Nâng cao năng lực, đón đầu cơ hội

Nhiều mặt hàng dệt may sẽ có thuế xuất khẩu 0% nếu được đáp ứng quy tắc xuất xứ từ sợi

“Miếng bánh” không dễ “nuốt”

Ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương - cho biết, trong bối cảnh nước ta đang đàm phán rất nhiều FTA, dệt may được đánh giá là một trong ngành có nhiều cơ hội nhất. FTA sẽ giúp cắt giảm những hạn ngạch thuế quan rất lớn, giúp hàng Việt Nam tăng sức cạnh tranh với hàng hóa của các quốc gia khác như Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan… Bên cạnh đó, chúng ta cũng đạt được những quy tắc xuất xứ hàng hóa tương đối thuận lợi. Đơn cử, nếu Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) được ký kết, nhiều mặt hàng dệt may sẽ có thuế xuất khẩu (XK) 0% nếu đáp ứng quy tắc xuất xứ từ sợi. Tuy nhiên, để DN có thời gian chuẩn bị, trong năm đầu tiên, một lượng nguyên liệu nhất định từ các quốc gia ngoài TPP sẽ được cấp phép nhập khẩu. Lượng hàng này sẽ giảm dần trong những năm tiếp theo và kết thúc sau khoảng 10 năm.

Vấn đề là, tận dụng cơ hội từ FTA không dễ. Bởi lẽ, DN dệt may Nam Định nói riêng và DN dệt may nói chung vẫn chỉ mạnh ở khâu may – khâu cuối cùng của chuỗi sản xuất. Ông Hải nhấn mạnh: “DN dệt may XK vẫn đang nhập khẩu khoảng 50% nguyên phụ liệu, chủ yếu từ Trung Quốc. DN đã làm ra sợi nhưng do khâu dệt yếu nên sợi chủ yếu vẫn XK. Khâu in, nhuộm hay xây dựng thương hiệu cũng chưa tốt. DN chưa có một chuỗi sản xuất khép kín và với những quy định nghiêm ngặt về xuất xứ nguyên liệu, những cơ hội từ hội nhập sẽ khó được tận dụng triệt để”.

Ông Bùi Việt Quang - Phó tổng giám đốc Công ty CP May Sông Hồng - chia sẻ thêm, khó khăn nhất đối với DN dệt may là nhân lực chất lượng cao rất hạn chế, đặc biệt là nhân viên kỹ thuật. “Chúng tôi mất 7 năm mới đào tạo được một nhân viên phụ trách đơn hàng vì sinh viên mới ra trường không thể ngay lập tức đáp ứng được công việc. Những vị trí như nhân viên phát triển mẫu thiết kế, nhân viên kỹ thuật cho ngành may… có tay nghề cũng không thể tuyển được”. Ngoài ra, nhiều DN rất e ngại về năng lực cạnh tranh với các đối thủ mạnh hơn từ các thị trường là đối tác FTA vì quy mô nhỏ, thiếu vốn, năng lực quản trị hạn chế, tay nghề đội ngũ công nhân không cao…

Chú trọng xây dựng chuỗi liên kết

Để tận dụng tối đa cơ hội từ hội nhập, ông Trần Thanh Hải khuyến cáo, thay vì chỉ tập trung vào khâu may, DN phải chủ động đầu tư hoặc liên kết chặt với nhau xây dựng chuỗi sản xuất khép kín, từ nguyên liệu, dệt, nhuộm, in, thiết kế đến tạo thương hiệu riêng. Bà Đặng Phương Dung - Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam - kiến nghị, Chính phủ cần triển khai thực hiện quy hoạch phát triển ngành dệt may Việt Nam giai đoạn 2015 – 2025, tầm nhìn 2035; quy hoạch các khu công nghiệp dệt may lớn tại 3 miền Bắc – Trung – Nam để kêu gọi và thu hút đầu tư trong và ngoài nước vào lĩnh vực sản xuất vải bao gồm cả dệt, nhuộm và hoàn tất. Ông Nguyễn Anh Tuấn - Giám đốc Công ty TNHH MTV Dệt may xuất khẩu Quỳnh Giao - chia sẻ: hiện công ty đang XK 80% hàng hóa sang Hàn Quốc, 20% sang Mỹ, doanh thu vào khoảng 100.000 USD/tháng. Để đón đầu hội nhập, công ty đã đưa ra nhiều phương án để giải quyết khó khăn như nhờ vào chính đối tác của công ty, vay nguồn vốn từ đối tác, liên kết với đối tác nâng cao năng lực nguồn lao động. Tuy nhiên, công ty rất mong được nhà nước quan tâm hỗ trợ đầu tư công nghệ, đào tạo nhân lực để nâng cao tay nghề cho người lao động. Giúp DN giải quyết được vấn đề tài chính để mở rộng quy mô kinh doanh, xây dựng thêm nhà xưởng đáp ứng nhu cầu hội nhập, nhất là trong lĩnh vực logistic.

Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền

Theo nhiều DN, để tận dụng tối đa các cơ hội từ các FTA đã ký kết, công tác tuyên truyền được công ty quan tâm hàng đầu. Tuy nhiên, thông tin trên mạng hiện vẫn rất chung chung và chưa đáp ứng nhu cầu của DN. Vì vậy, các DN đề nghị, thời gian tới, ngoài việc tổ chức những hội nghị, hội thảo, Bộ Công Thương cần chủ trì phát hành những tạp chí, chuyên đề sâu về hội nhập dành riêng cho DN. Bà Đặng Phương Dung, Phó chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam - cho rằng, thời gian tới, Bộ Công Thương cần nhanh chóng triển khai việc phổ biến các FTA mới được ký kết; tạo điều kiện cho các chuyên gia của ngành nghiên cứu sâu các nội dung để triển khai đến DN, giúp DN hiểu, tiếp cận và thực hiện hiệu quả các nội dung của FTA... Tất nhiên, DN cũng cần phải có lộ trình để khắc phục yếu kém, dần đáp ứng được các yêu cầu, cam kết của FTA. Thay vì phương thức kinh doanh truyền thống như trước, các DN phải tính đến việc sản xuất khép kín theo chuỗi từ khâu tự thiết kế, sản xuất, tạo thương hiệu sản phẩm riêng. Đặc biệt, cần nỗ lực ứng dụng khoa học công nghệ để gia tăng giá trị sản phẩm.

Ghi nhận những ý kiến này, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương - cho biết, thời gian qua, Bộ Công Thương đã tổ chức nhiều hội thảo tuyên truyền về hội nhập. Bên cạnh đó, phối hợp với các cơ quan báo chí, đặc biệt là Báo Công Thương để xây dựng những chuyên đề về hội nhập; in ấn tài liệu để DN nắm bắt thông tin dễ dàng… Bộ Công Thương rất mong nhận được những thông tin phản hồi từ DN để xem công tác phổ biến đã đúng hướng, đúng yêu cầu, đúng nội dung DN mong muốn chưa? Trong quá trình tuyên truyền, phương pháp, cách thức có gì cần nâng cấp, cải thiện thêm? Hoặc trong quá trình đàm phán có gì cần lưu ý? DN cũng có thể gợi ý cho các cơ quan quản lý nhà nước để làm sao quá trình hội nhập trở nên chắc chắn, tránh xáo trộn nhiều cho DN trong nước, đặc biệt với các ngành hàng nhạy cảm.