Triển vọng kinh tế thế giới năm 2023 sẽ ra sao?
Theo một số phân tích gần đây, triển vọng của nền kinh tế toàn cầu bước sang năm 2023 trở nên ảm đạm hơn khi cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine tiếp tục gây căng thẳng. cho thương mại, đặc biệt là ở châu Âu và khi các thị trường chờ đợi nền kinh tế Trung Quốc mở cửa trở lại đầy đủ hơn sau nhiều tháng bị gián đoạn vì Covid-19. Trên toàn cầu, lạm phát gia tăng và hoạt động kinh doanh, đặc biệt là ở khu vực đồng euro và Vương quốc Anh, tiếp tục bị thu hẹp. Trong một phân tích được công bố ngày 24/11 vừa qua, Viện Tài chính Quốc tế dự đoán tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu chỉ là 1,2% vào năm 2023, ngang bằng với năm 2009, khi thế giới chỉ mới bắt đầu thoát khỏi cuộc khủng hoảng tài chính.
Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) đồng ý với dự báo ảm đạm. Trong một báo cáo được đưa ra mới đây, Nhà kinh tế trưởng của OECD Alvaro Santos Pereira cho biết thế giới hiện đang đối mặt với một triển vọng kinh tế rất khó khăn. Kịch bản trung tâm không phải là suy thoái toàn cầu, mà là sự suy giảm tăng trưởng đáng kể đối với nền kinh tế thế giới vào năm 2023, cũng như lạm phát vẫn ở mức cao, mặc dù đã giảm ở nhiều quốc gia.
Tại Mỹ, lạm phát và những nỗ lực của Cục Dự trữ Liên bang để chống lại lạm phát là những yếu tố chi phối trong hầu hết các phân tích về tình trạng hiện tại và tương lai của nền kinh tế. Mỹ đã trải qua mức lạm phát cao nhất trong 40 năm, với giá cả bắt đầu tăng đáng kể vào giữa năm 2021. Vào đầu năm 2022, tỷ lệ hàng năm là hơn 6% và trong khi dao động một chút, đã chạm mức cao 6,6% vào tháng 10.
Bắt đầu từ tháng 3, Ủy ban Thị trường mở liên bang (FOMC) của ngân hàng trung ương, cơ quan đặt ra lãi suất cơ bản, đã thực hiện một loạt các đợt tăng mạnh, nâng lãi suất chuẩn từ 0,0% đến 0,25% lên từ 3,75% đến 4,0% hiện nay.
Ý tưởng đằng sau các động thái của Fed là thay đổi các ưu đãi của người tiêu dùng. Bằng cách làm cho lãi suất tiết kiệm hấp dẫn hơn và lãi suất cho vay ít hơn, ngân hàng trung ương đang làm việc để giảm nhu cầu và do đó làm chậm tốc độ tăng giá. Nói chung, Fed tin rằng tỷ lệ lạm phát hàng năm 2% là lành mạnh và coi đó là mục tiêu dài hạn của họ. Mục tiêu của Fed là kiểm soát lạm phát mà không đẩy nền kinh tế vào suy thoái nghiêm trọng.
Và trong khi một số dấu hiệu kinh tế cho thấy những nỗ lực làm chậm nhu cầu có thể đang phát huy tác dụng, thì mối đe dọa về suy thoái kinh tế vẫn còn lờ mờ. Bằng chứng được công bố mới đây cho thấy hoạt động kinh doanh ở Mỹ đã giảm kỷ lục trong tháng thứ năm liên tiếp khi các công ty phản ứng với nhu cầu tiêu dùng giảm.
Mặc dù nền kinh tế tiếp tục tạo thêm việc làm trong những tháng gần đây, nhưng đơn xin trợ cấp thất nghiệp đang gia tăng, cho thấy thị trường lao động có khả năng yếu đi.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã công bố biên bản cuộc họp đầu tháng 11 của FOMC. Biên bản cho thấy quan điểm bi quan giữa các nhà kinh tế nhân viên của ngân hàng trung ương về nền kinh tế Mỹ trong năm tới.
Trong số những ý kiến đã thống nhất là họ “xem khả năng nền kinh tế sẽ bước vào suy thoái vào một thời điểm nào đó trong năm tới gần như là khả năng cơ bản”. “Đa số đáng kể” các thành viên bỏ phiếu của ủy ban tin rằng đã đến lúc giảm tốc độ tăng lãi suất, cho thấy rằng FOMC sẽ rút lại mức tăng 0,75% gần đây khi họp vào tháng 12, có thể tăng lãi suất bằng cách chỉ 0,5%.
Trên bình diện quốc tế, các chính phủ đang phải đối mặt với một thách thức khó khăn: hỗ trợ công dân trong thời điểm giá cả tăng chóng mặt, đặc biệt là đối với các nhu yếu phẩm như thực phẩm và nhiên liệu, vốn bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc chiến ở Ukraine.
Trong một báo cáo vừa đưa ra, Quỹ Tiền tệ quốc tế đã chỉ ra hành động cân bằng khó khăn mà các chính phủ phải quản lý, nói rằng: “Với nhiều người vẫn đang gặp khó khăn, các chính phủ nên tiếp tục ưu tiên giúp đỡ những người dễ bị tổn thương nhất để đối phó với hóa đơn lương thực và năng lượng tăng vọt cũng như trang trải các chi phí khác - nhưng các chính phủ cũng nên tránh bổ sung vào tổng cầu có nguy cơ làm tăng lạm phát. Ở nhiều nền kinh tế tiên tiến và mới nổi, hạn chế tài chính có thể làm giảm lạm phát đồng thời giảm nợ.”
Theo Viện Tài chính Quốc tế (IIF), trong khi tăng trưởng toàn cầu sẽ thấp nhưng dương ròng vào năm 2023, một số khu vực cụ thể sẽ phải đối mặt với sự suy giảm. Đứng đầu trong số đó là Châu Âu, nơi IIF dự báo mức giảm 2,0% trong GDP tích lũy.
Trong phạm vi có những điểm sáng trong nền kinh tế toàn cầu vào năm 2023, nằm ở các khu vực như Mỹ Latinh và Trung Quốc.
Nhiều quốc gia ở Mỹ Latinh, nơi xuất khẩu nguyên liệu thô, bao gồm gỗ, quặng và các đầu vào kinh tế quan trọng khác thúc đẩy nhiều nền kinh tế, lạm phát toàn cầu tỏ ra có lợi khi giá của những hàng hóa đó tăng lên.
Báo cáo của IIF dự đoán GDP toàn khu vực sẽ tăng 1,2%, ngay cả khi phần lớn phần còn lại của thế giới chứng kiến sự suy giảm kinh tế. Trung Quốc đã bị thiệt hại về kinh tế do chiến lược “zero-Covid” đã buộc phải phong tỏa toàn bộ các thành phố và khu vực, gây gián đoạn nghiêm trọng cho hoạt động kinh tế. IFF và các tổ chức khác mong đợi sự nới lỏng đáng kể trong chính sách của Trung Quốc trong năm tới, điều này sẽ dẫn đến tăng trưởng kinh tế lên tới 2,0% khi nền kinh tế Trung Quốc cố gắng tự phục hồi.
Ngoại trừ Nga, quốc gia vẫn đang lao đao dưới các lệnh trừng phạt nặng nề liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine, Vương quốc Anh phải đối mặt với triển vọng ảm đạm nhất trong năm tới so với bất kỳ nền kinh tế lớn nhất thế giới nào. Với lạm phát tăng nhanh hơn đáng kể so với các quốc gia khác, mức tăng giá hàng năm dự kiến sẽ chạm mức 10% vào cuối năm, trước khi giảm dần vào năm 2023.
Trong số các quốc gia G-7, Vương quốc Anh là quốc gia duy nhất có sản lượng kinh tế chưa trở lại mức trước đại dịch và được dự báo sẽ tiếp tục thu hẹp. OECD dự đoán rằng nền kinh tế Anh sẽ giảm quy mô 0,3% vào năm 2023 và sẽ chỉ tăng trưởng 0,2% vào năm 2024.