Cảnh giác khi mua đá thiên thạch trên không gian mạng

Đá thiên thạch bán tràn lan trên mạng

Theo các chuyên gia, đá thiên thạch hay còn gọi là tektite là loại đá được tìm thấy trên trái đất có màu đen, thường được tìm thấy ở các vùng núi. Nguyên nhân hình thành của loại đá này là do quá trình hoạt động của núi lửa dưới nhiệt độ và áp suất cao cát bị nóng chảy và chuyển sang màu đen, khi núi lửa hoạt động trở lại chúng phun ra ngoài, bởi nhẹ hơn các loại đá khác nên chúng bay rất xa giống như thiên thạch từ trên trời rơi xuống.

Những năm gần đây, loại đá này đã được “thương mại hóa” và trở thành một loại hàng hóa đặc biệt, thu hút sự quan tâm của những người đam mê khoa học và sưu tập, cũng như các nhà đầu tư.

Hiện nay, đá thiên thạch không chỉ được bày bán ở các cửa hàng đá quý mà trên mạng xã hội, các sàn thương mại điện tử cũng bán.

Trên mạng xã hội gần đầy xuất hiện nhiều hội nhóm chuyên mua bán, trao đổi đá thiên thạch. Chỉ cần gõ cụm từ “mua bán đá thiên thạch” trên mục tìm kiếm của mạng xã hội Facebook sẽ cho ra hàng loạt kết quả. Cụ thể, nhiều hội nhóm có hàng nghìn thành viên như nhóm “Thiên Thạch Việt Nam - Meteorites & Gemstone” với 13.500 thành viên; “Mua bán đá thiên thạch và trang sức bằng thiên thạch” với 5.700 thành viên; “Hội mua bán thiên thạch đồng đen” có hơn 1.300 người tham gia.

Tại các hội nhóm này, các thành viên thường xuyên đăng tải hình ảnh những viên đá được cho là đá thiên thạch với nhiều mức giá khác nhau, thu hút sự quan tâm của nhiều người.

Một thành viên có tên “M.P.H” có đăng: “Viên đá nhìn khá giống thiên thạch. Vân tay vân chân đầy đủ. Có phản ứng với nam châm. Trọng lượnh hơn 10 kg. Bác nào sưu tầm dòng này nhắn tin cho em nhé. Em giao lưu 680k + ship”.

Còn tài khoản mạng xã hội “Nguyễn Nam” đăng ảnh một cục đá sần sùi kèm lời chia sẻ: “Nhờ anh em thẩm giùm xem có phải đá thiên thạch không. Trọng lượng gần 70 kg, thể tích bằng nồi cơm điện cỡ nhỏ. bề mặt ngoài có rỉ sét theo thời gian. Hình dạng không đồng nhất, không bọt khí bề mặt. Vỏ ngoài đen bóng nếu rửa sạch, mài ra bên trong trắng sáng bóng như bạch kim, hút nam châm và rất cứng. Nếu cắt bằng lưỡi cắt sắt bình thường thì tốn rất nhiều lưỡi mới cắt đc 1 miếng nhỏ”.

Phía dưới bài đăng hầu hết là những bình luận kiểu “cho xin giá”, “bác ở đâu em đến xem trực tiếp”,…

Liên hệ với một tài khoản Facebook có tên “Dang Quang”, người này chia sẻ, hiện đang có nhiều loại đá thiên thạch với nhiều mức giá khác nhau, từ vài trăm nghìn đồng đến tiền trăm triệu, thậm chí có những viên tiền tỷ, tùy thuộc vào nhu cầu của khách hàng.

Không chỉ mạng xã hội mà trên các sàn thương mại điện tử lớn cũng chào bán khá nhộn nhịp. Như sàn thương mại Shopee, chỉ cần gõ từ khóa “đá thiên thạch” là xuất hiện rất nhiều gian hàng rao bán. Tuy nhiên, các loại đá thiên thạch bán trên này chỉ có giá vài chục nghìn đến vài trăm nghìn một viên.

Những cú lừa bạc tỷ

Mới đây, ngày 29/8/2024, Công an tỉnh Đồng Tháp đã khởi tố bị can, bắt tạm giam: Phan Văn Tính (sinh năm 1980, ngụ huyện Tân Hồng), Nguyễn Hữu Phước (sinh năm 1985), Dương Văn Kỉnh (sinh năm 1980), Nguyễn Trung Hiếu (sinh năm 1979) và Phạm Văn Lũy (sinh năm 1988, cùng ngụ huyện Hồng Ngự, Đồng Tháp) để điều tra về hành vi "lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Đây là nhóm lừa bán "đá thiên thạch" để chiếm đoạt số tiền 2 tỷ đồng xảy ra tại thị trấn Thường Thới Tiền, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp.

Theo kết quả điều tra, qua mối quan hệ xã hội, bà L.T.G. (sinh năm 1971, ngụ tỉnh Bình Định) biết thông tin Tính có vật thể quý “thiên thạch” muốn bán.

Ngày 4/8, bà G. đến thị trấn Thường Thới Tiền thuê phòng khách sạn và hẹn gặp mặt Tính. Hai bên gặp mặt và bàn bạc về hợp đồng mua bán "thiên thạch". Bà G. phải đưa trước số tiền 2 tỷ đồng để làm hợp đồng và nếu vi phạm hợp đồng thì sẽ mất số tiền trên.

Tối cùng ngày, Tính mua két sắt và yêu cầu bỏ số tiền 2 tỷ đồng vào và để tại phòng khách sạn nơi bà L. đang lưu trú. Tính giữ chìa khóa, bà G. giữ mật khẩu két sắt. Xong việc, Tính kêu bà G. đưa hợp đồng đã ký để mang đi cùng cho việc mua bán được thuận lợi.

Đến 9h sáng 6/8, Tính cùng Phước, Kỉnh, Hiếu và Lũy đến khách sạn buộc bà G. phải đưa số tiền 2 tỷ đồng do vi phạm hợp đồng. Lúc này, bà G. xem lại hợp đồng mới phát hiện ngày 5/8 là phải thực hiện giao dịch. Bà G. không đồng ý việc giao tiền.

Tính dời giao dịch vào ngày khác nhưng buộc bà G. phải đưa 2 tỷ đồng tiền cọc mới dẫn đi xem "thiên thạch". Tin tưởng, bà G. đã đưa 2 tỷ đồng cho Tính mang đi. Sau khi nhận tiền, Tính cùng đồng bọn cắt liên lạc và lẩn tránh.

Lúc này, bà G. mới nghi ngờ lừa đảo nên đến Công an huyện Hồng Ngự trình báo. Qua điều tra, Công an huyện Hồng Ngự đã làm rõ danh tính các đối tượng liên quan và mời về trụ sở làm việc. Tại cơ quan điều tra, các đối tượng thừa nhận không có “thiên thạch” để bán mà bày trò lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Các đối tượng đưa thông tin có “thiên thạch” cần bán rồi dẫn dụ nạn nhân sập bẫy và lấy cớ vi phạm hợp đồng để chiếm đoạt số tiền 2 tỷ đồng.

Ở một vụ việc khác, ngày 7/11/2024, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Hậu Giang cho biết vừa bắt quả tang 4 người có hành vi lừa bán thiên thạch. Trước đó vào khoảng 10h ngày 5/11, qua công tác quản lý địa bàn, Phòng CSHS Công an tỉnh Hậu Giang bắt quả tang Trần Anh Thiện (tỉnh Khánh Hòa), Nguyễn Văn Tâm, Nguyễn Văn Đức (thành phố Cần Thơ) và Lê Thanh Phong (tỉnh Kiên Giang) đang viết giấy cam kết bán thiên thạch giá 19 tỷ đồng với một người phụ nữ đến từ thành phố Hà Nội tại một quán cà phê ở thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang.

Bước đầu các đối tượng khai nhận biết bị hại đang tìm mua thiên thạch, nên đưa ra thông tin gian dối có thiên thạch cần bán.

Để người mua tin tưởng, nhóm người này hẹn gặp người phụ nữ tại thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang để làm cam kết, với nội dung hai bên sẽ thực hiện giao dịch vào ngày 6/11 tại thành phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu. Nội dung cam kết nếu bên bán không có viên thiên thạch hoặc có mà không đảm bảo chất lượng thì sẽ trả cho bên mua số tiền 1 tỷ đồng. Ngược lại nếu người mua không nhận hàng hoặc không trả đủ tiền thì mất 200 triệu đồng.

Trong quá trình liên lạc, tiếp xúc và viết cam kết với bị hại, Đức và Tâm đều sử dụng tên giả. Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Hậu Giang đã ra quyết định tạm giữ hình sự Thiện, Tâm, Đức và Phong để làm rõ hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Qua đấu tranh, cơ quan điều tra xác định nhóm này có dấu hiệu liên quan đến việc lừa bán thiên thạch với thủ đoạn như trên ở một số địa bàn khác.

Chỉ toàn là lừa đảo

Chia sẻ với báo chí, GS. Phan Trường Thị, Viện trưởng Viện Đá quý, vàng và trang sức Việt khẳng định, trò mua bán thiên thạch hiện nay đa phần là lừa đảo, thổi phồng giá trị hoặc bịa ra để kiếm lời. Thiên thạch có hai loại là thiên thạch sắt và thiên thạch đá. Trên thế giới, loại thiên thạch có giá trị nhất là thiên thạch sắt niken, chúng là một phần nhân của các hành tinh (ngôi sao) trong vũ trụ, khi nổ, các mảnh vỡ rơi xuống Trái đất.

Thế giới rao bán rất nhiều những mảnh vỡ này, chỉ cần một vài từ khóa trên mạng là thấy, và giá của chúng không hề đắt. Chắc chắn không có chuyện hàng triệu USD/kg như những kẻ lừa đảo rao bán. Những mảnh thiên thạch vỏ hành tinh có giá một vài USD, còn loại thiên thạch đắt đỏ nhất, hiếm có nhất cũng chỉ lên đến khoảng 3000 USD/mảnh lớn. Tuy nhiên phải nói thêm rằng, loại thiên thạch nhân vũ trụ này cũng rất hiếm hoi.

Cũng theo GS. Phan Trường Thị, ở Việt Nam hiện chỉ có khoảng 10 kg thiên thạch được trưng bày trong bảo tàng. Chúng không hề có giá trị gì ngoài phục vụ cho mục đích nghiên cứu nên không thể so sánh chúng với đá quý hay trang sức. Có lẽ do rất hiếm khi chúng ta nhặt được thiên thạch nên sự hiếm này được con người cho là quý và những người cơ hội có thể đội giá trị lên gấp hàng nghìn, trăm nghìn lần.