Nhập siêu: Chưa đáng lo!

Một trong những nguyên nhân dẫn đến thâm hụt thương mại do kim ngạch nhập khẩu tăng nhanh. Cụ thể, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước tính đạt 131,31 tỷ USD trong 5 tháng, tăng 36,4% so với cùng kỳ năm trước. Điều đáng lưu ý, nhóm hàng cần nhập khẩu tháng 5 ước đạt 24,2 tỷ USD, tăng 51,9% so với cùng kỳ năm 2020; tính chung 5 tháng đầu năm đạt 115,26 tỷ USD, tăng 35,4%. Kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng này tập trung cho nhóm nguyên liệu sản xuất như máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; điện thoại các loại và linh kiện; vải may mặc, chất dẻo nguyên liệu… Đây cũng là nguyên liệu để sản xuất những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta.

Đơn cử, với ngành dệt may, nguyên phụ liệu nhập khẩu đã tăng mạnh đến trên 20% để phục vụ cho sản xuất. Riêng vải may mặc đạt gần 5,9 tỷ USD, tăng 30,9%. Ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) - cho biết, mặc dù là nước xuất khẩu thuộc Top đầu thế giới, song ngành dệt may Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào nguyên phụ liệu nhập khẩu. Việc nguyên phụ liệu nhập khẩu tăng cao được lý giải, do ngành dệt may gần đây đã phục hồi trở lại với khối lượng đơn hàng cao và doanh nghiệp cần nhập khẩu nguyên phụ liệu để sản xuất. Gia tăng nhập khẩu nguyên phụ liệu dệt may đã góp phần giúp kim ngạch xuất khẩu ngành hàng này tăng trưởng đến 15% trong 5 tháng đầu năm, bất chấp những khó khăn do dịch bệnh. Đây cũng là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nhóm công nghiệp chế biến.

Đặc biệt, lượng hàng hóa nhập khẩu phần lớn lớn đến từ các doanh nghiệp FDI (đạt 85,51 tỷ USD, tăng 39,9%). Đây cũng là điều bình thường bởi ngoài những nhà máy hoạt động lâu năm ở Việt Nam, những tháng đầu năm, Việt Nam đã có thêm nhiều dự án mới đổ vào nước ta theo làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng do tình hình dịch Covid-19. Việc các doanh nghiệp tăng cường nhập khẩu nguyên liệu sản xuất, đặc biệt là nhóm hàng điện tử, hàng hóa công nghệ cao và máy móc, thiết bị nhập khẩu sẽ giúp tạo ra dự địa và cơ hội để tăng xuất khẩu trong thời gian tới. Chưa kể, trong bối cảnh giá nhập khẩu tăng mạnh, doanh nghiệp còn có tâm lý tích trữ thêm nguyên liệu để phòng trường hợp dịch bệnh kéo dài...

Ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) - khẳng định: Việc Việt Nam thâm hụt cán cân thương mại sau 5 tháng là điều không có gì quá bất thường vì hiện nay, các mặt hàng nhập khẩu nhiều chủ yếu là nguyên liệu phục vụ hoạt động sản xuất, đặc biệt cho sản xuất của nhóm hàng xuất khẩu. Ví dụ như linh kiện điện tử, các nguyên phụ liệu trong ngành dệt may, da giày là những ngành hiện nay đang có đà phục hồi tăng trưởng rất mạnh mẽ. Do vậy, sự gia tăng nhập khẩu cũng là điều tất yếu.

Riêng đối với nhóm hàng cần kiểm soát và hạn chế nhập khẩu, kim ngạch nhập khẩu nhóm trong 5 tháng đầu năm chỉ đạt 8,49 tỷ USD, chiếm khoảng 3,6% trong tổng kim ngạch nhập khẩu. Do đó, không có chuyện cán cân thương mại bị thâm hụt do gia tăng nhập khẩu các mặt hàng không được khuyến khích.