Trải nghiệm đầu xuân tại Quỳnh Đôi – làng cá gỗ, khoa bảng xứ Nghệ

Tour du lịch “Làng cá gỗ - sau ánh hào quang” tại xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An được ra mắt phục vụ du khách dịp cuối năm 2023. Sản phẩm do Hiệp hội Du lịch Việt Nam, Công ty Du lịch Bền vững Việt Nam STID, huyện Quỳnh Đôi xây dựng, tổ chức.

Tham gia tour du lịch, du khách được trải nghiệm, khám phá nhiều điểm di tích tại Quỳnh Đôi như: Cổng làng Quỳnh Đôi - du khách sẽ bất ngờ với hình ảnh “cá chép vượt vũ môn” thể hiện tinh thần của người làng Quỳnh chịu thương, chịu khó thành tài.

Không chỉ vậy, cổng làng còn là nơi mà người dân Quỳnh Đôi nhớ mãi cảnh cụ Nguyễn Sinh Sắc, cụ cả Khiêm và Bác Hồ đã rời làng từ hơn 100 năm trước và du khách có cơ hội cảm nhận thời khắc đó qua một hoạt cảnh ngắn do người dân làng Quỳnh thể hiện “Người đã về đây”.

Bước qua cổng làng, du khách đến với cụm di tích đầu làng, khởi đầu là câu chuyện con cá gỗ quen thuộc với người dân xứ Nghệ gắn với Quỳnh Quận Công Hồ Phi Tích, du khách được hiểu thêm câu chuyện con cá gỗ bắt đầu từ đâu và ý nghĩa thế nào qua một hoạt cảnh thú vị “Ông đồ Nghệ và con cá gỗ”.

Bên cạnh di tích thờ Quỳnh Quận Công Hồ Phi Tích, du khách còn tham quan Bia tưởng niệm Hồ Xuân Hương, nơi thờ nhà cách mạng Hồ Tùng Mậu và bia tưởng niệm anh hùng lực lượng vũ trang Cù Chính Lan.

Ngoài cụm di tích, du khách tiếp tục di chuyển 500m đến đền Thần - nơi thờ thành hoàng làng và những người khai thôn lập ấp. Thăm giếng cổ Bà Cả gắn liền với hình ảnh gánh nước trượt chân của bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương. Tại đây du khách được trải nghiệm với trang phục xưa, gánh nước nồi đình, tạo dáng như bà chúa thơ Nôm đã từng trượt ngã ở giếng này.

Sau khi tham quan các điểm di tích, du khách có thể nán lại làng Quỳnh để thưởng thức ẩm thực và trải nghiệm không gian làng đậm chất khoa bảng về đêm.

Xã Quỳnh Đôi - hay làng Quỳnh nằm giữa huyện Quỳnh Lưu thuộc tỉnh Nghệ An. Theo lịch sử được ghi chép lại, vào giữa thế kỷ XIV, các Cụ: Hồ Khai, Hồ Hồng, Nguyễn Thạc và Cụ Hoàng Khánh cùng nhau đến đây khai cơ, lập ấp đặt tên là “Thổ Đôi trang”. Sau một quá trình mở mang đất đai, xây dựng trang ấp, bắt đầu từ năm 1378 đời Trần Xương Phù cho đến năm 1528, thời nhà Mạc, Thổ Đôi trang được đổi tên là thôn Quỳnh Đôi như ngày nay.

Làng Quỳnh Đôi có truyền thống văn hoá và cách mạng và là làng có hương ước đầu tiên trong cả nước (năm 1638). Làng có bề dày lịch sử hơn 600 năm với 8 di tích văn hóa cấp quốc gia, 1 di tích cấp tỉnh; là một làng khoa bảng, quê hương của nhiều danh nhân nổi tiếng như Hồ Thơm (vua Quang Trung), vua Hồ Quý Ly, thi sĩ Hồ Xuân Hương, Quỳnh Quận công Hồ Phi Tích, Hồ Sỹ Dương.

Xưa kia làng có hai nghề chính, thứ nhất là nghề “học”, làm “thầy đồ” đi khắp các địa phương khác để dạy học. Thứ hai là nghề dệt, nghề nuôi các sỹ tử đi học đi thi trở thành quan hay thầy đồ. Để đạt được như vậy, người Làng Quỳnh đã phải vượt qua bao gian khó và cũng không kém phần tự hào với câu chuyện “Ông đồ Nghệ và con cá gỗ”.

Hình ảnh “Làng Cá gỗ” thể hiện tinh thần khổ luyện thành tài của cả cộng đồng làng, gợi nhớ chuyện xưa để truyền thống hiếu học luôn được giữ vững. “Con cá gỗ” đã làm nên những “ông Nghè, ông Tổng”.

Bên cạnh đó, văn hóa làng Quỳnh Đôi nổi bật từ văn hóa của dòng họ. Đây là chất keo cố kết với làng, làng với nước, nước với nhà, tạo nên một khối bền vững, một sức sống dài lâu của cả làng, cả nước. Làng Quỳnh Đôi là một cộng đồng các dòng họ, từng dòng họ không kể lớn nhỏ đều làm cho diện mạo văn hóa làng trở nên sinh động phong phú. Sắc thái văn hóa làng Quỳnh Đôi còn được thể hiện đậm đà ở truyền thống yêu nước, chống ngoại xâm.

Với những giá trị tài nguyên của xã Quỳnh Đôi, năm 2023, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã đến khảo sát, hướng dẫn, hỗ trợ địa phương này từng bước nghiên cứu, đánh giá tài nguyên và thống nhất các ý tưởng, các bước triển khai... Từ đó những nét du lịch ở làng Quỳnh dần dần được hình thành.

Ông Vũ Thế Bình - Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho biết, sau ảnh hưởng của dịch Covid, Chính phủ rất kỳ vọng vào sự khôi phục và phát triển của ngành du lịch. Muốn làm được điều đó thì du lịch rất cần có các sản phẩm mới, độc đáo, hấp dẫn du khách.

"Sản phẩm tour du lịch “Làng cá gỗ - sau ánh hào quang” tại xã Quỳnh Đôi là sản phẩm du lịch văn hóa - lịch sử, bởi tại mảnh đất này có rất nhiều tiềm năng và cơ hội phát triển, ở đây không chỉ có các di tích lịch sử giàu giá trị mà con người làng Quỳnh cũng rất hiếu học, trọng tình, mến khách"- ông Bình chia sẻ.

Đối với ngành du lịch Nghệ An, có thể nói chương trình du lịch đặc biệt về Làng Cá gỗ sẽ giúp cho du khách cảm nhận được sự đặc sắc, độc đáo và khác lạ của một vùng quê yên bình và tinh thần của những con người chịu thương chịu khó, khổ luyện thành tài.

Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu Nguyễn Văn Thưởng cho hay, đây là khởi đầu cho một hành trình dài phía trước còn đầy khó khăn và thách thức. Để chương trình du lịch đứng vững, phát triển trong tương lai cần sự nỗ lực hơn nữa của cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp, sự đồng hành đầy trách nhiệm của người dân, doanh nghiệp và sự hỗ trợ của các cấp, các ngành.

Ngoài ra, chính quyền huyện Quỳnh Lưu cũng mong muốn Hiệp hội Du lịch Việt Nam, Sở Du lịch Nghệ An, các ban, ngành, đơn vị, các công ty lữ hành và con em quê hương làng Quỳnh tiếp tục quan tâm hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất để tour du lịch tại Quỳnh Đôi được thực hiện thành công.