Hiểu "khẩu vị" để lên "thực đơn" trong thu hút đầu tư nước ngoài

3.800 tỷ đồng là số vốn mà hãng trang sức nổi tiếng thế giới Pandora dự định bỏ ra để đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất tại Bình Dương - Việt Nam.

Theo kế hoạch, nhà máy Pandora Production Việt Nam tại khu công nghiệp VSIP III (Bình Dương) sẽ được khởi công trong tháng 5 này. Đây là nhà máy thứ 3 của hãng trang sức đến từ Đan Mạch, và là nhà máy đầu tiên được Pandora xây dựng ngoài Thái Lan. Dự kiến khi đi vào hoạt động, nhà máy sẽ tạo cơ hội việc làm cho 7.000 lao động và sẽ có khoảng 60 triệu sản phẩm trang sức được sản xuất mỗi năm tại nhà máy.

Pandora là một trong nhiều doanh nghiệp nước ngoài lớn đã chọn Việt Nam để đầu tư hoặc mở rộng đầu tư trong 4 tháng đầu năm nay. Và dự báo sẽ còn nhiều “đại bàng” cũng như “chim ưng” chọn Việt Nam làm nơi “xây tổ”. Đơn cử như hãng công nghệ NVIDIA, nhiều lãnh đạo của tập đoàn đã sang thăm Việt Nam và cam kết sẽ hợp tác lĩnh vực bán dẫn; Tập đoàn Alibaba trong thông tin mới đây trên tờ Nikkei Asia cũng bày tỏ kế hoạch muốn xây dựng một trung tâm dữ liệu tại Việt Nam với số tiền dự kiến lên tới hơn 1 tỷ USD... Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới đây cũng nhấn mạnh rằng nhiều doanh nghiệp công nghệ lớn toàn cầu đã thể hiện mong muốn hợp tác đầu tư vào các ngành điện tử, chip, bán dẫn, năng lượng tái tạo… của Việt Nam như: Apple, Lam Research…

Mặc dù vậy, cũng có những ý kiến quan ngại Việt Nam đang giảm sức hút đầu tư, khi nhà đầu tư đến rầm rộ mà lại không chịu rót vốn. Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn một hiện tượng được dư luận quan tâm trong một tháng trở lại đây, việc CEO một tập đoàn công nghệ lớn đến Việt Nam nhưng lại ngỏ ý sẽ đầu tư nhà máy sản xuất ở quốc gia khác trong khu vực để nói rằng Việt Nam thiếu sức hút với các nhà đầu tư nước ngoài thì chưa đúng.

Thực tế, thu hút đầu nước ngoài được xem là điểm sáng nổi bật của bức tranh kinh tế 4 tháng đầu năm nay, với tổng vốn đăng ký đạt gần 9,3 tỷ USD, tăng 4,5% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, vốn giải ngân đạt tới 6,3 tỷ USD, tăng 7,4%, đạt mức cao nhất của 4 tháng đầu năm trong 5 năm gần đây. Kết quả này cho thấy, nhà đầu tư nước ngoài phải có lòng tin vào cơ chế chính sách, vào những ổn định vĩ mô mới có thể tin tưởng đăng ký đầu tư, giải ngân, xây dựng nhà máy và tiếp tục mở rộng sản xuất tại Việt Nam.

Đánh giá về việc “đến và đi” của các nhà đầu tư nước ngoài, chuyên gia kỳ cựu trong lĩnh vực này, GS-TS. Nguyễn Mại - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài nhìn nhận: Việc có nhiều tập đoàn công nghệ lớn đến Việt Nam khảo sát nhưng chưa đầu tư cũng là chuyện bình thường. Và chỉ cần 5-6/10 nhà đầu tư lớn đến và ở lại là chúng ta đã thành công; nếu chỉ 1-2 nhà đầu tư có quyết định ở lại mới là đáng lo.

Tin vào môi trường đầu tư ngày càng được hoàn thiện của Việt Nam cũng là đánh giá của nhiều chuyên gia kinh tế. TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và Cạnh tranh cho rằng, một trong những động lực tăng trưởng của Việt Nam năm 2024 chính là nguồn vốn FDI. Và việc giải ngân FDI những tháng đầu năm gần 8% là con số chưa từng có.

Quay trở lại câu chuyện của Pandora, để đưa ra quyết định xây một nhà máy ngoài Thái Lan, thương hiệu trang sức lớn của thế giới này cho biết đã tìm hiểu xem xét môi trường đầu tư của 27 quốc gia và rồi chọn Việt Nam. Lý do là Việt Nam có lịch sử nghề thủ công phong phú, nguồn nhân lực trong lĩnh vực này có tay nghề. Hơn cả, khu công nghiệp được Pandora đặt nhà máy không chỉ có có cơ sở hạ tầng tốt, chính quyền và Ban Quản lý Khu công nghiệp VSIP 3 hỗ trợ tích cực cho doanh nghiệp mà còn gần bến cảng, sân bay để thuận tiện trong vận chuyển hàng hóa.

Vì thế, không cần quá lo nghĩ việc đến khảo sát mà không đầu tư hay “dạy nhà giàu tiêu tiền”, họ tự biết đánh giá và đưa ra quyết định khôn ngoan. Điều cần làm chính là đổi mới hơn nữa, cải tiến hơn nữa môi trường đầu tư kinh doanh để thu hút được nhiều hơn nhà đầu tư nước ngoài.

Thế giới đang bước vào làn sóng thu hút đầu tư lần thứ 4. Cũng giống như cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4, thu hút đầu tư ở thời điểm này nhấn mạnh vào “chất”, vào “tinh” chứ không còn đặt yếu tố “lượng” lên đầu. Làn sóng thu hút vốn đầu tư nước ngoài lần thứ 4 sẽ tập trung vào các ngành có hàm lượng giá trị chất xám cao, công nghệ hiện đại và sử dụng năng lượng xanh, giảm những lĩnh vực thâm dụng lao động hay khai thác tài nguyên. Bên cạnh đó, chất lượng, hiệu quả và gia tăng giá trị hợp tác, cùng nhau phát triển, cùng những lợi thế riêng có của đất nước như việc Việt Nam đang nổi lên là điểm đến cho phát triển công nghiệp bán dẫn… là những yếu tố cạnh tranh để thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

Vì thế, linh hoạt, thích ứng để điều chỉnh chính sách, cải cách môi trường đầu tư hấp dẫn hơn để phù hợp “khẩu vị” của nhà đầu tư để lên những “thực đơn" chính sách phù hợp thì mới mong nâng cao sức cạnh tranh và hút được cả chất và lượng vốn FDI.

Xa hơn, nhận diện được tính đặc biệt của làn sóng đầu tư lần thứ 4 là tập trung vào những ngành công nghiệp mới, công nghệ cao, đơn cử như công nghiệp bán dẫn, chúng ta cần có chính sách thu hút tốt hơn, chủ động hơn, thậm chí là đi trước một bước về xây dựng chính sách, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các quốc gia trong khu vực.

Gợi ý giải pháp cụ thể, các chuyên gia kinh tế cho rằng, bên cạnh việc tiếp tục hoàn thiện thể chế, luật pháp thì cần sớm ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành các luật và nghị quyết đã được Quốc hội thông qua để tạo hành lang pháp lý minh bạch, đủ rộng trong thực thi. Đồng thời, đẩy nhanh tiến trình hiện đại hóa kết cấu hạ tầng, cải cách hành chính, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và tập trung cho đổi mới sáng tạo.