Châu Âu 'tẩy xanh' bằng năng lượng tái tạo từ Bắc Phi

Các dự án năng lượng châu Âu cản trở nỗ lực giảm phát thải carbon

Tổ chức môi trường Greenpeace cho rằng, các dự án được các quốc gia châu Âu hỗ trợ đang làm cản trở khả năng giảm phát thải carbon của các nền kinh tế tại các quốc gia này.

Các quốc gia châu Âu đang khai thác năng lượng tái tạo từ Ma Rốc và Ai Cập để "tẩy xanh" nền kinh tế của chính họ, trong khi để người dân Bắc Phi phải phụ thuộc vào nhiên liệu bẩn nhập khẩu và gánh chịu các chi phí về môi trường, theo một báo cáo của Greenpeace.

Cả Ma Rốc và Ai Cập đều tận dụng vị trí chiến lược của mình ở phía nam Địa Trung Hải, cùng với tiềm năng năng lượng mặt trời và gió, để khẳng định vai trò quan trọng trong việc giúp châu Âu đa dạng hóa nguồn cung năng lượng.

Báo cáo của Greenpeace cho rằng, các dự án năng lượng tái tạo và ít carbon được châu Âu tài trợ, nhằm sản xuất năng lượng để xuất khẩu, đang làm giảm khả năng giảm phát thải carbon của nền kinh tế nội địa ở hai quốc gia này. Những dự án này còn khiến các cộng đồng địa phương bị di dời và tiêu tốn hàng triệu lít nước sạch, đặc biệt ở những khu vực vốn đã khan hiếm nguồn nước.

Mặc dù vậy, cả Ai Cập và Ma Rốc vẫn là các quốc gia nhập khẩu năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch, họ phải mua dầu và khí đốt với số lượng lớn để đáp ứng nhu cầu trong nước, trong khi lại bán năng lượng sạch hơn cho châu Âu.

Mục tiêu trở thành trung tâm năng lượng toàn cầu

Sau khi cuộc xung đột giữa Ukraine và Nga nổ ra, các công ty năng lượng châu Âu đã đầu tư hàng tỷ đô la vào Ai Cập để khai thác các mỏ khí đốt ở đây, nhằm thay thế lượng khí đốt 80 tỷ mét khối của Nga bị cắt nguồn cung.

Tuy nhiên, việc khoan quá mức bởi các công ty dầu khí đã gây ra sự xáo trộn trong các cấu trúc địa chất, dẫn đến xói mòn đất và ô nhiễm nguồn nước, Greenpeace cho biết, đồng thời cho rằng người dân Ai Cập hầu như không được hưởng lợi từ tình hình này.

Báo cáo hiện nay cho biết, Ai Cập đang gia tăng việc sử dụng nhiên liệu bẩn trong nước như mazut - một hỗn hợp các hydrocarbon nặng chứa các độc tố như sulfide và kim loại nặng với mục đích giải phóng thêm khí đốt để xuất khẩu sang châu Âu.

Tuy nhiên, theo một tổ chức tư vấn quốc tế, Ai Cập sẽ cần có sự đầu tư quốc tế nếu muốn xây dựng cơ sở hạ tầng và ngành công nghiệp cần thiết để nhanh chóng mở rộng ngành năng lượng tái tạo. Hội đồng Đại Tây Dương cho rằng: “Với các chính sách thông minh và tầm nhìn xa của chính phủ Ai Cập, kết hợp với các quan hệ đối tác quốc tế mạnh mẽ, Ai Cập có thể trở thành một trung tâm năng lượng sạch toàn cầu”.

Tại Ma Rốc, Tập đoàn năng lượng TotalEnergies đã đầu tư 10,6 tỷ USD (tương đương khoảng 8,4 tỷ bảng Anh) vào một nhà máy sản xuất hydro xanh và amoniac ở Guelmim-Oued Noun, dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất vào năm 2027. Đức cũng đã cam kết đầu tư lên tới 300 triệu Euro (tương đương khoảng 250 triệu bảng Anh) cho các cơ sở sản xuất hydro xanh, cả hai dự án này đều nhắm vào thị trường xuất khẩu.

Hanen Keskes, người đứng đầu chiến dịch của Greenpeace khu vực Trung Đông và Bắc Phi, cho biết: “Các quốc gia phía Bắc phải chịu trách nhiệm giảm mức tiêu thụ của chính mình và xây dựng năng lực năng lượng tái tạo trong nước, thay vì đẩy các chi phí xã hội và môi trường sang các quốc gia phía Nam. Chúng ta phải tiếp tục đấu tranh để xóa bỏ ảnh hưởng thuộc địa và biến đổi cấu trúc tài chính toàn cầu”.