Yevgeny Prigozhin - Đầu bếp của Putin, nhà sáng lập Wagner và “kẻ nổi loạn”

Chiếc máy bay Embraer ERJ-135BJ Legacy 600 thuộc sở hữu của ông trùm Yevgeny Prigozhin gặp nạn ở vùng Tver. Cuộc đời ông trùm Wagner thực sự là câu chuyện dài và ly kỳ khi xuất phát từ một người bán xúc xích để rồi trở thành một doanh nhân thành đạt và “kẻ nổi loạn” trong mắt nhìn của nhiều người.

Tuổi trẻ tù tội và khởi đầu cơ nghiệp kinh doanh xúc xích

Ông trùm Evgeny Prigozhin sinh năm 1961 tại Leningrad (nay là Saint Peterburg). Do hoàn cảnh cha mất sớm, ông trùm được mẹ và cha dượng nuôi dưỡng. Tính cách của ông Evgeny Prigozhin chịu ảnh hưởng nhiều từ cha dượng khi 2 người khá thân thiết khi cùng tập thể thao và được cho theo học tại một ngôi trường nội trú về thể thao.

Dù theo đuổi nghiệp thể thao từ nhỏ, nhưng chàng trai Evgeny Prigozhin lại không đạt được thành tích nào đáng kể và còn nổi tiếng là người nghịch ngợm. Anh này đã bị bắt giữ khi vướng vào những hoạt động phạm pháp.

Sau khi được mãn hạn tù, Evgeny Prigozhin quyết định theo đuổi công việc kinh doanh và khá thành công khi mở quầy hàng bán xúc xích ở Leningrad. Chính ông trùm Evgeny Prigozhin khẳng định, đây là quầy bán xúc xích đầu tiên tại Leningrad.

“Năm 1990, tại Aprashka, tôi là người đầu tiên ở Leningrad bán xúc xích. Mù tạt được chế biến trong căn hộ của tôi. mẹ tôi tính toán số tiền thu được lên tới 1.000 USD mỗi tháng. Khi quy đổi ra tiền rúp thì đây là một núi tiền. Mẹ tôi đã rất vả đếm chúng trong bếp mỗi ngày”, ông Evgeny Prigozhin chia sẻ.

Bán xúc xích mang lại lợi nhuận tốt và ông trùm Evgeny Prigozhin quyết định phát triển hơn nữa công việc kinh doanh. Đồng thời, mở thêm chuỗi cửa hàng tạp hóa và thành lập câu lạc bộ rượu vang. Công việc kinh doanh liên tục phát triển, Evgeny Prigozhin mở thêm 4 nhà hàng nữa, nhưng danh tiếng chỉ đến với ông này ở nhà hàng thứ 5 mở năm 1998 ở New Island.

Nhà hàng của những người nổi tiếng

Nhà hàng thứ 5 của Evgeny Prigozhin thu hút rất nhiều nhân vật nổi tiếng tới dùng bữa. Không chỉ có giới doanh nhân và chính khách Peterburg, nhà hàng này còn là nơi Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Pháp Jacques Chirac ăn tối vào năm 2001; giữa Tổng thống Nga và người đồng cấp Mỹ George W. Bush năm 2002. Chính những sự kiện này đã mang lại danh tiếng cho ông Evgeny Prigozhin.

Với những mối quan hệ có được, ông trùm Evgeny Prigozhin mở thêm Tập đoàn kinh doanh thực phẩm Concord chuyên tổ chức các tiệc chiêu đãi xa xỉ và sẵn sàng nhận dịch vụ giao đồ ăn. Concord sau đó nhanh chóng nhận được các hợp đồng cung cấp suất ăn cho các trường học tại nhiều thành phố ở Nga.

Trong năm 2011, Concord cung cấp đồ ăn cho gần như toàn bộ các trường học tại Thủ đô Moscow. Những suất ăn trưa của 400 trường học tại Moscow do doanh nghiệp của ông Evgeny Prigozhin cung cấp.

Thành lập PMC Wagner và có mặt tại những điểm nóng

Tập đoàn quân sự tư nhân PMC Wagner được thành lập năm 2015, khi Nga đang mở chiến dịch chống khủng bố tại Syria. Các đơn vị thuộc PMC Wagner đã phối hợp với Quân đội Nga và Syria tham gia hoạt động tiễu trừ khủng bố và bảo vệ các cơ sở quan trọng tại quốc gia Trung Đông này.

“Chính bản thân tôi đã tự tay sửa chữa vũ khí, mua áo giáp chống đạn và tìm kiếm các chuyên gia để tạo lập PMC Wagner. Mốc thời gian ngày 1/5/2015 rất quan trọng, khi một nhóm chiến binh yêu nước ra đời. Đây chính là tiền thân của Wanger”, ông Evgeny Prigozhin cho biết.

Với khả năng chiến đấu mạnh mẽ, tàn bạo và không khoan nhượng, PMC Wagner đã nhanh chóng gây dựng được danh tiếng của mình là một trong những tổ chức quân sự tư nhân hàng đầu.

Tại chiến trường Syria, PMC Wagner có nhiều thành công, nhưng cũng có thất bại. Đáng chú ý là trận chiến tại Deir ez-Zor (Syria) năm 2018, các tay súng PMC Wagner và Quân đội Syria đã thiệt hại nặng khi đối đầu với các tay súng đối lập có sự hỗ trợ của binh sĩ Mỹ trong khu vực.

Sau đó, PMC Wagner mở rộng hoạt động sang châu Phi. Các tay súng của tổ chức này được cho là tham gia huấn luyện quân đội một số quốc gia như Cộng hòa Trung phi, Mali, Sudan và Mozambique.

Lúc mới thành lập, PMC Wagner được cho là do cựu chiến binh Dmitry Utkin sáng lập, nhưng sau này, ông Evgeny Prigozhin được xác nhận có liên hệ và thực tế là một người chung tay tạo ra tập đoàn quân sự tư nhân này.

Theo lời kể của ông Evgeny Prigozhin, chính cuộc xung đột tại Donbass đã thúc đẩy hoạt động của PMC Wagner để bảo vệ sắc tộc người gốc Nga và tiếng Nga tại khu vực này. Những thông tin sau này còn xác nhận, các tay súng PMC Wagner còn có mặt tại nhiều điểm nóng khác trên thế giới.

Nổi danh qua trận chiến Bakhmut và trở thành “kẻ nổi loạn”

Khi Nga bắt đầu Chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine năm 2022, PMC Wagner cùng với lực lượng vệ binh quốc gia cũng tham chiến.

Ở chiến trường Donetsk, PMC Wagner đạt được nhiều thành công lớn với những trận chiến giành quyền kiểm soát thành phố Soledar và Bakhmut. Trong đó, cuộc chiến tại Bakhmut là khốc liệt nhất. PMC Wagner với sự hỗ trợ của Quân đội Nga cuối cùng đã giành chiến tháng sau 225 ngày giao tranh đẫm máu. Đây cũng là khoảng thời gian ông trùm Evgeny Prigozhin tại ra ấn tượng mạnh trên không gian số và các nền tảng mạng xã hội với vai trò là ông trùm Wagner.

Với những phát ngôn gây sốc và luôn xuất hiện ở những nơi nóng bỏng nhất của mặt trận, ông trùm Evgeny Prigozhin đã gây ấn tượng mạnh mẽ với không chỉ người dân Nga, mà còn nhiều nơi khác trên thế giới. Tuy nhiên, một sự kiện tạo ra biệt danh “kẻ nổi loạn” của ông trùm Evgeny Prigozhin chính là sự kiện PMC Wagner bỏ mặt trận, đòi tiến về Moscow và chiếm giữ sở chỉ huy phương Nam tại thành phố Rostov na Done. Dù đã hạn chế mọi đụng độ trong cuộc binh biến, nhưng vẫn có một số máy bay Quân đội Nga bị bắn hạ.

Mâu thuẫn chỉ được dàn xếp khi Tổng thống Belarus Alexsander Lukasenko đứng ra làm trung gian hòa giải. Các đơn vị chiến đấu của Wagner đã trở lại vị trí đóng quân và chuyển sang hoạt động ở Belarus sau đó.

Sau khi các đơn vị Wagner tới Belarus, ông trùm Evgeny Prigozhin đã bay tới Nga nhiều lần nữa, trong đó đáng kể là buổi làm việc với Tổng thống Vladimir Putin. Theo lời ông Evgeny Prigozhin, tại buổi làm việc, Tổng thống Nga đã đưa ra cho các đại diện PMC Wagner một số lựa chọn, bao gồm cả việc phục vụ dưới sự hướng dẫn của người chỉ huy trực tiếp của họ với biệt danh Seda.

Vụ tai nạn bất ngờ

Tối ngày 23/8 (theo giờ Moscow) máy bay chở ông trùm Prigozhin cất cánh từ Moscow đến Saint Petersburg thì đột nhiên biến mất khỏi radar. Khoảng 19 giờ 20 phút theo giờ Moscow, có thông tin về một vụ tai nạn máy bay tư nhân ở vùng Tver. Bộ Các tình trạng khẩn cấp Nga đã xác nhận máy bay gặp nạn và 10 người trên khoang đã thiệt mạng. Sau đó Cơ quan Vận tải Hàng không Liên bang Nga báo cáo rằng ông trùm Prigozhin là một trong những hành khách xấu số trên máy bay.

Trước ngày qua đời, ông Evgeny Prigozhin đã quay một đoạn video từ châu Phi, trong đó ông nói rằng PMC Wagner đang làm việc ở lục địa đen.

Hồi tháng 5/2023, khi được hỏi liệu có sợ chết hay không, ông trùm PMC Wanger trả lời: “Bạn không cần phải quan tâm tới cái chết. Tất cả chúng ta rồi sẽ chết vào một lúc nào đó”.