Kỳ vọng bộ chỉ số FTA Index sẽ gỡ khó kịp thời cho doanh nghiệp

Từ năm 2022, trên cơ sở các chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 99/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính phủ nhiệm kỳ 2021 - 2026 thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025, Bộ Công Thương đã triển khai xây dựng Đề án Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các FTA (FTA Index).

Các chỉ số đo lường của FTA Index không chỉ là cơ sở để doanh nghiệp, địa phương tự “soi mình”, đánh giá về kết quả của quá trình thực hiện, tận dụng FTA mà còn hỗ trợ doanh nghiệp tối đa từ khâu sản xuất đến khi bán hàng, xuất khẩu, góp phần duy trì được chuỗi giá trị đối với hoạt động của doanh nghiệp.

Ông Lê Anh Văn - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ pháp luật và Phát triển nguồn nhân lực (Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam) - đã có chia sẻ về bộ chỉ số FTA Index với Báo Công Thương.

Các chỉ số đo lường của FTA Index là cơ sở để doanh nghiệp, địa phương tự “soi mình”, đánh giá về kết quả của quá trình thực hiện, tận dụng FTA. Ảnh minh họa

Bộ Công Thương đã triển khai xây dựng Đề án Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các FTA (FTA Index). Từ góc độ Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, ông kỳ vọng gì về việc bộ chỉ số này sẽ tác động đến quá trình thực thi FTA của các doanh nghiệp thành viên trong Hiệp hội?

Việc xây dựng bộ chỉ số FTA Index rất ý nghĩa, quan trọng, bởi chúng ta sẽ có được bộ công cụ đo lường được mức độ tận dụng FTA của doanh nghiệp, cũng như mức độ hỗ trợ của chính quyến địa phương đối với doanh nghiệp trong tận dụng các FTA.

Đồng thời, qua bộ chỉ số này, Chính phủ sẽ nắm rõ hơn tình hình triển khai hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA của các địa phương để có những chỉ đạo, giám sát công tác thực thi FTA tại các địa phương. Đồng thời, có giải pháp, hỗ trợ gỡ khó kịp thời; từ đó giúp cho doanh nghiệp có định hướng phát triển bền vững, đáp ứng các tiêu chuẩn hội nhập.

Trước ý nghĩa tích cực trên, có thể nói, việc triển khai xây dựng bộ chỉ số FTA Index của Bộ Công Thương được chúng tôi đánh giá rất cao và đặt nhiều kỳ vọng có thể cải thiện, gỡ khó cũng như nâng cao năng lực tận dụng FTA cho doanh nghiệp. Bởi thực tế, thời gian qua, mức độ cung cấp thông tin FTA đối với doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa là chưa rõ nét. Còn ở góc độ thực thi, hầu như doanh nghiệp khu vực nhỏ và vừa đang thiếu các công cụ tiếp cận FTA.

Do vậy, thông qua FTA Index, doanh nghiệp cải thiện các hạn chế, khó khăn trong quá trình tận dụng FTA. Đồng thời, nhận biết được chính sách của Nhà nước đang hỗ trợ địa phương ở địa bàn thực thi FTA như thế nào; giúp cho doanh nghiệp định hướng chiến lược về kinh doanh, đầu tư vào sản phẩm hàng hoá, đáp ứng về tiêu chuẩn chất lượng hàng hoá cũng như có kế hoạch nâng cao chất lượng nguồn nhân lực…, nâng cao lợi thế cạnh tranh khi vươn ra thị trường quốc tế.

Ông Lê Anh Văn - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ pháp luật và Phát triển nguồn nhân lực (Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam). Ảnh: Quốc Chuyển

Để đánh giá rõ thực tế cũng như các khó khăn, hạn chế của doanh nghiệp trong tận dụng cam kết FTA, theo ông, các phương án điều tra, nội dung khảo sát của bộ chỉ số FTA Index đóng vai trò quan trọng như thế nào?

Theo Bộ Công Thương, bộ chỉ số FTA Index được xây dựng dựa trên nguồn thông tin dữ liệu thống kê và thông tin khảo sát doanh nghiệp hàng năm, thông qua các hoạt động: Khảo sát và thu thập dữ liệu sơ cấp doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân trong nước, doanh nghiệp tại khu vực kinh tế Nhà nước tại địa phương; thu thập dữ liệu thứ cấp từ các nguồn thông tin đáng tin cậy từ trong và ngoài nước; phân tích, xây dựng và kiểm định mô hình tính toán bộ chỉ số; đánh giá và đưa ra giải pháp thúc đẩy việc thực thi các FTA tại từng địa phương thông qua bộ chỉ số của địa phương đó; ứng dụng công nghệ thông tin trong thu thập, xử lý dữ liệu, đặc biệt trực tuyến.

Trong khi hiện nay, doanh nghiệp hầu hết thiếu thông tin về FTA, đặc biệt là các cam kết về giảm thuế còn khá mờ nhạt; mặt khác, cán bộ chuyên trách về FTA đang thiếu, nên khả năng khai thác, tận dụng FTA từ doanh nghiệp còn yếu. Ngoài ra, doanh nghiệp chưa chú trọng xây dựng dữ liệu về hệ thống sổ sách, chứng từ sản xuất, kinh doanh; thông tin chia sẻ từ cơ quan quản lý cũng như sự sự phối hợp liên ngành.

Như vậy, theo tôi khảo sát thông tin từ doanh nghiệp đóng vai trò rất quan trọng để xây dựng được bộ chỉ số FTA Index chính xác, xác thực với thực tế tận dụng FTA, đặc biệt là nhận diện, nắm rõ các khó khăn trong quá trình tiếp cận thông tin FTA của cộng đồng doanh nghiệp.

Tuy nhiên, để quá trình khảo sát thu nhận thông tin chính xác, hiệu quả, cơ quan triển khai thực hiện khảo sát phải bám sát sâu vào doanh nghiệp, để thấy khu vực kinh doanh này mức độ hội nhập đang đến đâu. Trong đó, mẫu phiếu, phương pháp khảo sát, cũng như việc xây dựng bộ câu hỏi phải phù hợp với thực tế của doanh nghiệp trong từng ngành hàng.

Từ những thông tin khảo sát sát sườn doanh nghiệp, cơ quan chức năng sẽ có dữ liệu thông tin để xây dựng bộ công cụ FTA Index - một bộ tư liệu quan trọng hỗ trợ doanh nghiệp chủ động hội nhập.

Về phía Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, ông có thể chia sẻ một số đề xuất để cùng Bộ Công Thương cũng như các đơn vị liên quan xây dựng thành công bộ chỉ số FTA Index?

Thực tế hiện nay, phải thừa nhận rằng, không ít doanh nghiệp còn ngại chia sẻ thông tin. Do vậy, quá trình triển khai xây dựng FTA Index, cần thúc đẩy sự phối hợp liên ngành tuyên truyền, tăng cường nhận thức của doanh nghiệp về ý nghĩa của bộ chỉ số, từ đó doanh nghiệp nắm và hiểu để cung cấp dữ liệu chuẩn xác với thực tế, và cơ quan chức năng sẽ có đánh giá xác thực hơn về việc tận dụng FTA của doanh nghiệp. Trong đó, phải nhận diện được các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp ở đâu để có sự điều chỉnh, đề xuất tháo gỡ kịp thời.

Nếu có thể, trong quá trình thực hiện FTA Index, cơ quan quản lý cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, thậm chí kể cả AI để khảo sát, đánh giá, qua đó, tăng hiệu quả của bộ công cụ. Về phía Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, các tổ chức đại diện doanh nghiệp luôn sẵn sàng kết nối, hỗ trợ để tuyên truyền FTA Index đến doanh nghiệp. Tuy nhiên, do có những tổ chức hội mang tính đa ngành, đơn ngành, cần phân loại để có cách thức phối hợp hiệu quả hơn; đồng thời phải có các chương trình tập huấn để các hiệp hội thành viên hiểu rõ FTA Index, từ đó, tạo "chân rết", xây dựng mạng lưới để triển khai FTA Index hiệu quả.

Đến nay, chúng tôi đang rất mong đợi bộ chỉ số được công bố. Mặt khác, từ góc độ Hiệp hội, thực hiện vai trò "cầu nối" doanh nghiệp với cơ quan quản lý nhà nước, khi FTA Index công bố, chúng tôi sẽ tuyên truyền để doanh nghiệp hiểu rõ hơn ý nghĩa của bộ chỉ số này. Đặc biệt, Hiệp hội sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương, cơ quan chức năng để nghiên cứu, tuyên truyền FTA Index sâu rộng đến cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Xin cảm ơn ông!