Xuất hiện tâm lý e sợ cho vay
Tại hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch HĐTV Agribank cho biết, ngân hàng này đã triển khai giảm lãi suất cho vay và có các cơ chế ưu tiên, chương trình hỗ trợ khách hàng, tuy nhiên, tín dụng vẫn có xu hướng giảm, đặc biệt Agribank còn giảm hơn mức bình quân của cả hệ thống.
Đáng chú ý có vấn đề cơ chế tài sản đảm bảo còn thiếu linh hoạt, chủ yếu dựa vào tài sản thế chấp; hay là vấn đề cho vay doanh nghiệp đang bị lỗ... Đây là những vấn đề rất lớn mà các ngân hàng thương mại còn e sợ. Bởi khi không có được sự đảm bảo từ cơ chế pháp lý, thì nếu không thu được nợ mà lại thiếu tài sản đảm bảo, hay giải ngân cho doanh nghiệp đang lỗ thì rất rủi ro. Theo ông Ấn, điều này là thực tiễn và đã xảy ra trên thực tế trong thời gian qua và tâm lý cho vay ít nhưng thu hồi được nợ còn hơn là cho vay đúng mà không thu hồi được nợ.
 |
| Ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch HĐTV Agribank cho biết, đã xuất hiện tâm lý e sợ cho vay |
Thêm nữa, thực tế trong hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại là cạnh tranh rất quyết liệt, giảm lãi suất cho vay rất thấp đối với các khoản vay mới để thu hút khách hàng tốt, thậm chí cho vay để trả nợ các ngân hàng khác. Vì vậy, dẫn tới khả năng doanh nghiệp dịch chuyển từ vay ngân hàng này sang vay ngân hàng khác hoặc đảo nợ cũ thành nợ mới để có lãi suất thấp hơn, điều này cũng dẫn đến thực tế là tăng trưởng tín dụng chưa đạt yêu cầu.
Bên cạnh đó, không loại trừ có những trường hợp ngân hàng cho vay còn thấp hơn lãi suất huy động, song có khả năng doanh nghiệp không đưa vào sản xuất kinh doanh mà gửi vào ngân hàng khác hưởng chênh lệch lãi suất. “Điều này có thể diễn ra trong thực tế và mặc dù kinh tế vĩ mô trong hai tháng vừa qua có nhiều điểm sáng”, ông Ấn nói.
Theo Chủ tịch Agribank, với tình hình kinh tế thế giới có nhiều biến động, phức tạp và khó đoán định hiện nay thì những tháng tới, khó khăn trong xuất khẩu vẫn chưa thể cải thiện nhiều. Vì vậy, động lực tăng trưởng căn bản vẫn là giải quyết những vấn đề liên quan đến đầu tư công, chính sách tài khóa… từ đó có thể tạo động lực cho sản xuất kinh doanh; đồng thời, qua đó kỳ vọng vào thu nhập của người dân tăng lên sẽ làm giảm tâm lý phòng thủ, kích thích tiêu dùng, từ đó cầu tín dụng mới có khả năng tăng lên; hay vấn đề vướng mắc về pháp lý liên quan đến bất động sản và các thủ tục đầu tư xây dựng; vấn đề trách nhiệm và đạo đức công vụ…
Ông Ấn cho rằng, để xử lý triệt để cần khảo sát trực tiếp những vướng mắc điển hình để xử lý, từ đó đưa ra các giải pháp chung nhằm giải quyết nhanh những bất cập, làm tăng cơ hội giải ngân cho hệ thống ngân hàng. Ngoài ra, Nhà nước cũng cần sớm có chính sách hỗ trợ khuyến khích đầu tư phát triển sản xuất, đáp ứng yêu cầu cạnh tranh trong bối cảnh các tiêu chuẩn về môi trường ngày càng nghiêm ngặt của các nước nhập khẩu hàng hóa.
Mục tiêu tăng trưởng tín dụng 15% hoàn toàn có thể thực hiện được
Trong khi đó, ông Phan Đức Tú, Chủ tịch BIDV tự tin cho biết, ngân hàng này sẽ hoàn thành kế hoạch Ngân hàng Nhà nước giao là tăng trưởng tín dụng khoảng 14-15%. Theo ông Tú, sự sụt giảm dự nợ tín dụng 0,72% trong 2 đầu năm nay so với cuối năm 2023 là không quá quan ngại vì phù hợp với xu hướng diễn biến thị trường.
 |
| Ông Phan Đức Tú, Chủ tịch BIDV tự tin cho biết, ngân hàng này sẽ hoàn thành mục tiêu tăng trưởng tín dụng 15% |
Chủ tịch BIDV đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành nỗ lực hoàn thiện thể chế (hướng dẫn thực hiện các Luật Kinh doanh bất động sản, đất đai, nhà ở, tổ chức tín dụng...) vừa được Quốc hội thông qua. Đồng thời, hoàn thiện các chính sách cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy phát triển các thị trường như: Hàng hóa, tiêu thụ, xuất nhập khẩu; lao động, bất động sản... “Đây chính là tiền đề và là động lực phát triển thị trường tài chính như: Cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp; tín dụng ngân hàng...”, ông Tú cho hay.
Lãnh đạo BIDV cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh giải ngân đầu tư công; thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, khôi phục thị trường truyền thống, tìm kiếm thị trường mới; hỗ trợ doanh nghiệp khó khăn... Đồng thời đề nghị Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành liên quan tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho quá trình chuyển đổi số và cung cấp các dịch vụ sản phẩm thông qua phương tiện điện tử trong hoạt động ngân hàng.
Bên cạnh đó, tăng cường chỉ đạo và tạo điều kiện các tổ chức tín dụng phi ngân hàng (công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính…) nâng cao năng lực cấp tín dụng cho nền kinh tế. “Đây cũng là một nguồn cung tín dụng đáng kể cho nền kinh tế, đặc biệt là khi năng lực tài chính của các doanh nghiệp, người dân trong nền kinh tế còn hạn chế”, ông Tú nói.
Chủ tịch BIDV cũng đề nghị các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa cần nỗ lực tìm kiếm thị trường, hợp đồng, đơn hàng; hoàn thiện thủ tục pháp lý, có phương án kinh doanh hiệu quả khả thi; minh bạch hệ thống sổ sách kế toán tài chính, quản lý dòng tiền; đặc biệt cam kết thực hiện trách nhiệm, củng cố niềm tin giữa người đi vay và người cho vay.
Cần miễn giảm thuế, phí, “khoan thư sức dân”
Tại HDBank, bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Phó Chủ tịch HĐQT HDBank cho biết, nhà băng này ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng tích cực những tháng đầu năm nay với tỷ lệ 2,71% và tổng dư nợ trên 346 ngàn tỷ đồng.
 |
| Bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Phó Chủ tịch HĐQT HDBank cho rằng, cần miễn giảm thuế, phí, “khoan thư sức dân” |
Bà Thảo kiến nghị tăng trưởng tín dụng nên đi đôi với xem xét chính sách tài chính, miễn giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất để hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp; điều chỉnh biểu thuế suất thu nhập cá nhân để “khoan sức dân”, tăng khả năng tiêu dùng.
Đồng thời, kiến nghị tổ công tác Chính phủ, các bộ ngành và chính quyền các địa phương cùng ngành ngân hàng quyết liệt triển khai các biện pháp tháo gỡ vướng mắc thủ tục giấy phép cho các doanh nghiệp thực hiện các dự án đầu tư trong các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, bất động sản tạo công ăn việc làm và từ đó hỗ trợ cho công tác giải ngân tín dụng.
Theo Phó Chủ tịch HDBank, một điều quan trong nữa là cần sớm khôi phục niềm tin để thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển trở lại, bên cạnh nguồn vốn từ ngân hàng để các doanh nghiệp, dự án có nguồn vốn dài hạn, bền vững.
Bà Thảo cũng cho rằng, cần hỗ trợ khu vực cho vay nông nghiệp nông thôn, phụ nữ, khởi nghiệp, khu vực lao động phổ thông, nới lỏng các quy định về tài sản đảm bảo nguồn trả nợ.
“HDBank thấy rằng, ngành ngân hàng là nơi tập trung các hoạt động kinh tế tổng hợp, nên chăng, tất cả các ngành kinh tế khác nhau hãy cùng tập hợp dưới các tổ chức như hiệp hội, các hội nghị kết hợp giữa ngành như: hàng không, du lịch, bất động sản, dịch vụ… Dưới định hướng và chỉ đạo của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước thì chúng tôi tin rằng chúng ta sẽ thành công”, bà Thảo nói.
Coi kích cầu tiêu dùng nội địa là vấn đề lớn
Đánh giá về bức tranh tín dụng gần đây, ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank cho biết sự tăng trưởng chậm, thậm chí là giảm trong 2 tháng đầu năm không phải vấn đề lớn. Bởi việc này mang tính chất mùa vụ và nhu cầu, tăng trưởng trong thời gian tới sẽ rất nhiều và cơ hội rất lớn cho ngành ngân hàng.
Để thúc đẩy tăng trưởng, ông Vinh cho rằng: “Hiện nay có một mảng chúng ta chưa làm được nhiều, đó là kích cầu tiêu dùng nội địa. Chúng ta có nói đến nhưng thực sự chưa làm mấy. Cần có hẳn chương trình của Chính phủ coi kích cầu tiêu dùng nội địa là vấn đề lớn”.
 |
| Theo ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank, phải coi kích cầu tiêu dùng nội địa là vấn đề lớn |
Bên cạnh đó, ngân hàng đang thừa tiền, theo ông Vinh, tiền trong ngân hàng mà thừa hàng chục nghìn tỷ là phí phạm. Nếu nói rằng ngân hàng không muốn cho vay là không đúng, ngân hàng rất muốn, nhưng điều kiện nào để cho vay?
“Chúng tôi có hơn 40.000 doanh nghiệp, hạn mức cấp cho họ là 240 nghìn tỷ, hiện nay tổng giải ngân hơn 60 nghìn tỷ, còn lại không giải ngân được do nhiều lý do. Đấy là những doanh nghiệp đủ tiêu chuẩn nhưng họ không có đầu ra, không có phương án. Lãi suất chỉ là một trong các yếu tố. Những gì chúng ta đã đạt trong thời gian vừa qua là lãi suất giảm rất nhiều. Tôi cho rằng hiện nay phải tạo cơ hội cho các hiệp hội”, ông Vinh nêu quan điểm.
Tổng giám đốc VPBank mong muốn Nhà nước có hẳn một chương trình riêng để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa bằng các chính sách tài khóa, bởi riêng chính sách tín dụng không thì không thể đủ. Bên cạnh đó, “cơ quan chức năng cũng cần xem lại xem tại sao một số chính sách đưa ra lại không chạy, có chính sách đưa ra giải ngân được ngay nhưng có những chính sách đưa ra 2 năm không giải ngân được. Qua đó rút kinh nghiệm để có một chương trình mới cho khách hàng, doanh nghiệp”, ông nói.
Đối với vấn đề lãi suất, Chính phủ và Ngân hàng nhà nước, các doanh nghiệp cũng muốn lãi suất giảm. Điều đó rất chính đáng nhưng để giảm còn phụ thuộc rất nhiều yếu tố. Các chuyên gia cũng phân tích lãi suất huy động giảm rất nhiều nhưng còn một yếu tố nữa rất quan trọng là các thủ tục, chi phí liên quan làm kìm hãm không thể giảm được lãi suất cho vay.
Ông Vinh cũng đề nghị có giải pháp cho vấn đề là xử lý nợ. Theo ông, nợ xấu hay còn gọi là nợ không sinh lời là một vấn đề sẽ tồn tại mãi mãi của ngành ngân hàng, nền kinh tế. Lĩnh vực xử lý nợ xấu phải là vấn đề cần được nhà nước cực kỳ quan tâm, cần có một bộ luật riêng để xử lý nợ xấu.
“Các ngân hàng càng ngày càng vấp phải vấn đề xử lý nợ, không chỉ dừng lại ở nợ không thu hồi được tài sản, không dám cho vay mà còn tăng thêm chi phí, vốn. Nghị quyết 42 sẽ hết hạn tháng 12 này, tất cả các ngân hàng hiện nay đang lâm vào tình trạng không ai hỗ trợ thu giữ tài sản đảm bảo. Ngày xưa chỉ cho vay tín chấp mới mất tiền, giờ cả vay thế chấp cũng phải 2 đến 3 năm mới xử lý được nợ”, ông Vinh bày tỏ.
Do đó ông đề nghị về dài hạn cần có một bộ luật về vấn đề xử lý nợ xấu. Trong Bộ luật các tổ chức tín dụng ban hành vừa qua, rất nhiều điều hay nhưng riêng vấn đề xử lý nợ chỉ có 2, 3 điều. Trong lúc chờ đợi, ông Vinh đề nghị gia hạn Nghị quyết 42.
