Bánh dày, món bánh cổ truyền không thể thiếu trong các dịp lễ, Tết, hội của đồng bào Mông vùng cao. Trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc mình, đồng bào Mông vẫn gìn giữ được những nét văn hóa truyền thống rất riêng, trong đó phải kể đến tục làm bánh dày ngày Tết.
Theo quan niệm xưa, bánh dày của người Mông tượng trưng cho sự an lành của đất trời, sự no ấm của cuộc sống với mùa màng bội thu sau một năm lao động vất vả. Ngoài ra, bánh dày là biểu tượng cho tình yêu, sự chung thủy son sắt của những đôi trai gái người Mông.
|
| Bánh dày ngày Tết của đồng bào Mông vùng cao |
Trong những ngày này, nếu có dịp lên các tỉnh miền núi phía Bắc, chúng ta không chỉ được trải nghiệm những sinh hoạt văn hóa truyền thống đặc sắc của bà con các dân tộc Mông trong ngày Tết, mà còn được thưởng thức món bánh dày, đặc sản ẩm thực của người Mông.
|
| Du khách được trải nghiệm làm bánh dày |
Cứ mỗi dịp Tết đến xuân về, bà con đồng bào dân tộc Mông lại tấp nập, quây quần bên chiếc cối, chày để tạo ra những chiếc bánh dày xinh xắn, tròn trịa. Để món bánh dày ngon như ý đều phải có đủ các vật dụng cần thiết như: Cối giã bánh làm bằng thân cây gỗ trắc, thớ mịn, có mùi thơm và khoét rỗng ruột; Chày giã bánh cũng được làm bằng các loại gỗ cứng và nặng; Vừng rang sẵn và lòng đỏ trứng gà đã được luộc chín để xoa tay và xoa các dụng cụ nặn bánh không bị dính.
|
| Chày và cối giã được làm bằng gỗ trắc |
|
| Phải chọn gạo nếp thơm dẻo để làm bánh |
|
| Giã bánh ngay khi xôi còn đang nóng |
Một yếu tố không thể thiếu là phải chọn được gạo nếp thơm và dẻo. Giã bánh ngay khi xôi còn đang nóng. Việc giã bánh là công đoạn vất vả và tốn nhiều công sức hơn cả, phải cần đến những chàng trai thanh niên khỏe mạnh, sức dẻo dai thay nhau cầm chày giã xôi cho tới khi nào xôi nhuyễn và dẻo quánh thành một khối. Giã càng kỹ thì bánh càng dẻo, ngon và để được lâu. Khi giã xong rồi cần bàn tay khéo léo của người phụ nữ nặn bánh ngay. Lá gói bánh là lá chuối đã hơ qua lửa và lau sạch...
|
| Giã xôi cho tới khi nào xôi nhuyễn và dẻo quánh |
|
| Cần bàn tay khéo léo của người phụ nữ nặn bánh |
Bánh dày được coi là linh hồn trong những ngày Tết của đồng bào Mông. Vì vậy, trong mâm cơm ngày Tết cúng tổ tiên, ngoài thịt rượu, thì bánh dày là thứ không thể thiếu của đồng bào Mông vùng cao.
|
| Những chiếc bánh dày xinh xắn, tròn trịa |
|
| Bánh dày không đơn thuần là món ăn mà còn là nét đẹp văn hóa |
Đến thăm bản làng của đồng bào Mông vùng cao trong những ngày Tết đến xuân về, cùng thưởng thức chiếc bánh dày dẻo thơm, nâng chén rượu ngô thơm nức chúc nhau những điều tốt lành trong năm mới.
Phạm Tiệp