Xin chữ: Nét đẹp văn hóa đầu năm

Tục khai bút hay còn gọi là chắp bút đầu năm thường được các học sỹ, học giả xưa thực hiện, thể hiện ý nghĩa về sự học, gửi gắm những ước nguyện của người cầm bút về một năm thi cử đỗ đạt, học hành tấn tới, sự nghiệp như ý. Đồng thời, tục lệ này còn thể hiện tinh thần hướng về những điều may mắn, tốt đẹp trong năm mới, từ đó tạo cho con cháu đời sau một cái nhìn tốt đẹp về văn hóa truyền thống của cha ông.

Còn tục xin chữ, cho chữ đầu năm đã trở thành một phong tục đẹp của người Việt từ xưa, thể hiện sự coi trọng chữ nghĩa và cầu mong mọi sự tốt lành cho bản thân, gia đình, bạn bè. Đồng thời thể hiện tinh thần hiếu học, tôn sư trọng đạo, trân quý giá trị của chữ nghĩa.

Thông qua những giá trị về mặt tinh thần đó mà cứ: "Mỗi năm hoa đào nở/Lại thấy ông đồ già/Bày mực tàu giấy đỏ/Bên phố đông người qua". Có lẽ, với bất kỳ ai, hình ảnh làng sỹ tử, những ông đồ “bày mực tàu giấy đỏ” tại hồ Văn - khu Văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội, hay trong những ngôi đình chùa... vào dịp Tết cổ truyền luôn mang tới sự rạo rực trong lòng. Bởi hình ảnh đó đã trở thành biểu tượng của ngày Tết, sự ước vọng, may mắn đầu năm.

Đi xin chữ, ai cũng mong được hưởng phúc, được hưởng tiếng thơm của người cho chữ, do đó người được mọi người xin chữ là bậc nho sĩ, thầy đồ, thầy giáo học rộng biết nhiều, viết chữ đẹp, lại có tiếng hiền tài, đức độ.

Dựa vào tính cách, nghề nghiệp và lứa tuổi, mỗi người đều xin chữ phù hợp với nhu cầu, mong ước của riêng mình. Theo đó, đầu năm chữ được nhiều người xin đó là: Phát, Lộc, Tín, Nhẫn, Đạt, Thành, Phúc, Tâm, Thọ, An, Trí, Hiếu…

Thường những chữ xin về được gia chủ trân trọng, nâng niu treo trong nhà. Đây là một việc làm quan trọng với mỗi gia đình bởi treo chữ gì trong nhà là thể hiện bản sắc của mỗi gia đình, cũng là thể hiện những mong ước trong năm mới.

Những năm gần đây, việc đi xin chữ thường không cố định vào mồng hai mà có thể kéo dài từ đêm giao thừa cho đến ngoài rằm Nguyên Tiêu.