Giá nhà ở Việt Nam gấp 23,5 lần thu nhập một năm của hộ gia đình

Chiều 29/8, tại Nhà Quốc hội, Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau đối với dự án Luật Nhà ở (sửa đổi).

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa - đoàn Lạng Sơn đánh giá cao nỗ lực của cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo trong việc tiếp thu ý kiến, giải trình ý kiến các vị đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5.

Quan tâm tới thủ tục hành chính, đại biểu cho biết, trang web chuyên thống kê về chỉ mức sống trên thế giới cho thấy, năm 2023, tỷ lệ giá nhà trên thu nhập của Việt Nam đứng thứ 14 trong tổng số 107 quốc gia được khảo sát, đứng thứ 11 trong tổng số 38 quốc gia khu vực châu Á.

Theo đó, tính bình quân, giá nhà ở Việt Nam gấp 23,5 lần thu nhập một năm của hộ gia đình. Trong khi đó, chỉ số này sẽ lý tưởng ở mức từ 5-7 lần. Thủ tục đầu tư là một trong các nguyên nhân cơ bản làm tăng chi phí, dẫn đến giá nhà tăng cao, nhất là ở khu vực đô thị, khu công nghiệp, dẫn đến nhà ở khu vực này vượt khỏi tầm với của đa số người dân…

Đại biểu nhận thấy, dự thảo Luật đã cắt giảm, rút ngắn một số thủ tục so với luật hiện hành. Tuy nhiên, vẫn còn một số thủ tục hành chính có thể tiếp tục được cắt giảm. Theo đó, khoản 4 Điều 37 quy định về thông báo đủ hồ sơ bàn giao nhà ở của cơ quan quản lý nhà ở ở trung ương hoặc cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh theo quy định của Chính phủ.

Đại biểu chỉ rõ, đây là thủ tục hành chính mới chưa có trong Luật hiện hành và có nhiều điểm trùng với thủ tục quy định về văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu theo Luật Xây dựng.

Bên cạnh đó, khoản 4 Điều 35 quy định, đối với dự án thuộc trường hợp chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư theo quy định pháp luật về đầu tư, nếu có nhiều nhà đầu tư đề xuất thực hiện dự án xây dựng nhà ở thì sau khi được chấp thuận chủ trương đầu tư, các nhà đầu tư này có thể ủy quyền cho một nhà đầu tư có đủ điều kiện hoặc thành lập doanh nghiệp, hợp tác xã để làm thủ tục công nhận chủ đầu tư.

Như vậy, sau khi được chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời chấp thuận các nhà đầu tư thì các nhà đầu tư vẫn phải thực hiện một bước nữa mới trở thành chủ đầu tư.

Do đó, đại biểu đề nghị rà soát, đánh giá lại có bao nhiêu thủ tục hành chính đã được cắt giảm, bao nhiêu thủ tục được bổ sung trong dự thảo Luật để làm cơ sở cho đại biểu Quốc hội thảo luận tại Kỳ họp thứ 6 sắp tới.

Đại biểu Nguyễn Thanh Cầm - đoàn Tiền Giang đánh giá cao dự thảo báo cáo tiếp thu giải trình đã nghiên cứu kỹ ý kiến của đại biểu Quốc hội và các ý kiến tham gia thẩm tra của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội.

Đại biểu cho biết, người Việt Nam từng có câu “an cư lạc nghiệp” để nói lên ý nghĩa đặc biệt quan trọng của nhà ở hay chỗ ở đối với mỗi người dân. Điều này cũng được quy định trong Hiến pháp năm 2013.

Tuy nhiên, dự thảo luật chưa quy định cụ thể về quyền có chỗ ở và quyền sở hữu nhà ở của công dân, đặc biệt chưa có những quy định cụ thể về vai trò trách nhiệm của nhà nước, chính quyền địa phương, cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo mọi công dân đều có quyền chỗ ở hợp pháp.

Do vậy, đại biểu đề nghị tại Điều 4 về chính sách phát triển và quản lý sử dụng nhà ở và tại Điều 5 yêu cầu chung về phát triển quản lý sử dụng nhà ở bổ sung vai trò trách nhiệm của nhà nước, chính quyền địa phương, cơ quan có thẩm quyền nhằm đảm bảo công dân được thực hiện quyền này.

Về lập hồ sơ nhà ở, điểm b và c khoản 2 Điều 117 quy định một số loại giấy tờ đối với nhà ở tại khu đô thị và đối với nhà ở tại nông thôn, theo đại biểu việc quy định các loại giấy tờ “nếu có” rất dễ dẫn đến tranh cãi khi thực hiện.

Quy định như vậy thì không rõ giấy tờ nào được coi là giấy tờ “nếu có” vì vậy có cần thiết hay không khi có cũng được mà không có cũng được; đề nghị cơ quan soạn thảo cần quy định cụ thể có tính khẳng định rõ ràng về những giấy tờ phải có trong mỗi giai đoạn, để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện, tránh gây phiền hà cho người dân sau này.

Về cưỡng chế bàn giao kinh phí bảo trì nhà chung cư, đại biểu cho biết tại Điều 152 quy định trong thời gian không quá 10 ngày, chủ đầu tư không bàn giao kinh khí bảo trì, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm ban hành quyết định cưỡng chế và tổ chức thu hồi kinh phí bảo trì để bàn giao cho ban quản lý quản trị nhà chung cư.

Đại biểu băn khoăn, quy định này liệu đã thực sự phù hợp với chức năng nhiệm vụ và năng lực thực hiện của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hay chưa?; Số lượng nhà chung cư ở các tỉnh thành phố rất lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Ủy ban Nhân dân thành phố có đủ khả năng về thời gian, nhân lực để xử lý vấn đề này hay không? Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nên nghiên cứu quy định giao cho cơ quan quản lý nhà ở cấp huyện, quận thực hiện công việc nêu trên.

Về việc lồng ghép vấn đề bình đẳng giới, đại biểu đề nghị bổ sung một khoản và điều 3 các hành vi bị nghiêm cấm nội dung cấm phân biệt đối xử với giới trong các hoạt động liên quan đến nhà ở; bổ sung một khoản vào Điều 6 quyền có chỗ ở và quyền sở hữu nhà ở với nội dung: Bảo đảm quyền có nơi ở, chỗ ở tạm cho phụ nữ trẻ em trong trường hợp ly hôn, bị bạo lực gia đình, bị buôn bán trở về.