Ngừng hút thuốc lá để ngăn ngừa bệnh tật

Hút thuốc lá gây ra những bệnh gì?

Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Hồng Sơn - Khoa Khám bệnh và nội khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City – chia sẻ: Hút thuốc lá là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh về đường hô hấp. Hút thuốc lá có thể gây ung thư với mọi cơ quan trong cơ thể như phổi, bàng quang, máu, cổ tử cung, đại tràng, thực quản, thận, vòm họng, gan, tụy, dạ dày…. Hút thuốc cũng gây ra bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi như khí phế thũng và viêm phế quản.

Với phụ nữ mang thai, hút thuốc hoặc thường xuyên hít phải khói thuốc có thể gây tổn hại tới sự phát triển phổi và não của em bé; tăng nguy cơ em bé bị dị tật bẩm sinh; có nguy cơ cao bị hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh…

Giới chuyên gia có chung nhận định, đa phần người hút thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc lá sẽ đối mặt với các vấn đề liên quan tới hệ hô hấp. Cụ thể, Arsenic là một trong những tác nhân chính gây tổn thương phổi, thậm chí làm gia tăng nguy cơ phát triển bệnh ung thư phổi. Bên cạnh đó, các vấn đề sức khỏe liên quan tới mũi, xoang mũi thường chịu ảnh hưởng từ hợp chất Chromium VI.

Không những vậy, thành phần trong khói thuốc lá tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh liên quan tới bạch cầu, trong đó có thể kể tới giảm tiểu cầu do hút thuốc. Thậm chí dẫn đến ung thư máu hoặc tế bào ác tính phát triển tại mô hô hấp. Nguyên nhân chủ yếu gây tình trạng trên là do chất hóa học Butadiene hoặc Formaldehyde có trong khói thuốc lá.

Trong khi đó, Việt Nam là nước có tỉ lệ hút thuốc lá cao trên thế giới. Đáng lo ngại, 2/3 số phụ nữ và trẻ em thường xuyên hít phải khói thuốc ở nhà, 33 triệu người không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, hút thuốc lá là vấn đề báo động và là nhân tố lớn nhất dẫn đến sự gia tăng của các bệnh không lây nhiễm. Mỗi năm toàn cầu có tới 8 triệu người tử vong do các căn bệnh liên quan đến thuốc lá. Mỗi năm việc sử dụng thuốc lá gây ra tổn thất kinh tế lên tới hơn 1.400 tỷ USD, bao gồm chi phí điều trị bệnh và mất năng suất lao động vì ốm đau và tử vong sớm. Khoảng 80% số ca tử vong do thuốc lá xảy ra ở các quốc gia có thu nhập thấp hoặc trung bình.

Vì vậy, mỗi người hãy ngừng hút thuốc để tránh xa bệnh tật và tiết kiệm chi phí cho bản thân, gia đình cũng như xã hội.

Những lợi ích khi bỏ thuốc lá

Theo Bộ Y tế, sau khi cai thuốc lá, nguy cơ ung thư phổi sẽ giảm, tốc độ giảm nguy cơ tỷ lệ nghịch với khoảng thời gian hút thuốc lá trước đó. Nguy cơ ung thư phổi trên người chỉ hút thuốc lá vài năm rồi cai thuốc lá bằng với nguy cơ của người không hút thuốc lá sau một vài năm cai thuốc lá.

Trái lại, một người hút thuốc lá 20 năm rồi mới cai thì nguy cơ chỉ có thể giảm 80% sau 15 - 20 năm cai thuốc lá. Sau khi cai thuốc lá, nguy cơ tim mạch (nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não) giảm nhanh hơn nữa. Ngay khi vừa cai thuốc lá, tác động co mạch của nicotine giảm ngay, CO bị đào thải nhanh trong vòng 24 giờ và như thế các nguy cơ tim mạch liên quan đến CO cũng giảm. Nguy cơ tái nhồi máu cơ tim trên người cai thuốc lá giảm 50% sau 1 năm và trở về mức của người không hút thuốc lá sau 5 năm.

Người cai thuốc lá sẽ cảm nhận được lợi ích của cai thuốc lá rất nhanh. Rõ nhất là cảm giác dễ thở. Người cai thuốc lá được hơn 1 tuần sẽ cảm thấy không còn khó thở khi đi lên cầu thang. Người hút thuốc lá trước đó có tập thể dục thể thao sẽ thấy được thành tích cải thiện hơn nhiều mà không phải nỗ lực nhiều. Khứu giác và vị giác sẽ phục hồi, vị của thức ăn cũng trở nên ngon hơn.

Tuy nhiên, cai thuốc lá là một quá trình học hỏi lâu dài, không dễ dàng. Các yếu tố tâm lý, cá nhân và xã hội có vai trò lớn trong quá trình duy trì tình trạng không hút thuốc lá. Trong số 100 người cai thuốc lá không dùng thuốc, chỉ có 10 -15 người duy trì được tình trạng không hút thuốc lá sau 1 năm.

Theo thống kê, 90% người cai thuốc lá lần đầu bị tái nghiện và tái nghiện có thể xuất hiện rất sớm. Thông thường tái nghiện dễ gặp ở những người nghiện nặng, do không được hỗ trợ thuốc cai nghiện một cách đầy đủ mặc dù có quyết tâm cao cai thuốc lá.

Nguyên nhân là do các triệu chứng của hội chứng cai nghiện thuốc lá quá nặng nề. Tái nghiện có thể xuất hiện trong thời gian trung bình đối với các trường hợp người cai nghiện thuốc lá bị các tác dụng phụ không kiểm soát của quá trình cai thuốc lá, ví dụ như tăng cân, trầm cảm… Tái nghiện có thể xuất hiện rất muộn, thường gặp ở các trường hợp mất cảnh giác do người hút thuốc thử hút lại một điếu trong các thời điểm có sự giao động mạnh về trương lực cảm xúc: vui quá hoặc buồn quá.