy cảm cao, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn xã hội như các hoạt động của luật sư, tư vấn luật, đại diện pháp luật của nhà đầu tư; tư vấn tài chính, phát hành chứng khoán, thiết kế xây dựng, dịch vụ thầu xây dựng… được chính quyền các nước coi là những ngành kinh doanh có điều kiện. Chính quyền các nước đều xây dựng luật pháp, chính sách riêng nhằm quản lý và đảm bảo chất lượng, tính lành mạnh của các hoạt động tư vấn này.

Đối với hoạt động tư vấn kỹ thuật mà chất lượng tư vấn ảnh hưởng đến an toàn xã hội, như tư vấn thiết kế công trình xây dựng, thiết kế dây chuyên sản xuất, giám sát kỹ thuật… các quốc gia đều có chính sách quản lý về chất lượng hành nghề chặt chẽ với cá nhân và tổ chức tư vấn kỹ thuật.

Đối với các hoạt động tư vấn có liên quan đến đầu tư công nghiệp nhưng được coi là ít nhạy cảm hơn hoặc hoạt động không ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn tính mạng hay sức khỏe con người như tư vấn thủ tục hành chính về cấp phép đầu tư, tư vấn quản trị kinh doanh thì các nước không có quy định bắt buộc phải đáp ứng được điều kiện nào mới được phép hoạt động tư vấn. Với các loại hình tư vấn này, chính quyền các nước để hoạt động theo quy định pháp luật kinh tế dân sự chung.

Ông có đề xuất giải pháp nào để hoạt động này đạt hiệu quả cao nhất?

Là một trong những ngành dịch vụ quan trọng nhưng rất mới mẻ ở nước ta, giải pháp quan trọng đầu tiên nhằm phát triển dịch vụ TVĐTCN là hoàn thiện thể chế. Trong đó, phải tổ chức lại các đơn vị tư vấn theo cơ chế thị trường, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về các hoạt động TVĐTCN.

Song song với việc hoàn thiện thể chế, cần đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác tư vấn phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế thị trường. Tư vấn đầu tư phải trở thành một nghề mang tính chuyên nghiệp, chuyên môn hóa cao, ít rủi ro.

Ngoài ra, cần nâng cấp cơ sở vật chất, trang bị hiện đại phục vụ công tác TVĐTCN theo hướng xây dựng cơ sở hiện đại với các trang thiết bị cần thiết cho hoạt động tư vấn đầu tư… Xây dựng và hình thành cơ sở dữ liệu về đầu tư, trong đó có các số liệu, dữ liệu về các dự án tư vấn đầu tư tương tự đã hoàn thành trong quá khứ; cơ sở dữ liệu về chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành công nghiệp và các ngành có liên quan tới ngành công nghiệp như hạ tầng điện, nước, khu - cụm công nghiệp, môi trường…

Cuối cùng, cần hoàn thiện cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ các cơ sở TVĐTCN theo hướng tiếp cận với kinh tế thị trường. Các công ty TVĐTCN sẽ hoạt động dưới dạng công ty cổ phần, công ty TNHH chịu sự giám sát trực tiếp của pháp luật hoặc là đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm.

Xin cảm ơn ông!