Cân nhắc thận trọng trước khi bãi bỏ các quỹ

Theo Báo cáo của Chính phủ, trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, khó tránh khỏi nhiều tình huống cấp bách phát sinh phải giải quyết, như: thiên tai, bão lụt, hạn hán, dịch bệnh trên diện rộng; biến động lớn về giá xăng dầu trên thị trường,... Do đó, sử dụng quỹ tài chính nhà nước như quỹ phòng chống lụt bão, quỹ phòng chống thiên tai, quỹ bình ổn giá xăng dầu…với cơ chế linh hoạt sẽ xử lý kịp thời, góp phần ổn định tình hình kinh tế - xã hội.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân: Không phải Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết là bỏ ngay các quỹ như Đoàn giám sát đề nghị mà đề nghị Chính phủ xem xét, đánh giá lại, nếu đúng như kết quả giám sát thì phải sắp xếp lại (Ảnh: Quochoi.vn))

Thực tế hoạt động của các quỹ trong thời gian qua cho thấy, các quỹ đã đóng góp tích cực trong những tình huống cấp bách xảy ra, nhanh chóng hỗ trợ kịp thời cho người dân khi có thiên tai, bão lụt; hỗ trợ kiềm chế lạm phát, ổn định giá xăng dầu khi giá xăng dầu trên thế giới biến động lớn.

Báo cáo của Chính phủ cũng cho biết, tổng số thu của các quỹ theo kế hoạch trong năm 2019 là trên 502 nghìn tỷ đồng, trong đó, dự kiến ngân sách nhà nước cấp và hỗ trợ là 100,8 nghìn tỷ đồng, tập trung cho quỹ: Quỹ bảo hiểm xã hội 57,1 nghìn tỷ đồng, Quỹ bảo hiểm y tế 38,7 nghìn tỷ đồng, Quỹ bảo trì đường bộ trung ương 3,8 nghìn tỷ đồng. Về tổng số chi các Quỹ trong năm nay là 434,1 nghìn tỷ đồng. Kết dư của các quỹ cuối năm 2019 khoảng 907,2 nghìn tỷ đồng.

Còn theo Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội, cả nước hiện có trên 40 quỹ tài chính ngoài ngân sách và nhiều quỹ xã hội, quỹ từ thiện. Các quỹ tài chính ngoài ngân sách này thuộc rất nhiều lĩnh vực, được quản lý bởi nhiều Bộ, ngành, địa phương với quy mô khác nhau. Tuy nhiên, Đoàn giám sát của Quốc hội cũng chỉ rõ, trong báo cáo của Chính phủ chưa đưa ra các số liệu liên quan đến tình hình tài chính của các Quỹ ở trung ương trong giai đoạn 2013-2015 và đến thời điểm này, chưa có các cơ quan cả ở trung ương và địa phương được giao nhiệm vụ thống nhất quản lý các quỹ nói trên.

Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật về quản lý, sử dụng các quỹ hiện chưa rõ ràng, chưa có văn bản pháp luật thống nhất quản lý các quỹ dẫn đến việc tổ chức, hoạt động thiếu thống nhất, lúng túng, còn sai phạm trong việc quản lý, sử dụng tài chính quỹ, trong khi công tác kiểm tra, giám sát chưa được quan tâm đúng mức nên hiệu quả của các quỹ chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu, mục tiêu khi thành lập.

Đặc biệt, Đoàn giám sát của Quốc hội đánh giá, việc cho phép thành lập quá nhiều quỹ làm phân tán nguồn lực của Nhà nước, với cách thức, thẩm quyền thành lập các quỹ khác nhau.

Căn cứ kết quả giám sát, Đoàn giám sát của Quốc hội đề nghị nghiên cứu, trình cấp có thẩm quyền để bãi bỏ ngay đối với 6 quỹ, gồm: Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp; Quỹ hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS; Quỹ hỗ trợ các hoạt động ngoại giao phục vụ kinh tế và Quỹ hỗ trợ vận động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài; Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước; Quỹ Phòng chống chống thiên tai và Quỹ bảo trì đường bộ trung ương.

Ngoài ra, với Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá, Quỹ bình ổn giá xăng dầu và Quỹ dịch vụ viễn thông công ích, Đoàn giám sát của Quốc hội đề nghị nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền để xác định rõ lộ trình bãi bỏ.

Tuy nhiên trong phần thảo luận tại phiên họp, nhiều thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, cần cân nhắc thật kỹ lưỡng khi lựa chọn bãi bỏ các quỹ trên cơ sở phân tích, đánh giá hiệu quả hoạt động của các quỹ.