Áp lực tăng phí đối với lượng khí thải CO2 của ngành vận tải biển toàn cầu

Theo đó, ngày 18/3, Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO) đã bước sang tuần thứ hai để thảo luận về các tài liệu với bốn đề xuất về việc áp thuế đối với mỗi tấn khí nhà kính mà ngành này sản xuất. Sự ủng hộ cho ý tưởng này đã tăng hơn gấp đôi từ 20 quốc gia công khai ủng hộ thuế carbon tại hội nghị thượng đỉnh về tài chính khí hậu của Pháp năm ngoái.

Tổng thư ký IMO Arsenio Dominguez tin tưởng rằng sẽ có một cơ chế định giá kinh tế vào thời điểm này năm tới khi nói về triển vọng của thuế phát thải carbon đối với vận tải biển.

Những người ủng hộ cho rằng chính sách này có thể huy động được hơn 80 tỷ USD mỗi năm để tái đầu tư phát triển nhiên liệu vận chuyển có hàm lượng carbon thấp và hỗ trợ các nước nghèo chuyển đổi. Những nước phản đối, bao gồm cả Trung Quốc và Brazil, cho biết sẽ trừng phạt các nền kinh tế mới nổi phụ thuộc vào thương mại.

Những quốc gia này đang cạnh tranh để giành chiến thắng trước hàng chục quốc gia khác - bao gồm hầu hết các quốc gia châu Phi - mà các nhà ngoại giao cho rằng vẫn chưa có lập trường vững chắc về vấn đề này. IMO đưa ra quyết định bằng sự đồng thuận, nhưng cũng có thể làm như vậy bằng sự ủng hộ của đa số. Cơ quan của Liên hợp quốc năm ngoái đã đồng ý đặt mục tiêu cắt giảm 20% lượng khí thải vào năm 2030 và lượng khí thải ròng bằng 0 vào khoảng năm 2050.

Vận tải biển, vận chuyển khoảng 90% thương mại thế giới, chiếm gần 3% lượng khí thải carbon dioxide trên thế giới - tỷ lệ dự kiến sẽ tăng trong những thập kỷ tới nếu không có các biện pháp chống ô nhiễm cứng rắn hơn. Một đề xuất được đưa ra bởi Quần đảo Marshall, Vanuatu và các quốc gia khác - mặc dù phụ thuộc nhiều vào vận chuyển và thương mại nhưng vẫn yêu cầu đánh thuế phát thải trong nhiều năm - đề xuất mức phí 150 USD cho mỗi tấn CO2.

Các nhà nghiên cứu cho biết mức giá carbon 150 USD có thể khiến việc đầu tư vào các hệ thống sử dụng nhiên liệu amoniac có hàm lượng carbon thấp trở nên kinh tế hơn so với các tàu thông thường. Một đệ trình khác - từ 27 quốc gia EU, Nhật Bản, Namibia, Hàn Quốc, nhóm công nghiệp Phòng Vận chuyển Quốc tế và các tổ chức khác - ủng hộ việc kết hợp giá khí thải vận chuyển với tiêu chuẩn khí thải toàn cầu cho nhiên liệu hàng hải.

Cuộc họp của IMO vào tháng 9 đóng vai trò là thời hạn cuối cùng để các quốc gia quyết định xem có nên áp dụng cả tiêu chuẩn nhiên liệu và giá khí thải hay không. Một quan chức cấp cao của EU cho biết khối tin rằng “chỉ cần hai điều đó là đủ” để đáp ứng các mục tiêu của IMO. Các nhà ngoại giao cho biết, ít nhất một tiêu chuẩn nhiên liệu có thể sẽ được đưa ra. Trung Quốc, Brazil và Argentina đã bác bỏ ý tưởng đánh thuế CO2 trong các cuộc đàm phán của IMO năm ngoái.

Một nghiên cứu của Đại học Sao Paulo của Brazil cho thấy thuế carbon đối với vận chuyển sẽ làm giảm 0,13% GDP ở các nước đang phát triển, trong đó châu Phi và Nam Mỹ là những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Brazil và các nước đang phát triển khác đang tìm kiếm một quá trình chuyển đổi năng lượng nhanh chóng với ít tác động gián đoạn nhất đối với nền kinh tế của họ, đặc biệt là đối với các quốc gia phụ thuộc vào thương mại bằng đường biển.

Đề xuất của Argentina, Brazil, Trung Quốc, Na Uy, Nam Phi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Uruguay ủng hộ giới hạn cường độ phát thải nhiên liệu toàn cầu, kèm theo hình phạt tài chính đối với các hành vi vi phạm, như một biện pháp thay thế cho thuế đánh vào tất cả lượng khí thải vận chuyển.

Điều đó có nghĩa là nếu các quốc gia tuân thủ đầy đủ tiêu chuẩn nhiên liệu thì sẽ không có lượng khí thải nào phải chịu phí. Brazil sẽ không ủng hộ một mức thuế cố định có thể gây tổn hại cho các nước đang phát triển, nhưng sẽ ủng hộ một mức thuế tốt chỉ áp dụng cho lượng khí thải vượt quá một tiêu chuẩn nhất định.

Bất chấp những khác biệt về quan điểm, các quốc gia thành viên vẫn đang cố gắng thống nhất về các biện pháp toàn cầu để tránh có thêm nhiều quốc gia nhắm mục tiêu vào ngành này ở cấp quốc gia. Điều đó sẽ phân mảnh thị trường với các tiêu chuẩn địa phương khác nhau và gây đau đầu cho các công ty vận chuyển hàng hóa trên toàn cầu.

EU từng cho biết họ có thể mang lại nhiều khí thải vận chuyển quốc tế hơn vào thị trường CO2 trong khối nếu IMO không đồng ý mức giá phát thải toàn cầu vào năm 2028. Các câu hỏi về ai sẽ quản lý khoản phí và số tiền thu được sẽ được tái đầu tư như thế nào vẫn còn bỏ ngỏ.

Các nhà ngoại giao đã đề xuất một sự thỏa hiệp có thể nằm ở việc IMO quyết định giá carbon được thiết kế để đảm bảo nó không cần phải được tính là thuế - ví dụ, bằng cách thiết kế chính sách cho mục đích chính là cắt giảm khí thải, thay vì tăng doanh thu.