Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu hàng lưỡng dụng dân sự - quân sự

Chính phủ Trung Quốc vừa công bố các quy định mới về kiểm soát xuất khẩu các mặt hàng lưỡng dụng dân sự - quân sự, nhằm cải thiện hệ thống pháp luật liên quan đến hoạt động xuất khẩu. Đây được coi là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao năng lực kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc, đồng thời củng cố cơ chế thực thi nghĩa vụ không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD) và góp phần vào nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu.

Trước đó, ngày 19/10/2024, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã ký sắc lệnh của Quốc vụ viện công bố các quy định về kiểm soát xuất khẩu mặt hàng lưỡng dụng, có hiệu lực từ ngày 1/12/2024. Quy định này gồm 6 chương và 50 điều, được thiết kế nhằm bảo đảm hòa bình quốc tế, kết hợp phát triển kinh tế với an ninh quốc gia và nâng cao khả năng kiểm soát xuất khẩu các mặt hàng có thể sử dụng cho cả mục đích dân sự lẫn quân sự.

Các mặt hàng lưỡng dụng bao gồm hàng hóa, công nghệ và dịch vụ có thể sử dụng cho mục đích dân sự hoặc quân sự, đặc biệt là những mặt hàng có thể hỗ trợ việc phát triển, sản xuất hoặc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt. Việc kiểm soát chặt chẽ hoạt động xuất khẩu các mặt hàng này sẽ giúp đảm bảo an ninh quốc gia, đồng thời bảo vệ lợi ích phát triển và an ninh của Trung Quốc.

Ông Huang Huikang, Chủ tịch Ủy ban Tư vấn về Luật Quốc tế của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết việc tăng cường kiểm soát xuất khẩu các mặt hàng lưỡng dụng là cần thiết trong bối cảnh hiện nay, khi Trung Quốc đang đối mặt với nhiều cơ hội nhưng cũng đi kèm với rủi ro và thách thức. Ông nhấn mạnh, điều này không chỉ giúp bảo vệ lợi ích quốc gia mà còn là một bước đi phù hợp với xu thế toàn cầu về kiểm soát xuất khẩu và không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Huang cũng cho rằng các quy định mới này là một biện pháp quan trọng để nâng cao khả năng thực thi pháp luật liên quan đến xuất khẩu, giúp Trung Quốc thực hiện nghĩa vụ quốc tế và thúc đẩy hợp tác không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu. Ông khẳng định, việc áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nội địa nhằm đảm bảo không phổ biến WMD là thông lệ chung của các quốc gia lớn và phù hợp với các điều khoản ngoại lệ về an ninh của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Điểm nổi bật trong các quy định mới là hệ thống đăng ký xuất khẩu các mặt hàng lưỡng dụng sẽ được bãi bỏ, thay vào đó là việc tăng cường tính minh bạch và chuẩn hóa trong quản lý xuất khẩu. Đồng thời, quy định này cũng bao gồm các biện pháp quản lý chi tiết về cấp phép, danh mục kiểm soát và giám sát chặt chẽ hoạt động xuất khẩu các mặt hàng lưỡng dụng.

Theo các chuyên gia, quy định mới này sẽ tạo ra một môi trường thể chế minh bạch, ổn định và có thể dự đoán được, giúp nâng cao hiệu quả quản lý xuất khẩu của Trung Quốc. Mei Xiaying và Fu Jun, giáo sư tại Đại học Kinh doanh và Kinh tế Quốc tế, nhận định rằng các quy định này không chỉ cân bằng giữa phát triển và an ninh, mà còn khác biệt so với các quốc gia khác sử dụng kiểm soát xuất khẩu như một công cụ chính trị hoặc quyền lực.

Bên cạnh mục tiêu đảm bảo an ninh quốc gia, các quy định mới của Trung Quốc còn thúc đẩy phát triển kinh tế thông qua việc không cản trở hoạt động thương mại bình thường đối với các mặt hàng lưỡng dụng. Bộ Tư pháp và Bộ Thương mại Trung Quốc nhấn mạnh rằng, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu không phải là lệnh cấm, mà tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế nhằm bảo đảm an ninh thương mại, đồng thời thúc đẩy sự phát triển kinh tế và bảo vệ chuỗi cung ứng toàn cầu.

Han Liyu, giáo sư tại Trường Luật của Đại học Nhân dân Trung Quốc, cho biết hệ thống pháp lý mới này được xây dựng phù hợp với các quy tắc kinh tế và thương mại quốc tế, giúp bảo vệ lợi ích an ninh cơ bản của Trung Quốc và tạo ra một môi trường xuất khẩu ổn định, minh bạch hơn cho các doanh nghiệp.

Với những động thái mới này, Trung Quốc không chỉ củng cố vị thế của mình trong việc kiểm soát xuất khẩu các mặt hàng lưỡng dụng mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với việc duy trì hòa bình và an ninh toàn cầu.