Đồng bộ, quyết liệt quản lý an toàn hồ đập thủy điện

Kiểm tra, rà soát, đánh giá về công tác quản lý vận hành các công trình thủy điện

Từ "quản" chặt chất lượng xây dựng công trình…

Để đảm bảo an toàn các công trình thủy điện, thời gian qua, cùng với các bộ, ngành, địa phương, Bộ Công Thương xác định, việc giám sát, kiểm tra chặt chẽ chất lượng công trình thủy điện ngay từ giai đoạn xây dựng là hết sức quan trọng. Bộ đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật và tổ chức giám sát, kiểm tra các dự án xây dựng thủy điện, từ khâu khảo sát, thiết kế, thi công, nghiệm thu, quản lý an toàn đến giải quyết sự cố thi công và cam kết về môi trường; cho ý kiến vào việc điều chỉnh quy mô, thay đổi thiết kế bản vẽ kỹ thuật thi công so với hồ sơ thiết kế dự án...

Lãnh đạo Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, chỉ trong năm 2017, Bộ Công Thương đã chủ trì phối hợp với nhiều tỉnh, thành phố tổ chức các đợt kiểm tra, đánh giá việc tuân thủ các quy định về quản lý chất lượng công trình và tham gia giải quyết sự cố thi công đối với hàng chục dự án/công trình thủy điện, trong đó có những dự án có công suất thiết kế lớn, như: An Khê - Ka Nak (173 MW); Sê San 3 (260 MW); Sê San 3A (108 MW);...

Qua kiểm tra, Bộ Công Thương đề nghị chính quyền một số địa phương chỉ đạo tạm dừng thi công và tổ chức kiểm tra, rà soát tổng thể quá trình thực hiện các thủ tục đầu tư, xây dựng của chủ đầu tư một số dự án chưa đảm bảo yêu cầu về quy hoạch, kỹ thuật và an toàn. Với một số sự cố xả lũ, bộ cũng đã tích cực thực hiện giám định nguyên nhân, đồng thời yêu cầu các đơn vị liên quan thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn công trình và chuẩn bị phương án thi công trở lại khi đủ điều kiện.

…đến "siết" quy định về an toàn vận hành, xả lũ

Xác định việc tuân thủ các quy định về quy trình xả lũ, an toàn xả lũ trong quá trình vận hành nhà máy thủy điện sẽ đồng thời mang lại hiệu quả cho dự án và nhiều lợi ích cho vùng hạ du, Bộ Công Thương với vai trò đầu mối, đã chủ động và phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và các địa phương triển khai thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ một cách đồng bộ, quyết liệt.

Cụ thể, cùng với việc đề nghị các tỉnh, thành phố, các chủ đập thủy điện trên cả nước rà soát, điều chỉnh quy trình vận hành hồ chứa (QTVHHC) thủy điện, bộ đã trực tiếp rà soát, thẩm định và phê duyệt điều chỉnh các QTVHHC thủy điện và tổ chức nhiều đoàn công tác kiểm tra, rà soát, đánh giá về công tác quản lý vận hành các công trình thủy điện trên cả nước.

Nhờ đó, hầu hết các nhà máy thủy điện, cụm nhà máy trên cùng lưu vực sông đã xây dựng và thực hiện tốt QTVHHC phù hợp với pháp luật hiện hành, thực tế và điều kiện khí tượng thủy văn, địa hình hành lang thoát lũ… Việc vận hành công trình theo QTVHHC nhìn chung đã được các chủ đập thủy điện tuân thủ về nguyên tắc xả lũ, thao tác, phương thức vận hành các cửa van đập tràn, công tác chuẩn bị phòng, chống lụt, bão và chế độ thông tin, báo cáo cho địa phương.

Căn cứ QTVHHC đơn hồ và liên hồ được duyệt và các Quy chế phối hợp giữa các chủ đập trên cùng bậc thang và giữa các chủ đập với địa phương, đa số chủ đập đã thực hiện đầy đủ thông tin về thông báo và thời gian thông báo cho cơ quan địa phương, các đơn vị liên quan trước và trong quá trình xả lũ.

Các chủ đập thủy điện tuân thủ quy trình vận hành hồ chứa

Tuy nhiên, ông Cao Anh Dũng - Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp - cho biết: Qua kiểm tra thực tế, Bộ Công Thương nhận thấy vẫn còn những tồn tại nhất định dẫn đến một số sự cố xả lũ gây mất an toàn cho hạ du. Nguyên nhân chủ yếu do một số chủ đập chưa phối hợp chặt chẽ với chính quyền và các cơ quan chức năng của địa phương trong công tác vận hành xả lũ. Cụ thể là chưa thông báo hoặc thông báo chưa đầy đủ, kịp thời những thông tin liên quan đến xả lũ cho cơ quan chức năng của địa phương. Một số cơ quan chức năng của địa phương chưa thực hiện kịp thời việc thông báo xả lũ đến nhân dân vùng hạ du theo quy định nên người dân không nhận được hoặc nhận muộn thông tin về xả lũ nên không kịp xử lý.

Bên cạnh đó, thông tin dự báo của các đài khí tượng thủy văn khu vực và địa phương chưa kịp thời hoặc thiếu chính xác; công tác quan trắc, dự báo khí tượng thủy văn của chủ đập chưa nghiêm túc; một số địa phương chưa có quy định cụ thể về việc xác định ranh giới vùng hạ du của đập; việc xây dựng bản đồ ngập lụt... cũng là những nguyên nhân dẫn đến sự cố xả lũ thời gian qua.

Để khắc phục những hạn chế nói trên, thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị liên quan tiếp tục thực hiện thành công Kế hoạch hành động của Bộ Công Thương trong lĩnh vực thủy điện; kiên quyết chỉ đạo, xử lý các trường hợp vi phạm hoặc không thực hiện nghiêm túc các quy định hiện hành về vận hành hồ chứa theo đúng quy định; tiếp tục xem xét điều chỉnh Quy trình đơn hồ, phối hợp góp ý, đề xuất hiệu chỉnh một số nội dung của Quy trình liên hồ…

Bộ Công Thương sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện các văn bản quy định pháp luật về quản lý an toàn phù hợp thực tế, trong đó bổ sung quy định bảo vệ hành lang thoát lũ ở các công trình thủy điện; trách nhiệm phối hợp và chia sẻ lợi ích giữa chủ công trình thủy điện với chính quyền, dân cư địa phương, giữa các ngành trong việc tích nước cho thủy điện và cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp… Đồng thời, tăng cường kiểm tra nhằm phát hiện những tồn tại để kịp thời hướng dẫn cho các chủ đập để triển khai đúng quy định của pháp luật.