ASEAN tự cường và sáng tạo

Ngày 5 - 6/2, các Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN đã tổ chức Hội nghị hẹp tại Singapore. Đây là hội nghị cấp Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên của ASEAN do Singapore chủ trì trong năm 2018, năm thứ 3 triển khai Cộng đồng ASEAN. Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự hội nghị này.

Các Bộ trưởng đã kiểm điểm việc triển khai kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN 31 (Manila, Philippines tháng 11/2017), xác định trọng tâm ưu tiên hợp tác ASEAN 2018, định hướng quan hệ đối ngoại của ASEAN, tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN trong các tiến trình khu vực và trao đổi về các vấn đề khu vực, quốc tế cùng quan tâm.

Các Bộ trưởng bày tỏ nhất trí cao với chủ đề ASEAN 2018 là xây dựng một “ASEAN tự cường và sáng tạo", nhấn mạnh cần nâng cao tính tự cường mọi mặt của khu vực, cả trong các nội dung chính trị - an ninh lẫn hợp tác kinh tế - thương mại nhằm nâng cao tình đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN.

Các nước cho rằng, cần tận dụng các cơ hội của Cách mạng Công nghiệp 4.0, đề ra các giải pháp kịp thời, sáng tạo, vừa ứng phó hiệu quả với các thách thức, vừa nâng cao đoàn kết, tự cường ASEAN. Theo đó, các Bộ trưởng kiến nghị lãnh đạo cấp cao thông qua Tuyên bố Tầm nhìn các lãnh đạo ASEAN về một ASEAN tự cường và sáng tạo và Tuyên bố các lãnh đạo về Hợp tác an ninh mạng.

Trao đổi về quan hệ đối ngoại của ASEAN, các Bộ trưởng nhất trí tăng cường quan hệ với các đối tác của ASEAN là việc làm hết sức cần thiết, tranh thủ thêm nguồn lực để xây dựng cộng đồng. Tuy nhiên, ASEAN cần đoàn kết, thống nhất, duy trì các quy định, quy trình, không để bên ngoài tác động, chia rẽ, nhất là cần nâng cao hiệu quả các cơ chế do ASEAN thành lập và dẫn dắt, từ đó, bảo đảm các định hướng của cấu trúc khu vực. Các Bộ trưởng nhất trí trong trường hợp 1-2 nước ASEAN bị ảnh hưởng, cả 10 nước cần thể hiện tình đoàn kết.

Các Bộ trưởng đã trao đổi sâu về tình hình quốc tế và khu vực, trong đó có các nội dung như tình hình bán đảo Triều Tiên và Biển Đông. Theo đó, các nước đã khẳng định lại lập trường lâu nay của ASEAN về các nội dung này, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì các quan điểm chung, coi đây là biểu hiện rõ nét của tự cường khu vực, đoàn kết ASEAN. Các Bộ trưởng nhất trí với các đề xuất về triển khai đàm phán thực chất ASEAN-Trung Quốc về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), chỉ đạo các quan chức cấp cao tổ chức thành công vòng đàm phán đầu tiên tại Việt Nam trong tháng 3/2018.

Đoàn Việt Nam do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đã tham dự hội nghị và có nhiều đóng góp thực chất và cụ thể vào các nội dung thảo luận.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã phát biểu chúc mừng Singapore trong cương vị Chủ tịch ASEAN 2018, bày tỏ nhất trí cao với chủ đề và trọng tâm hợp tác ASEAN do Singapore đề xuất, cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ bảo đảm thành công của ASEAN 2018.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nêu rõ tự cường khu vực phải được phát huy trên mọi khía cạnh, cả về chính trị lẫn kinh tế, từ đó kiến tạo động lực mới cho ASEAN chuyển sang giai đoạn phát triển mới. Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nhấn mạnh, ASEAN cần đề cao các giá trị và nguyên tắc cơ bản, củng cố đoàn kết và thống nhất hiệp hội, khẳng định tiếng nói thống nhất của ASEAN trên các vấn đề thuộc quan tâm và lợi ích chung ở khu vực.

Đề cập tới quan hệ đối ngoại của ASEAN, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng cho rằng ASEAN cần xây dựng cách tiếp cận chung cân bằng, hiệu quả trong quan hệ với bên ngoài. Trong quá trình này, tăng cường hơn nữa hiệu quả hoạt động của các cơ chế/diễn đàn do ASEAN thành lập và dẫn dắt có ý nghĩa quan trọng, là công cụ chủ yếu để ASEAN duy trì vai trò trung tâm của mình trong khu vực.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng đề nghị các nước kiên định với các quan điểm của ASEAN về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, trong đó có các nội dung về Biển Đông. Theo đó, các nước cần nhận thức đầy đủ về hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không trên Biển Đông, giữ vững các cam kết về giải quyết hòa bình các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Trong quá trình xây dựng COC, các nước đồng thời cần thực hiện đầy đủ Tuyên bố về Ứng xử giữa các bên ở Biển Đông (DOC) và đẩy mạnh thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin. Riêng về COC, Phó Thủ tướng Bộ trưởng bày tỏ ASEAN và Trung Quốc cần trao đổi thực chất về nội dung văn kiện này, từ đó đạt được Bộ quy tắc Ứng xử COC hiệu quả và có tính ràng buộc, góp phần quan trọng cho thúc đẩy hoà bình và ổn định tại khu vực.