CôngThương - Thủy sản vẫn “nóng”
Trong hai thập kỷ qua, sự gia tăng dân số chóng mặt, tốc độ đô thị hóa quá nhanh và sự phát triển kinh tế xã hội là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhu cầu thủy sản trên toàn cầu không ngừng tăng cao với tốc độ tăng hàng năm đạt 4,3%.
Số liệu của Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO) cho thấy, mức tiêu thụ thủy sản bình quân theo đầu người trên thế giới liên tục tăng cao, từ 11,8 kg/người/năm (năm 1981) lên đến 16,8 kg/người/năm (năm 2006).
Theo dự báo của FAO, mức tiêu thụ thủy sản trên thị trường thế giới sẽ còn tiếp tục tăng cao trong những năm tới, có thể lên đến 19,1 kg/người/năm vào năm 2015 và 19 – 20 kg/người/năm vào năm 2030.
Nhiều chuyên gia kinh tế dự báo, nền kinh tế toàn cầu trong năm 2013 không mấy sáng sủa, người tiêu dùng chưa thể chi tiêu rộng rãi như thời hưng thịnh. Tuy nhiên, thủy sản vẫn là mặt hàng tiếp tục được yêu thích do giá cả hợp lý và tốt cho sức khỏe.
Trên Seafoodsource.com, cuối năm 2012, Hiệp hội Nhà hàng Quốc gia Mỹ đã công bố kết quả của cuộc khảo sát “cái gì nóng trong năm 2013” và thủy sản xuất hiện hai lần trong top 10 và một lần nữa trong top 20. Cụ thể, thủy sản xuất hiện hai lần ở vị trí số 9 trên danh sách thủy sản bền vững và vị trí số 13 trên danh sách cá phi truyền thống.
Cuộc thăm dò ý kiến từ hơn 1.800 đầu bếp chuyên nghiệp ở Mỹ cũng cho thấy, thủy sản sẽ tiếp tục là xu hướng nóng nhất trên thực đơn của các nhà hàng trong năm 2013.
Tại Anh, Công ty tư vấn dịch vụ thực phẩm Technomic’s MenuMonitor cho biết, người tiêu dùng nước Anh ngày càng quan tâm đến thủy sản, đặc biệt là thủy sản bền vững bởi tốt cho sức khỏe và giá cả phải chăng.
Nguồn cung vẫn khó
Nguồn cung thủy sản được dự báo sẽ tiếp tục gặp không ít khó khăn trong năm 2013 bởi dù nuôi trồng và khai thác thủy sản đều có sự gia tăng đáng kể nhưng lại đang phải đối mặt với nhiều vấn đề nghiêm trọng nảy sinh.
Người đứng đầu Cơ quan Nghề cá và Nuôi trồng Thủy sản của FAO, Árni M. Mathi, cho biết: “Nuôi trồng và khai thác thủy sản có sự đóng góp quan trọng đối với an ninh lương thực toàn cầu và tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, ngành đang phải đối mặt với hàng loạt các vấn đề như cơ chế quản lý nghề cá yếu kém, bất cập trong sử dụng nguồn lợi tự nhiên, những thói quen lạc hậu trong thực hành nuôi trồng và khai thác thủy sản, những bất công liên quan đến việc phân biệt đối xử và lao động trẻ em...”
Theo số liệu mới nhất của FAO, tính đến nay, gần 30% các nguồn lợi thủy sản đã bị khai thác quá mức, khoảng 57% bị khai thác hoàn toàn, nói cách khác là đã đạt đến hoặc rất gần đến mức sản lượng khai thác bền vững tối đa và chỉ khoảng 13% chưa bị khai thác hoàn toàn. Khai thác quá mức không chỉ gây hậu quả sinh thái tiêu cực, mà còn làm giảm sản lượng cá, dẫn đến hậu quả tiêu cực kinh tế xã hội.
Những tín hiệu mới đầy hy vọng
Trong năm 2013, ngành thủy sản Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục đối diện với nhiều khó khăn như thiếu vốn, chi phí sản xuất tăng cao, thị trường châu Âu tiếp tục chưa có dấu hiệu phục hồi, sức ép cạnh tranh lớn từ các đối thủ khổng lồ... Tuy nhiên, thủy sản Việt Nam vẫn có thể kỳ vọng đạt kết quả khả quan khi nhiều tín hiệu vui đang diễn ra trong đầu năm nay.
Đối với con tôm, trong năm 2013, sản lượng tôm của Thái Lan nói riêng, toàn cầu nói chung sẽ giảm mạnh. Cụ thể, sản lượng tôm của Thái Lan, đối thủ đáng gờm của tôm Việt Nam có thể giảm khoảng 20 – 30% do Hội chứng tôm chết sớm (EMS) tấn công các ao nuôi ở miền Đông và miền Nam nước này. Chính vì thế, đây là cơ hội để ngành tôm Việt Nam tăng tốc xuất khẩu sang các thị trường tiềm năng.
Đối với cá tra, thực tế những năm qua đã cho thấy, thách thức lớn nhất của ngành chủ yếu vẫn chính là sự gia tăng về lượng, biến chuyển về chất còn hạn chế. Tuy nhiên, trong năm nay, ngành cá tra Việt Nam lại lựa chọn phương án giảm về giá trị để có sự phát triển bền vững hơn.
Tổng Thư ký VASEP Trương Đình Hòe dự báo, sản lượng nuôi cá tra năm 2013 sẽ giảm mạnh xuống mức dưới 1 triệu tấn, thậm chí chỉ khoảng 800.000 tấn, giá trị xuất khẩu cũng giảm còn 1,5 - 1,6 tỷ USD.
Đồng thời, đầu năm nay, Việt Nam vừa có thêm 5 doanh nghiệp cá tra đạt chứng nhận thủy sản bền vững từ Hội đồng quản lý nuôi trồng thủy sản (ASC), nâng tổng số doanh nghiệp được cấp chứng nhận ASC tính tới thời điểm hiện tại trên cả nước là 13 doanh nghiệp. Ngoài ra, hiện có 5 trại nuôi cá tra khác đang trong quá trình được thẩm định để nhận giấy chứng nhận ASC.
Trong bối cảnh xuất khẩu khó khăn như hiện nay, việc đạt chứng nhận ASC có ý nghĩa rất quan trọng bởi đây được coi là một trong những “giấy thông hành” cần thiết giúp các nhà xuất khẩu cá tra Việt Nam vững bước thâm nhập nhiều thị trường lớn và khó tính trên thế giới như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản…
Ông Dương Ngọc Minh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Hùng Vương cho biết: “Tuân theo tiêu chuẩn ASC không những tốt cho môi trường mà còn lợi cho doanh nghiệp, bởi ASC mở ra cánh cửa dẫn đến những thị trường mới tại châu Âu và Mỹ. Với những sản phẩm được dán nhãn ASC, chúng tôi có thể mở rộng hoạt động kinh doanh, đồng thời đảm bảo với khách hàng rằng họ đang mua một sản phẩm được sản xuất có trách nhiệm”.
Khó khăn vẫn sẽ tiếp tục “đeo bám” ngành thủy sản Việt Nam trong năm 2013, tuy nhiên, với nhu cầu tiêu thụ thủy sản đang tăng mạnh trên thế giới, nguồn cung gặp khó... thủy sản Việt Nam vẫn còn nhiều cơ hội để đạt mục tiêu. Tuy nhiên, việc có thể nắm bắt được cơ hội hay không vẫn còn nằm ở phía trước?
