Cần phải có thể chế cho phát triển kinh tế số tốt hơn

Tư duy mới về mô hình công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Ngày 29/7, đoàn công tác của Ban chỉ đạo xây dựng Đề án “Chủ trương, chính sách công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” đã có buổi làm việc với Bộ Thông tin và Truyền thông.

Phát biểu tại buổi làm việc, ông Trần Tuấn Anh, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII, Bộ Chính trị giao Ban Kinh tế Trung ương chủ trì, phối hợp với các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương, trong đó có Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng Đề án “Chủ trương, chính sách công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” trình Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII vào tháng 10 tới.

Triển khai xây dựng Đề án quan trọng này, Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án đã đặt hàng các bộ, ngành và cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng trên 60 báo cáo và chuyên đề, 63/63 địa phương đã có báo cáo theo đề cương, 4 tổ chức quốc tế (WB, UNIDO, AFD, GIZ) cũng đã tham gia tích cực và có các nghiên cứu phục vụ xây dựng Đề án.

Đến nay, theo phân công của Thường trực Tổ Biên tập, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã hoàn thành 2 báo cáo và 2 chuyên đề. Đây là nguyên liệu đầu vào có chất lượng cho quá trình xây dựng Đề án.

Trên cơ sở các báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông, cũng như các bộ, ngành, địa phương, Thường trực Tổ biên tập đã hoàn thành Dự thảo Đề án gửi xin ý kiến các thành viên Tổ Biên tập và đang tích cực hoàn thiện Đề án trước khi trình xin ý kiến Ban Chỉ đạo.

Trưởng ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh, Bộ Thông tin và Truyền thông là Bộ thứ hai Ban Chỉ đạo tới làm việc trực tiếp sau khi có dự thảo 1 của Đề án, điều này cho thấy vai trò đặc biệt quan trọng của Bộ Thông tin và Truyền thông đối với công việc này.

Đồng thời, đề nghị các đại biểu cho ý kiến về một số nội dung như: Quan điểm, ý kiến của Bộ Thông tin và Truyền thông về cách tiếp cận, tư duy mới về mô hình, chính sách công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Việt Nam trong bối cảnh và điều kiện mới hiện nay và của giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đặc biệt, vai trò của các doanh nghiệp trong nước đối với nhiệm vụ phát triển công nghệ thông tin và viễn thông, công nghiệp điện tử của Việt Nam trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa tới đây như thế nào? Chính sách để phát triển doanh nghiệp dân tộc ra sao?”.

Nếu mô hình công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời gian tới của nước ta là “Mô hình công nghiệp hóa, hiện đại hóa dựa trên nền tảng khoa học, công nghệvà đổi với sáng tạo gắn với yêu cầu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, bao trùm” thì cần thêm, bớt thành tố gì hoặc cần thay đổi thế nào?

Luận cứ cho những đề xuất, nội dung cốt lõi của mô hình công nghiệp hóa, hiện đại hóa mới như thế nào? Các thành tố chính trong mục tiêu tổng quát của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 ra sao? Các mục tiêu/chỉ tiêu cụ thể cần nêu trong Nghị quyết tới là gì?...

Tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Viết Lâm, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần RikkeiSoft đặc biệt quan tâm đến việc cần có một chiến lược đào tạo nguồn nhân lực về chuyển đổi số, công nghệ thông tin; phát triển hạ tầng số, cần có một hệ sinh thái ứng dụng.

Ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tập đoàn FPT cũng đặc biệt nhấn mạnh về yếu tố con người. Theo ông Trương Gia Bình, đào tạo nhân lực ở Việt Nam còn yếu, cần phải có chiến lược, đưa vào chủ trương, chính sách Đảng, Nhà nước.

Tổng giám đốc Công ty TNHH Điện tử HANET Việt Nam - ông Võ Đức Thọ cho rằng, việc các doanh nghiệp Việt Nam tạo ra nền tảng cho các doanh nghiệp khác khai thác phát triển còn yếu, chưa có tính cạnh trạnh cao so với các doanh nghiệp nước ngoài.

"Do vậy, muốn doanh nghiệp trong nước phát triển thì Nhà nước phải có chính sách phù hợp để các doanh nghiệp này có thể thúc đẩy, hỗ trợ lẫn nhau để phát triển" - ông Võ Đức Thọ nói.

Đồng tình quan điểm trên, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tập đoàn Công nghệ CMC cũng đề cập tới việc doanh nghiệp Việt Nam cần phấn đấu để vừa tự lực để phát triển, vừa tạo sức hút để hút doanh nghiệp các nơi đổ về, có như vậy thì mới từng bước thực hiện được mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã đề ra.

Tại hội nghị, đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đưa ra một số ví dụ của các nước trên thế giới về khái niệm, lộ trình thực hiện công nghiệp, hiện đại hóa, từ đó đề nghị Ban Chỉ đạo nghiên cứu, chắt lọc, chọn lọc để đưa vào chủ trương, chính sách của Việt Nam phù hợp.

Công nghiệp công nghệ số giữ vai trò động lực, then chốt

Phát biểu kết luận tại hội nghị, đồng chí Trần Tuấn Anh cảm ơn các ý kiến phát biểu tâm huyết, trách nhiệm, thẳng thắn và trực diện của các đại biểu, nhất là của Bộ Thông tin và Truyền thông và các doanh nghiệp có liên quan; khẳng định các nội dung mà các đại biểu đề cập từ yếu tố nguồn nhân lực, sự tự lực, tự cường của các doanh nghiệp đến quan điểm công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong thời gian tới cần phải thay đổi để phù hợp với bối cảnh mới.

Theo đó, chuyển dịch sang mô hình công nghiệp hóa, hiện đại hóa dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với yêu cầu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững và bao trùm.

Công nghiệp công nghệ số sẽ giữ vai trò là động lực, then chốt của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đồng thời, cần chú trọng nâng cao nội lực của nền kinh tế, hình thành năng lực sản xuất mới có tính tự chủ và khả năng thích ứng, chống chịu cao thông qua đẩy mạnh học tập, cải tiến, làm chủ về công nghệ thông tin và truyền thông, cơ điện tử, công nghệ mới trong lĩnh vực năng lượng, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, điện tử y sinh; chú trọng ưu tiên phát triển lực lượng doanh nghiệp số trong nước lớn mạnh.

Đặc biệt, trong giai đoạn tới, để công nghiệp công nghệ số và “Make in Việt Nam” trở thành động lực phát triển kinh tế số, xã hội số, tạo việc làm và góp phần hoàn thành các mục tiêu về công nghiệp hoá, hiện đại hoá đặt ra đến năm 2030 và 2045, cần phải có thể chế cho phát triển kinh tế số tốt hơn.

Vì vậy, Việt Nam cần có hệ thống giải pháp, chính sách đồng bộ, thống nhất từ lý luận đến thực tiễn để huy động nguồn lực và phát huy thế mạnh cho phát triển kinh tế số, trọng tâm là công nghiệp công nghệ số, nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm công nghệ số trên thị trường toàn cầu.

Trong đó, có một số nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm gồm: Nghiên cứu, xây dựng và ban hành Luật về công nghiệp công nghệ số; ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ và thúc đẩy chuyển đổi số, nhất là tự động hóa, thông minh hóa và xanh hóa ngành công nghiệp.

Đồng thời, nâng cao năng lực tự chủ về công nghệ số và sản xuất công nghiệp. Ban hành các chính sách đột phá để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư mạnh mẽ vào đổi mới, hấp thụ và làm chủ công nghệ, nhất là các công nghệ lõi, công nghệ nguồn. Xây dựng và triển khai các chương trình thúc đẩy nghiên cứu, thiết kế, sáng tạo và sản xuất tại Việt Nam; đảm bảo an toàn, an ninh mạng cho nên tảng vững chắc, an toàn vận hành nền kinh tế số, xã hội số.

"Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình thể chế hóa cơ chế, chính sách cũng như tổ chức triển khai thực hiện" - ông Trần Tuấn Anh nêu.