Bảo hiểm xã hội tự nguyện: Điểm tựa an vui khi về già

Làm nhân viên bảo vệ tại một trường THPT ở Lào Cai, tính đến tháng 10/2019, ông Trần Viết Quyến (thôn Hùng Xuân 1, xã Xuân Giao, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai) đã tham gia BHXH bắt buộc tại trường được 12 năm 1 tháng. Do tuổi đã cao, ông Quyến nghỉ công việc bảo vệ tại trường và ngày 1/11/2020 ông chính được nhận lương hưu hàng tháng và được cấp thẻ BHYT.

Không giấu được niềm vui khi cầm quyết định lương hưu hàng tháng và được cấp thẻ BHYT, ông Quyết - bày tỏ, được hưởng lương hưu hàng tháng, ông rất yên tâm vì có thể tự mình trang trải chi phí cho cuộc sống, không phải phụ thuộc hay trở thành gánh nặng cho gia đình, con cháu, lại có thẻ BHYT hỗ trợ thanh toán tiền khám, chữa bệnh khi chẳng may sức khỏe yếu đi.

Câu chuyện của ông Trần Viết Quyến chỉ là một trong số rất nhiều câu chuyện nhận lượng hưu khi tham gia chính sách BHXH tự nguyện của người lao động trên cả nước thời gian qua. Những câu chuyện, niềm vui đó đã minh chứng, chính sách BHXH tự nguyện đang trở thành điểm tựa cho rất nhiều người khi đến tuổi về hưu. Đặc biệt là hiện thực hóa mơ ước lương hưu của rất nhiều người lao động, nhất là nông dân có nguồn kinh phí để trang trải cuộc sống khi về già.

Chính sách BHXH tự nguyện được triển khai thực hiện từ năm 2008 nhằm tạo cơ hội cho người lao động ở khu vực phi chính thức được tham gia BHXH. Sau 10 năm triển khai, số người tham gia BHXH tự nguyện vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Tuy nhiên, ngày 23/5/2018, sau khi Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH cùng với định hướng thực hiện "BHXH toàn dân" và Nghị quyết số 102/NQ-TW ngày 3-8-2018 của Chính phủ thực hiện giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH cho UBND tỉnh, thành phố; coi đó là chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, công tác phát triển BHXH tự nguyện đã có sự bứt phá rõ rệt.

Báo cáo của BHXH Việt Nam - cho biết, năm 2018, cả nước có hơn 277 nghìn người tham gia BHXH tự nguyện, tăng gần 53 nghìn người, tương ứng tăng 23,6% so năm 2017. Năm 2019, con số đã tăng lên gần 574 nghìn người, tăng gần 297 nghìn người, tương ứng tăng 107,1% so với năm 2018, chiếm 1,17% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động. Ðặc biệt, số người tham gia BHXH tự nguyện tăng mới trong năm 2019 đã bằng tổng số người tham gia BHXH tự nguyện phát triển được của cả 11 năm trước cộng lại.

Năm 2020 cùng với hệ thống đại lý thu, Bưu điện các tỉnh, thành phố (Bưu điện tỉnh) đã phối hợp với BHXH tỉnh triển khai các giải pháp tuyên truyền, vận động nên số người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT tăng cao hơn so với năm 2019. Chỉ tính riêng BHXH tự nguyện, tính đến hết tháng 10/2020, đã có 891,5 ngàn người tham gia, trong đó Bưu điện phát triển mới được khoảng 286 nghìn người. Một số địa phương đã đạt và vượt chỉ tiêu phát triển người tham gia do BHXH Việt Nam giao như: Long An 144,3%, Hậu Giang 136,1%, Vĩnh Long 130,7%, Quảng Trị 120%, Đắk Nông 113%...

Ðể có được kết quả đó, theo Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu, là nhờ vào việc thiết kế chính sách BHXH tự nguyện đã có những thay đổi và thuận lợi hơn rất nhiều cho người tham gia. Hiện nay, chỉ cần là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không giới hạn trần tuổi là có thể tham gia BHXH tự nguyện. Các phương thức đóng đa dạng và linh hoạt, nới rộng thời điểm đóng. Quy định mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện cũng phù hợp hơn.

Từ ngày 1/1/2018, người tham gia BHXH tự nguyện còn được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Mặt khác, ngoài chế độ bảo hiểm y tế, Nhà nước sẽ đảm bảo duy trì mức lương hưu của người tham gia phù hợp tương đối với sự điều chỉnh giá cả thị trường…

Đồng thời, nhằm mở rộng người tham gia BHXH tự nguyện, BHXH Việt Nam đã tập trung tăng cường phối hợp các cơ quan liên quan; nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ như: Tham gia đề xuất hoàn thiện chính sách cho phù hợp tình hình thực tiễn; thực hiện cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin tạo thuận lợi cho người tham gia, thụ hưởng chính sách. Ðổi mới, tăng cường công tác truyền thông, nhất là trên môi trường mạng xã hội, khuyến khích mỗi cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong toàn ngành BHXH là một tuyên truyền viên để giới thiệu, vận động người dân tham gia...

Theo Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu, Nghị quyết 28-NQ/TW được xác định là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của ngành BHXH, trong đó, mở rộng phạm vi bao phủ BHXH, là mục tiêu trước mắt và lâu dài để hướng tới BHXH toàn dân, bảo đảm an sinh xã hội cho mọi người lao động. Vì vậy, thời gian tới, ngành BHXH Việt Nam sẽ tập trung xây dựng niềm tin của nhân dân đối với chính sách BHXH qua việc tập trung đổi mới toàn diện nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền BHXH theo Quyết định số 1676/QÐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ký ban hành ngày 21/11/2019.

Trong đó, toàn ngành sẽ chú trọng tăng cường phối hợp các bộ, ngành, các cơ quan truyền thông, cơ quan thông tấn, báo chí, cấp ủy, chính quyền các cấp đẩy mạnh công tác truyền thông với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, hiện đại. Thông qua đó, giúp người dân, người lao động hiểu rõ quyền, lợi ích của việc tham gia BHXH trên cơ sở nhận thức đúng, đầy đủ và sâu sắc chủ trương, quan điểm của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về BHXH, từ đó, tạo sự đồng thuận, chủ động tham gia. Ðồng thời, BHXH Việt Nam tiếp tục đề xuất, kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH để tăng tính hấp dẫn, thuận lợi hơn nữa cho người tham gia.