Viện Dầu khí Việt Nam được thành lập vào ngày 22/5/1978 trên cơ sở Đoàn Nghiên cứu Địa chất Dầu khí Chuyên đề 36B thuộc Tổng cục Địa chất.

​Trong 40 năm qua, Viện đã song hành cùng đất nước, cùng ngành Dầu khí Việt Nam vượt qua muôn vàn khó khăn của thời kỳ sau chiến tranh, hăng say nghiên cứu, tích cực đổi mới, chủ động hội nhập quốc tế một cách sâu rộng, để ngày hôm nay thực sự trở thành một tổ chức khoa học – công nghệ hàng đầu của công nghiệp dầu khí Việt Nam, với một số lĩnh vực ngang tầm khu vực, có khả năng triển khai nghiên cứu phát triển và cung cấp dịch vụ khoa học – kỹ thuật một cách có hiệu quả cho toàn bộ chuỗi hoạt động dầu khí với 8 trung tâm chuyên ngành: Tìm kiếm, Thăm dò và Khai thác; Phân tích Thí nghiệm; Ứng dụng và Chuyển giao Công nghệ; Chế biến; An toàn, Môi trường; Kinh tế, Quản lý; Đào tạo & Thông tin Dầu khí; và Lưu trữ Dầu khí.

Các kết quả nghiên cứu khoa học của Viện trong những năm qua đã góp phần tư vấn xây dựng chiến lược và quy hoạch phát triển của ngành, sáng tỏ cấu trúc địa chất, đánh giá tiềm năng dầu khí Việt Nam, nghiên cứu ứng dụng một số công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực thăm dò, khai thác, gia tăng thu hồi dầu, lựa chọn quy trình công nghệ lọc hóa dầu, chế biến khí, giải quyết nhiều vấn đề thuộc lĩnh vực an toàn và bảo vệ môi trường cũng như kinh tế và quản lý dầu khí…

Giai đoạn sắp tới là giai đoạn Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam phấn đấu nâng cao chất lượng tăng trưởng, tăng tốc phát triển các lĩnh vực cốt lõi với hàng loạt giải pháp về khoa học – công nghệ, con người và quản lý. Để triển khai các giải pháp đột phá về con người, Viện phấn đấu xây dựng một tổ chức học tập, lấy con người làm trung tâm, coi đó là vốn quý nhất để đầu tư, phát triển, trên cơ sở bảo đảm ba giá trị cốt lõi “Đạo đức – Chuyên nghiệp – Trí tuệ”, là nguồn chất xám cho mọi hoạt động sản xuất kinh doanh cốt lõi của ngành. Với vai trò là đơn vị đi đầu thực hiện đồng bộ các giải pháp đột phá về khoa học – công nghệ, Viện Dầu khí Việt Nam sẽ đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu và phát triển; ứng dụng, đổi mới và chuyển giao công nghệ; đẩy mạnh hợp tác quốc tế; tăng cường liên kết khoa học-đào tạo-sản xuất, tạo nên bước chuyển biến mạnh mẽ trong chất lượng nghiên cứu, trở thành nền tảng, động lực cho sự phát triển bền vững của ngành.

Phát triển Viện Dầu khí Việt Nam thành đơn vị nghiên cứu khoa học hoàn chỉnh, đồng bộ, hiện đại, đạt trình độ tiên tiến trong khu vực trong mọi lĩnh vực thuộc chuỗi hoạt động dầu khí: tìm kiếm, thăm dò, khai thác, vận chuyển, tàng trữ, phân phối, chế biến, lọc hóa dầu, an toàn môi trường, kinh tế, quản lý và đào tạo cán bộ.