Xuất hiện nhiều loại hình vận tải mới, cần có sự quản lý của Nhà nước

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, sáng 10/11, Quốc hộithảo luận tại tổ về dự án Luật Đường bộ.

Đại biểu Tạ Thị Yên - đoàn Điện Biên nhất trí với Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Quốc phòng An ninh về sự cần thiết phải ban hành Luật đường bộ.

Vì hiện nay, nhu cầu sử dụng cơ sở hạ tầng là rất lớn, và Nhà nước cần hoàn thiện cơ chế, chính sách về kết cấu hạ tầng đường bộ để thúc đẩy việc huy động tối đa mọi nguồn lực phát triển cơ sở hạ tầng vận tải, phục vụ việc di chuyển của người dân và sự phát triển kinh tế của quốc gia.

"Ngoài ra, trên thị trường đã xuất hiện nhiều loại hình vận tải mới, cần có sự quản lý của Nhà nước để tránh dẫn đến những tình trạng tiêu cực, như những tiêu cực của Nhà xe Thành Bưởi, đã được các cơ quan chức năng phát hiện gần đây" - đại biểu nêu.

Góp ý về nội dung dự thảo Luật đường bộ, đại biểu nêu, về khái niệm “kinh doanh vận tải” (khoản 6 Điều 61), đại biểu cho rằng, hiện nay, dự án Luật đang sử dụng hai tiêu chí “điều hành phương tiện, lái xe” và “quyết định giá cước vận tải” để xác định doanh nghiệp nào đang kinh doanh vận tải.

Đại biểu nhận thấy, việc sử dụng hai tiêu chí này để phân biệt doanh nghiệp nào đang kinh doanh vận tải hay không là chưa phù hợp, bởi lẽ hai tiêu chí này không thể hiện bản chất của hoạt động kinh doanh vận tải.

Bản chất của vận tải là việc vận chuyển con người và hàng hóa giữa hai hoặc nhiều địa điểm. Do đó, bản chất của kinh doanh vận tải phải là việc một cá nhân, tổ chức vận chuyển hành khách, hàng hóa giữa các địa điểm vì mục đích lợi nhuận, không phải việc tổ chức đó có quyết định giá cước hay điều hành phương tiện, tài xế hay không.

Ngoài ra, cũng có một số Luật đã chia nhỏ một chuỗi giá trị trong hoạt động kinh doanh thành từng công đoạn nhỏ để có thể quản lý một cách thuận tiện hơn. Tuy nhiên, những công đoạn được bóc tách ra đó phải là những công đoạn hoàn chỉnh.

Ví dụ, Luật Dược đã bóc tách chuỗi giá trị kinh doanh dược ra thành các hoạt động kinh doanh dược và các cơ sở kinh doanh dược khác nhau: Kinh doanh thuốc, kinh doanh dịch vụ bảo quản thuốc, cơ sở sản xuất thuốc, cơ sở xuất nhập khẩu thuốc.

"Đây là những công đoạn kinh doanh hoàn chỉnh, có đầu vào, đầu ra rõ ràng, có thể dễ dàng bóc tách để phục vụ mục đích quản lý" - đại biểu nhấn mạnh.

Ngược lại, trong chuỗi giá trị kinh doanh vận tải, thì hai công việc “điều hành phương tiện, lái xe” và “quyết định giá cước vận tải” chỉ là những thao tác hỗ trợ trong quá trình kinh doanh vận tải, không phải là những công đoạn cơ bản, hoàn chỉnh, do vậy không thể coi đây là những công đoạn cơ bản để sử dụng làm tiêu chí xác định tổ chức nào đang kinh doanh vận tải được.

Do đó, đại biểu đề xuất khoản 6 Điều 61 được sửa đổi như sau: “6. Kinh doanh vận tải bằng xe ô tô là ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật, bao gồm kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô và kinh doanh vận tải hàng hoá bằng xe ô tô.”

Về loại hình “kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng” (khoản 11 Điều 61), đại biểu cho rằng, việc có một loại hình gọi là “kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng” trong các loại hình kinh doanh vận tải hành khách có thể sẽ gây hiểu lầm, vì về cơ bản, mọi loại hình kinh doanh vận tải đều phải theo hợp đồng.

Một hành khách bước lên xe buýt và mua vé, đó là một hình thức giao kết hợp đồng giữa nhà xe và hành khách đó. Một hành khách vẫy một chiếc taxi, lên xe và bảo tài xế di chuyển đến một địa điểm nhất định, đó cũng là một hình thức giao kết hợp đồng.

Về bản chất, loại hình kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng thực chất là một loại hình thuê phương tiện kèm tài xế theo chuyến hoặc theo thời gian (ví dụ như đi tỉnh trong ngày, đi sân bay, đi làm hàng ngày...).

Trên thế giới, các quốc gia khác cũng gọi loại hình vận tải hành khách như thế này bằng tên gọi phù hợp như là “phương tiện cho thuê” ở Malaysia; hay “phương tiện cho thuê riêng” ở Singapore và ở Anh; hoặc “phương tiện cho thuê ngắn hạn” ở New York, Hoa Kỳ.

Do đó, đại biểu đề nghị loại hình kinh doanh vận tải hành khách này được gọi tên chính xác hơn là “kinh doanh vận tải hành khách bằng phương tiện cho thuê riêng”.

Ngoài ra, nhu cầu thuê xe kèm tài xế trên thị trường rất đa dạng. Có trường hợp cả một cơ quan cần thuê xe để đi sự kiện hay đi dã ngoại, thì họ có thể thuê xe 16 chỗ hay xe 29 chỗ, nhưng cũng lại có những trường hợp một cá nhân cần thuê phương tiện để đi công tác ở tỉnh trong ngày, thì họ chỉ cần thuê phương tiện 4 chỗ hoặc 7 chỗ thôi là đủ.

Do đó, việc quy định chỉ xe ô tô khách mới được cung cấp loại hình kinh doanh vận tải này như quy định tại khoản 11 Điều 61 là chưa bao quát hết nhu cầu của xã hội, làm giảm tính bao quát của quy phạm.

Vì vậy, tôi đề nghị bỏ từ “khách” sau cụm từ “xe ô tô” để cho phép hành khách cũng được thuê xe ô tô dưới 10 chỗ, đảm bảo nhu cầu di chuyển của xã hội được đáp ứng một cách đầy đủ nhất.

Đại biểu đoàn Điện Biên cũng đề xuất, nên sửa quy định xe hợp đồng thành xe cho thuê riêng trong kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng vận tải hành khách (bằng văn bản giấy hoặc điện tử) giữa đơn vị kinh doanh vận tải hành khách với người thuê vận tải có nhu cầu thuê cả chuyến xe (bao gồm cả thuê người lái xe).