Nhiều đột phá về thể chế, chính sách cho kinh tế nông nghiệp và nông thôn

Chiến lược nhằm hiện thực hóa định hướng của Nghị quyết của Đại hội Đảng lần thứ XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và đẩy mạnh quá trình tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững và việc đổi mới, sáng tạo về khoa học công nghệ và thị trường.

Chiến lược nhằm hướng đến mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp hiện đại năng suất, chất lượng, hiệu quả, bền vững và sức cạnh tranh cao. Nâng cao thu nhập, chất lượng cuộc sống, vai trò và vị thế của người nông dân và dân cư nông thôn. Phát triển nông thôn toàn diện, hiện đại gắn với quá trình đô thị hóa giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; xây dựng nông thôn xanh, sạch, đẹp, an ninh, trật tự được đảm bảo.

Theo đó, Chiến lược đặt mục tiêu cụ thể đến năm 2030, tốc độ tăng trưởng GDP nông lâm thủy sản đạt bình quân từ 2,5 - 3%/năm, tốc độ tăng năng suất lao động nông lâm thủy sản đạt bình quân từ 5,5 - 6%/năm; mở rộng và phát triển thị trường, nhất là thị trường xuất khẩu. Tốc độ tăng giá trị xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt bình quân từ 5 - 6%/năm.

Tầm nhìn đến năm 2050, phấn đấu Việt Nam trở thành một trong những nước có nền nông nghiệp hàng đầu thế giới với ngành công nghiệp chế biến nông sản hiện đại, hiệu quả, thân thiện với môi trường. Nông thôn không còn hộ nghèo và trở thành “nơi đáng sống”, văn minh, xanh, sạch, đẹp.

Về những điểm mới đột phá về thể chế và chính sách, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cho biết, Chiến lược thể hiện rõ đổi mới về tư duy, định hướng phát triển cho các ngành, các lĩnh vực trong nông nghiệp, nông thôn để xây dựng nền nông nghiệp bền vững theo hướng sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân tri thức, văn minh.

Chuyển đổi nông nghiệp từ việc tăng sản lượng sang nền nông nghiệp chất lượng, hiệu quả, nền nông nghiệp xanh, giảm phát thải, thích ứng với biến đổi khí hậu. Chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp sang sản xuất theo nhu cầu thị trường, tư duy kinh tế nông nghiệp, tích hợp đa giá trị, liên ngành, kết nối vùng miền, phát huy tối đa lợi thế địa phương.

Đổi mới tổ chức sản xuất, lấy kinh tế hợp tác làm động lực để phát triển kinh tế hộ, gắn kết với doanh nghiệp xây dựng các chuỗi giá trị hạn chế việc chỉ làm “gia công”.

Nhấn mạnh và nâng cao vai trò, vị trí chủ thể của người nông dân. Xây dựng nông thôn mới đi vào chiều sâu, nhất là thôn, bản. Phát huy vai trò của các hiệp hội ngành hàng, cộng đồng doanh nghiệp nông nghiệp, HTX, các nhóm xã hội… trong việc cùng kiến tạo không gian phát triển kinh tế vùng nông thôn.

Định hướng lại phát triển công nghiệp và kinh tế phi nông nghiệp tại nông thôn để “ly nông không ly hương”, giảm tải cho các thành phố lớn; xây dựng nền “kinh tế dịch vụ” ở nông thôn….

Chiến lược cũng đặt ra định hướng, nhiệm vụ cụ thể trong phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững. Theo đó, tổ chức các khâu quan trọng trong sản xuất nâng cao hiệu quả, đảm bảo phát triển bền vững; xây dựng các vùng chuyên canh đảm bảo tiêu chuẩn bền vững; phát triển kinh tế nông thôn tạo việc làm và tăng thu nhập cho dân cư nông thôn; nâng cấp và hiện đại hóa hạ tầng nông thôn, đổi mới nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới phù hợp với vùng miền;…

Để đạt được mục tiêu đề ra, Bộ NN&PTNT cho biết, sẽ đẩy mạnh đổi mới tổ chức sản xuất kinh doanh và chính sách thúc đẩy phát triển tổ hợp tác, hợp tác xã trở thành tác nhân quan trọng trong sản xuất tiêu thụ, hỗ trợ dịch vụ. Đổi mới chính sách, cải thiện môi trường đầu tư, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, hình thành hệ sinh thái ngành hàng, hỗ trợ khởi nghiệp nông nghiệp. Phát triển thị trường trong và ngoài nước nhằm đảm bảo đầu ra ổn định cho nông sản...

Bên cạnh đó, cần chủ động phát huy cơ hội các hiệp định thương mại tự do, phát triển xuất khẩu chính ngạch; xây dựng hệ thống thông tin cung cầu, nâng cao năng lực phân tích, dự báo thị trường. Thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Xây dựng, hoàn thiện và triển khai một số cơ chế, chính sách đột phá về tài chính tín dụng, đất đai... như việc sửa đổi linh hoạt, phát triển thị trường giao dịch, thúc đẩy tập trung đất đai.

Từ thay đổi tư duy sẽ dẫn đến thay đổi hành vi và thay đổi kết quả. Nhiều chuyên gia nông nghiệp cho rằng, Chiến lược này đòi hỏi chúng ta phải vừa cởi trói ở những vấn đề rất cụ thể trong sản xuất của ngành nông nghiệp, đồng thời phải mở ra cánh cửa cho tất cả các ngành khác cùng tham gia, cùng phối hợp. Chỉ có như thế mới có thể chuyển từ ngành sản xuất nông nghiệp sang một nền kinh tế nông nghiệp.