Cần có các chính sách khuyến khích chia sẻ ký ức, tư liệu lưu trữ

Hiện nay, bên cạnh khối tài liệu lưu trữ được bảo quản tại các Lưu trữ quốc gia còn rất nhiều tài liệu, tư liệu đang nằm rải rác trong các bộ sưu tập của các cá nhân, tổ chức cũng như trong các câu chuyện kể của các nhân chứng lịch sử. Các tài liệu, tư liệu này có mối quan hệ chặt chẽ và bổ sung cho nhau giúp phác họa được bức tranh về đời sống xã hội một cách toàn diện nhất trong lịch sử.

Tại tọa đàm “Chia sẻ ký ức - Phát huy di sản” ngày 24/2, Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước - ông Đặng Thanh Tùng cho rằng, thông tin chỉ có giá trị khi được chia sẻ với cộng đồng, trên phạm vi rộng nhất có thể. Trong tương lai gần, ông Tùng mong rằng cộng đồng xã hội sẽ được chứng kiến, được hưởng lợi ích chung từ việc chia sẻ rộng rãi giá trị tài liệu lưu trữ.

Trong thời gian vừa qua, đến với Văn Miếu – Quốc Tử Giám du khách không chỉ đến tham quan di tích mà còn mong muốn được tiếp nhận các thông tin về lịch sử. Tuy nhiên, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa khoa học Văn Miếu-Quốc Tử Giám TS. Lê Xuân Kiêu cho hay, để truyền tải thông tin một cách mới mẻ đến với công chúng, thiết nghị nghĩ vai trò của công nghệ rất quan trọng.

Theo ông Lê Xuân Kiêu, công nghệ giúp chúng ta truyền tải thông tin rộng rãi hơn, giúp du khách có những trải nghiệm mới, thú vị hơn về các di sản. Từ đó, góp phần quảng bá hình ảnh của Việt Nam ra thế giới và công chúng, đặc biệt các bạn trẻ sẽ có ý thức bảo vệ và phát huy di sản.

Tổng Thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam Dương Trung Quốc cũng cho rằng, người làm sử luôn quan niệm lịch sử thực chất là sự nối dài ký ức của cộng đồng từ đời này qua đời khác. Con người suy nghĩ gì về quá khứ và muốn để lại gì cho tương lai? Đây là vấn đề của thời đại, khi con người được coi là trung tâm, trí tuệ là động lực của sự phát triển. “Ký ức của mỗi người là một phần ký ức chung của xã hội. Và chia sẻ ký ức là cách thức tốt nhất phát huy di sản chung ấy”- ông Dương Trung Quốc nhấn mạnh.

Để các ký ức được chia sẻ và lan tỏa trong cộng đồng, nhiều ý kiến cho hay, cần phải có các chính sách khuyến khích chia sẻ ký ức, tư liệu, phát huy hiệu quả tài liệu lưu trữ phục vụ lợi ích chung của toàn xã hội, góp phần giáo dục tình yêu di sản cho thế hệ trẻ và giúp mọi người hiểu hơn về lịch sử. Nhất là trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ, việc chia sẻ kí ức dưới nhiều hình thức đã trở thành một xu hướng cũng như nhu cầu tất yếu của xã hội.

Cục trưởng Cục Di sản Văn hoá, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Phạm Định Phong cho biết, tư liệu, tài liệu đang được lưu trữ là tài sản của quốc gia, chúng ta không hạn chế khi chia sẻ với nhau. Ngày 16/01/2023 Thủ tướng Chính phủ đã kí Nghị định số 01/2023/NĐ-CP về quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trong đó, có chức năng quản lý di sản dữ liệu, đây là cơ sở hết sức quan trọng đối với Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch với việc triển khai các hoạt động liên quan đến bảo vệ khối di sản dữ liệu quốc gia.

“Cùng với Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, là hai cơ quan quản lý nhà nước trực tiếp liên quan đến tài liệu lưu trữ, di sản dữ liệu, chúng tôi sẽ có định hướng chỉ đạo các cơ quan trên cả nước, có hoạt động phối hợp khai thác sử dụng hiệu quả nhất đối với tài liệu đang lưu trữ thông qua các hoạt động như: trưng bày chuyên đề, giới thiệu các danh mục tài liệu lưu trữ… để thu hút sự tham gia của cộng đồng và tổ chức cá nhân trên cả nước"- ông Phạm Định Phong cho hay.