CôngThương - Tuy nhiên, những diễn biến tiếp theo của giá lúa gạo trong vụ hè thu 2011 sẽ đè lên vai 80 doanh nghiệp thu mua xuất khẩu gạo đủ điều kiện xuất khẩu theo Nghị định 109.
Tạm thời chưa mua gạo tạm trữ
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), các doanh nghiệp thu mua gạo xuất khẩu đã thống nhất lùi thời gian thu mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo vụ hè thu 2011 lại sau ngày 15/7. Bởi mục đích của việc thu mua tạm trữ là để giữ giá lúa gạo trong nước, tạo thu nhập ổn định cho người trồng lúa. Tuy nhiên, với giá lúa gạo hiện nay trên 5.700 đồng/kg, sau khi trừ chi phí khoảng 3.500 đồng/kg thì người trồng lúa đã có lãi hơn 62%, và trong dân cũng không còn lúa tồn đọng để mua.
Tuy nhiên, để chủ động đối phó với tình huống bất ngờ có thể xảy ra thì các doanh nghiệp vẫn sẵn sàng thu mua lúa gạo tạm trữ khi giá xuống thấp. Ông Trương Thanh Phong - Chủ tịch VFA cho biết, VFA đã giao cụ thể chỉ tiêu thu mua 1 triệu tấn gạo cho 80 doanh nghiệp và chỉ cần thấy tình hình có biến động theo hướng bất lợi cho người nông dân là 80 doanh nghiệp này sẽ khởi động thu mua ngay.
Theo ông Phạm Văn Bảy - Phó chủ tịch VFA - trong tổng số 5.255 triệu tấn gạo xuất khẩu đã ký, mới giao được hơn 3,9 triệu tấn, còn tới hơn 1,3 triệu tấn chưa giao, số này tập trung chủ yếu là các hợp đồng thương mại, nên không cần mua tạm trữ, các doanh nghiệp sẽ vẫn phải tiếp tục đẩy mạnh mua lúa từ nông dân để kịp tiến độ giao hàng. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp thu mua xuất khẩu gạo trên địa bàn Tiền Giang cũng bày tỏ, nếu phải mua lúa gạo tạm trữ vào thời điểm thì lãi suất ngân hàng mà doanh nghiệp phải gánh chịu rất cao (trên 17%) dù được hỗ trợ lãi suất từ các ngân hàng. Điều này, cũng ảnh hưởng lớn đến sản lượng gạo xuất khẩu, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và như vậy giá lúa gạo trong dân cũng khó duy trì ở mức cao.
| 6 tháng đầu năm có 211 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu gạo, trong đó có 50 doanh nghiệp (chiếm 24% tổng số doanh nghiệp) có sản lượng gạo xuất khẩu trên 10.000 tấn, với tổng sản lượng gạo xuất khẩu là 3.619.000 tấn (92,7% tổng lượng gạo xuất khẩu); còn lại là 161 doanh nghiệp, chỉ xuất khẩu được khoảng 285.000 tấn gạo (chiếm 7,3%). |
Chỉ khoảng 80 doanh nghiệp có giấy chứng nhận xuất khẩu gạo
Bắt đầu từ 1/10, các doanh nghiệp thu mua xuất khẩu gạo sẽ bắt đầu chịu tác động mạnh của Nghị định 109, bởi đây là thời điểm các doanh nghiệp xuất khẩu gạo bắt buộc phải có giấy chứng nhận kinh doanh. Trong khi đó tới nay mới chỉ có 7 doanh nghiệp được cấp loại giấy chứng nhận này. Theo đánh giá của VFA, cả nước có khoảng 280 doanh nghiệp thu mua xuất khẩu gạo, nhưng đến ngày 1/10/2011, dự kiến cả nước chỉ có khoảng 80 doanh nghiệp đủ điều kiện có giấy thông hành nêu trên.
Theo nhận định của nhiều doanh nghiệp, đây là sự sàng lọc cần thiết để thị trường lúa gạo phát triển lành mạnh. Hiện nay có quá nhiều doanh nghiệp tham gia xuất khẩu gạo, trong khi đó có nhiều doanh nghiệp xuất khẩu có một vài tấn gạo, thậm chí có 1 tổng công ty lớn xuất khẩu được có mấy trăm tấn. Khi thị trường xuất khẩu tốt, các doanh nghiệp này tranh giành thu mua lúa gạo nhưng đến khi xuất khẩu gặp khó thì họ lại bặt tâm, gây xáo trộn mạnh đối với thị trường trong nước. Chính vì vậy, 80 doanh nghiệp có đủ năng lực xuất khẩu gạo còn lại sẽ là điều kiện lý tưởng cho việc quản lý và phát triển bền vững ngành.
