Xuất khẩu điều: Khó chồng khó

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), tháng 8/2020, khối lượng điều nhân Việt Nam XK ước đạt 45 nghìn tấn với giá trị 261 triệu USD, đưa khối lượng XK hạt điều 8 tháng đầu năm 2020 đạt 312 nghìn tấn, đạt 1,99 tỷ USD, tăng 9% về khối lượng nhưng giảm 5,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019.

Hoa Kỳ, Hà Lan và Trung Quốc là 3 thị trường nhập khẩu điều lớn nhất của Việt Nam trong 7 tháng, chiếm thị phần lần lượt là 35,2%, 13% và 10,6% tổng giá trị XK hạt điều. Giá hạt điều XK bình quân 7 tháng năm 2020 đạt 6.614 USD/tấn, giảm 13,1% so với cùng kỳ năm 2019.

Con số XK của ngành điều những tháng đầu năm được đánh giá khả quan, nhưng theo các chuyên gia trong ngành, kết quả này chưa phản ánh đúng thực tế thị trường do lượng hàng XK không có thị trường đích (hàng đưa vào kho ngoại quan chờ xuất) còn rất cao. Ngoài ra, một nghịch lý vẫn diễn ra như mọi năm, đó là ở một số thời điểm, cùng một mã hàng, giá điều nhân tại thị trường trong nước cao hơn 15 - 20% so với giá XK, làm cho tình hình kinh doanh của một số DN, đặc biệt là nhóm DN thuần thương mại XK gặp nhiều khó khăn.

Dịch Covid-19 đã tác động rất lớn đến ngành điều Việt Nam trong thời gian qua. Ông Nguyễn Quốc Toản - Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) - thông tin, giá điều nhân giảm khiến nhiều DN chế biến điều trong nước bị ảnh hưởng nặng nề khi dự trữ nguyên liệu với giá cao nhưng XK đi với giá thấp.

Cụ thể, các DN thường dự trữ điều thô từ cuối năm trước để chế biến XK cho năm sau, vào thời điểm cuối năm 2019 giá điều thô khá cao, từ 1.200 đến 1.500 USD/tấn. Đến đầu năm 2020, giá điều thô giảm xuống còn 1.000 USD/tấn, kéo giá điều nhân giảm theo khiến DN lỗ nặng.

Các chuyên gia nhận định, nhu cầu tiêu thụ điều trên thế giới những tháng cuối năm 2020 khó dự đoán, bởi đây không phải là thực phẩm thiết yếu. Đặc biệt, nguy cơ tái bùng phát dịch Covid-19 tại Trung Quốc, Ấn Độ và một số nước tiêu dùng hạt điều lớn trên thế giới vẫn cao, điều này sẽ tác động đến nhiều ngành, trong đó có ngành điều.