Xúc tiến thương mại: “Chìa khóa” để hàng Việt vào ASEAN

Chưa tận dụng được lợi thế

ASEAN là khối thị trường xuất khẩu (XK) trọng điểm, có tốc độ tăng trưởng nhanh của Việt Nam. Số liệu từ Bộ Công Thương cho thấy, chỉ sau 7 năm (2010-2017), XK của Việt Nam sang khối thị trường này đã tăng hơn 2 lần từ 10,3 tỷ USD lên 21,7 tỷ USD. Trong đó, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore là những thị trường chiếm phần lớn tỷ trọng trong tổng giá trị XK của Việt Nam sang khối này.

Tận dụng cơ hội để đẩy mạnh xuất khẩu

Theo lý giải của ông Nguyễn Đương Kiên - Phó Trưởng phòng Đông Nam Á, Nam Á và Hợp tác khu vực (Vụ Thị trường châu Á, châu Phi - Bộ Công Thương), ASEAN là thị trường gần gũi về địa lý, các nước có sự tương đồng về văn hóa và thói quen tiêu dùng đã giúp các doanh nghiệp (DN)Việt Nam tiết kiệm rất nhiều chi phí nghiên cứu thị trường, sản phẩm và vận chuyển hàng hóa.

Hơn nữa, khu vực ASEAN có nhu cầu nhập khẩu hàng hóa, nguyên phụ liệu cho sản xuất và tiêu dùng cao. Thị trường ASEAN lại có dung lượng lớn với tổng dân số 636 triệu người, GDP đạt 2.760 tỷ USD. Khi Hiệp định thương mại ASEAN chính thức có hiệu lực từ năm 2010, hầu hết các dòng thuế về 0% cũng là một trong những điều kiện thuận lợi thúc đẩy tăng trưởng XK của Việt Nam sang ASEAN.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đương Kiên, mặc dù ưu đãi thuế quan sang khu vực ASEAN rất hấp dẫn, nhưng tại thời điểm cắt giảm thuế mạnh nhất là năm 2010 và 2015, DN trong nước lại không tận dụng được. Tỷ lệ tận dụng ưu đãi thuế quan của DN chỉ đạt khoảng 30%. Ngay tại một số thị trường XK lớn, thị phần của Việt Nam cũng không cao, như: Thái Lan là 2,2%, Malaysia 2,7%, Indonesia 2%...

Trao đổi về trường hợp cụ thể của DN, ông Phạm Quốc Minh - Chuyên viên kinh doanh XK Công ty CP thực phẩm Quốc tế Alpha - cho hay: Myanmar hiện đang áp dụng tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm của Mỹ và thay đổi liên tục, bình quân 2-3 năm một lần, khiến tăng chi phí sản xuất. Do đó, mặc dù mặt hàng bánh kẹo của công ty XK sang Myanmar được hưởng thuế suất 0%, nhưng công ty rất khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn phi thuế quan. Biến động tỷ giá cũng đã ảnh hưởng tới việc tính toán chi phí XK của DN.

Hỗ trợ xúc tiến thương mại

Với nhiều thuận lợi, ASEAN được nhận định là thị trường XK lớn của Việt Nam. Hiện có rất nhiều sản phẩm thế mạnh của Việt Nam chưa được XK hoặc XK với số lượng ít sang thị trường các nước trong khu vực như: Thủy sản, gỗ và sản phẩm từ gỗ, thực phẩm, thép…

Để gia tăng XK sang thị trường này, theo ông Nguyễn Đức Kiên, yếu tố đầu tiên là sự chủ động của DN trong tìm hiểu nhu cầu mặt hàng, tiêu chuẩn cụ thể liên quan đến lĩnh vực hoạt động và mặt hàng sản xuất, kinh doanh của DN để có chiến lược phù hợp.

Đặc biệt, để tránh tình trạng bị người tiêu dùng “mặc định” quan điểm hàng Việt Nam có chất lượng thấp, DN cần lựa chọn sản phẩm phù hợp, chất lượng tốt khi đưa vào các thị trường mục tiêu. Ngoài ra, thị trường ASEAN có một số nước hồi giáo, DN cũng cần lưu ý đáp ứng tiêu chuẩn Halal.

Coi XTTM là “chìa khóa” đưa hàng việt vào ASEAN, ông Lê Hoàng Tài cho biết, Bộ Công Thương cam kết tạo thuận lợi tối đa cho DN khi tiếp cận thị trường ASEAN. Hàng năm, Bộ đều phối hợp với nhiều cơ quan trong và ngoài nước thực hiện các hoạt động XTTM sang thị trường này. Trong đó, có 3 nhóm hoạt động thực hiện đều đặn thường niên và cho hiệu quả thấy rõ: Tổ chức đoàn DN Việt Nam tham gia hội chợ triển lãm; tổ chức các đoàn DN ASEAN vào Việt Nam và ngược lại. Riêng với thị trường Myanmar, để hỗ trợ DN trong nước khai thác thị trường này, sắp tới Bộ Công Thương sẽ tổ chức Hội chợ hàng Việt Nam tại quốc gia này.