7 vấn đề then chốt quyết định thành công các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung

Các cuộc đàm phán cấp trung có lẽ sẽ không giành được một bước đột phá lớn, nhiều khả năng cả hai bên phải đối mặt với việc nối lại thuế quan vào tháng 3 nếu họ không đạt được một thỏa thuận nào. Nhiều cuộc thảo luận cấp cao hơn dự kiến ​​được tổ chức vào cuối tháng này, trong đó Tổng thống Donald Trump có thể sẽ hội đàm với Phó Chủ tịch Trung Quốc Vương Kỳ Sơn tại Diễn đàn Kinh tế thế giới ở Davos, Thụy Sĩ.

Để các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung đạt được thành công, các chuyên gia cho rằng có 7 vấn đề then chốt cần phải được giải quyết, đó là:

1. Sở hữu trí tuệ: Cáo buộc của Mỹ cho rằng, Trung Quốc buộc các công ty Mỹ phải chia sẻ công nghệ nhạy cảm và đánh cắp tài sản trí tuệ là một trong những vấn đề nhức nhối nhất và có thể tạo nên hoặc phá vỡ bất kỳ thỏa thuận tiềm năng nào. Các cuộc đàm phán trong vòng 90 ngày sẽ tập trung vào những “thay đổi cơ cấu” trong cách Trung Quốc xử lý chuyển giao công nghệ, bảo vệ tài sản trí tuệ, trộm cắp trên mạng và các vấn đề khác. Trung Quốc đã công bố một loạt các hình phạt có thể hạn chế các công ty tiếp cận tài chính và sự hỗ trợ tài trợ của nhà nước đối với hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ và đang soạn thảo một đạo luật để ngăn chặn chuyển giao công nghệ cưỡng bức.

2. Huawei và 5G: Huawei Technologies Co., nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất Trung Quốc, từ lâu đã bác bỏ cáo buộc của Mỹ và các đồng minh về việc tạo điều kiện cho hoạt động gián điệp do nhà nước tài trợ. Công ty đang chạy đua để phát triển công nghệ 5G và sở hữu 1/10 bằng sáng chế thiết yếu trên toàn thế giới. Bắc Kinh đã yêu cầu Canada trả tự do cho giám đốc tài chính của Huawei, Meng Wanzhou, người đã bị bắt ở Canada vì cáo buộc gian lận ngân hàng. Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) cũng đang thăm dò các hành vi vi phạm lệnh trừng phạt có thể xảy ra ở Iran của công ty này.

3. Sản xuất tại Trung Quốc 2025: Kế hoạch “Made in China 2025” của Bắc Kinh nhằm mục đích biến Trung Quốc thành một nhà lãnh đạo sản xuất tiên tiến bằng cách nhắm mục tiêu vào 10 lĩnh vực mới nổi bao gồm robot, phương tiện năng lượng sạch và công nghệ sinh học. Tham vọng công nghiệp này đã khiến Nhà Trắng lập luận rằng sự can thiệp của nhà nước ở Trung Quốc đã vi phạm các quy tắc của WTO và có thể tạo ra một sân chơi không công bằng cho các nhà đầu tư nước ngoài. Thuế quan do Tổng thống Trump áp đặt đã nhắm vào nhiều ngành công nghiệp là mục tiêu trong kế hoạch này. Trung Quốc coi kế hoạch này là cần thiết để đạt được các mục tiêu kinh tế dài hạn. Tháng 12/2018, Trung Quốc cho biết có thể sẵn sàng sửa đổi kế hoạch, thậm chí có thể hoãn một số nội dung trong một thập kỷ, nếu điều đó giúp chấm dứt cuộc chiến thương mại.

4. Năng lượng: Căng thẳng thương mại đã phá vỡ những có thể tạo nên một thỏa thuận cho hai nước: Mỹ đang trở thành nhà xuất khẩu dầu và khí đốt tự nhiên lớn trong khi Trung Quốc nổi lên là nhà nhập khẩu lớn nhất thế giới với cả dầu và khí đốt. Trong khi việc dỡ bỏ thuế quan trả đũa của Trung Quốc đối với khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Mỹ có thể làm hồi sinh doanh số, mối quan tâm lâu dài và lớn hơn đối với ngành đang khôi phục đủ niềm tin để thuyết phục các công ty Trung Quốc đầu tư hàng tỷ đô la vào các dự án xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Mỹ trong tương lai.

5. Nhập khẩu hàng nông nghiệp: Các nhà đầu tư đang theo dõi xem liệu Trung Quốc có xóa bỏ thuế quan trả đũa đối với các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ - bao gồm đậu nành, ngô, bông, lúa, miến và thịt lợn - gây tổn thương nặng nề cho những người nông dân Mỹ. Việc dỡ bỏ thuế quan có thể khuyến khích các công ty tư nhân ngay lập tức tiếp tục mua sản phẩm nông nghiệp của Mỹ. Trung Quốc cũng có thể xóa bỏ thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với các loại ngũ cốc khô của Mỹ, mà Trung Quốc là nhà nhập khẩu lớn nhất, cũng như cho phép nhập khẩu gia cầm của Mỹ sau khi họ bật đèn xanh cho việc mua gạo của Mỹ. Nếu các cuộc đàm phán thất bại, Trung Quốc cũng có thể hủy một số đơn đặt hàng đậu tương đã được đặt trong những tuần qua.

6. Thuế ô tô: Sau khi áp thuế trả đũa 25% đối với các phương tiện nhập khẩu từ Mỹ, Trung Quốc đã tạm thời hủy bỏ việc tăng thuế bắt đầu từ ngày 01/01 khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tìm kiếm cách thức làm dịu căng thẳng thương mại. Thuế quan bổ sung đã làm tổn thương tất cả các nhà sản xuất ô tô đã bán ô tô do Mỹ sản xuất tại Trung Quốc, bao gồm Tesla Inc., BMW AG và Daimler AG. Doanh số bán ô tô tại Trung Quốc đã giảm trong 6 tháng liên tiếp cho đến tháng 11.

7. Mở cửa thị trường cho ngân hàng: Trung Quốc đã cam kết tăng mở cửa thị trường cho các công ty tài chính nước ngoài. Vào tháng 11, Tập đoàn UBS AG đã trở thành đơn vị đầu tiên giành quyền kiểm soát một liên doanh chứng khoán trong nước theo các quy tắc đã được nới lỏng vào năm 2018. JPMorgan Chase & Co. và Nomura Holdings Inc. vẫn đang chờ phê duyệt để có 51% cổ phần trong liên doanh với đối tác trong nước. Chủ tịch Tập Cận Bình đã cho biết việc mở cửa thị trường đang dần mở rộng, ngăn chặn sự suy giảm hoặc thay đổi lớn về kinh tế. Ước tính các ngân hàng và các công ty chứng khoán nước ngoài có thể thu về lợi nhuận hơn 32 tỷ USD mỗi năm tại Trung Quốc vào năm 2030.