Tiếp tục tháo gỡ vướng mắc về điện mặt trời mái nhà

Bứt tốc mạnh mẽ

Trước buổi làm việc với Công ty Điện lực Ninh Thuận (PC Ninh Thuận), đoàn công tác Bộ Công Thương đã đi kiểm tra thực tế 2 công trình điện mặt trời mái nhà tại 1 trang trại chăn nuôi và 1 nhà máy chế biến thủy sản.

Làm rõ hơn nội dung buổi làm việc, Bùi Quốc Hùng- Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo cho biết, thời gian qua, Chính phủ đã quan tâm, ban hành nhiều cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam, như Quyết định số 11/2017/QĐ-TTg ngày 11/4/2017 hay Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg ngày 6/4/2020 về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam.

Tiếp đó, ngày 22/9/2020, Bộ Công Thương ban hành văn bản số 7088/BCT-ĐL hướng dẫn thực hiện phát triển điện mặt trời mái nhà, nhằm dẫn chiếu một số khái niệm và hướng dẫn cụ thể hơn các vấn đề liên quan đến thực thi Quyết định 13. Sau khi Bộ Công Thương có thông báo hướng dẫn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng đã có Công văn 6948/EVN-KD ngày 19/10/2020 hướng dẫn thực hiện phát triển điện mặt trời mái nhà theo Quyết định 13/2020/QĐ-TTg.

Bộ Công Thương cho rằng, sau khi đã ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể, cần làm rõ các thuận lợi và vướng mắc trong quá trình triển khai tại địa phương, kể cả liên quan đến quy định, chính sách và việc tổ chức thực hiện của các đơn vị điện lực, từ đó đánh giá, tiếp thu và hoàn thiện nhằm khuyến khích điện mặt trời mái nhà phát triển, góp phần đáp ứng nhu cầu cung ứng điện cho cả nước. “Quan trọng hơn, đoàn công tác Bộ Công Thương cũng muốn lắng nghe những phản ánh, ý kiến thực tế của các chủ đầu tư, các khách hàng về thực tiễn triển khai dự án điện mặt trời mái nhà”- ông Bùi Quốc Hùng nhấn mạnh.

Báo cáo tổng quát tại buổi làm việc, đại diện lãnh đạo Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC) cho biết, trong 10 tháng năm 2020 toàn Tổng công ty đã phát triển được 15.579 khách hàng; với tổng công suất tấm pin lắp đặt là 711 MWp. Trong đó: tổng số khách hàng đang vận hành trên lưới từ năm 2017 đến tháng 9/2020 là 29.275 khách hàng với tổng công suất đang vận hành trên lưới 897 MWp.

Sản lượng điện khách hàng phát lên lưới trong 9 tháng đầu năm 2020 là 250.699.266 kWh. Trung bình hằng tháng SPC nhận điện từ năng lượng ĐMTMN trên 56 triệu kWh. Sản lượng thanh toán tiền mua điện mặt trời mái nhà trong 9 tháng đạt 171.607.706 kWh; số tiền đã trả cho khách hàng là 360.498.903.300 đồng.

Đáng chú ý, đại diện EVNSPC cho biết, hiện có 5.099 dự án đã đấu nối nhưng chưa vận hành thương mại với công suất là 2.763.317 kWp; 542 dự án đã đăng ký với công suất là 533.896 kWp nhưng chưa được thỏa thuận đấu nối do không giải toả được công suất. 154 đường dây trung thế và 300 trạm hạ thế đã hết công suất đấu nối.

Riêng đối với Công ty Điện lực Ninh Thuận (PC Ninh Thuận), ông Hồ Thái Yên Kha- Phó giám đốc cho biết, tính đến ngày 23/10/2020 PC Ninh Thuận đã lắp đặt công tơ hai chiều cho 2.000 khách hàng (khách hàng ≤ 50kW là 1.766 khách hàng, công suất hòa lưới là 29,953 MW; khách hàng >50kW là 234 khách hàng, công suất hòa lưới là 91,609 MW), với tổng công suất hòa lưới là 121,562 MW, tổng sản lượng phát lên lưới ngành điện là hơn 110,347 triệu kWh. Trong đó, số lượng khách hàng đã ký hợp đồng và thanh toán tiền điện là 1.989 khách hàng, với tổng công suất hòa lưới là 112,458 MW.

Trong năm 2020 (tính đến ngày 23/10/2020, PC Ninh Thuận đã lắp đặt công tơ hai chiều và ký hợp đồng cho 1.415 khách hàng với tổng công suất hòa lưới là 78,892 MW, tổng sản lượng phát lên lưới ngành điện là hơn 27,230 triệu kWh.

Chia sẻ về tình hình lưới điện có thể tiếp nhận đấu nối, ông Hồ Thái Yên Kha chỉ ra, hiện nay tất cả các trạm biến áp 110/22kV trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận đã đầy tải (đã tính đến trường hợp công suất phát của các hệ thống ĐMTMN chuyển tải về trạm 110/22kV và trừ đi phụ tải sử dụng). Do đó, PC Ninh Thuận đã tạm dừng tiếp nhận các đề nghị của khách hàng dự định đấu nối đầu tư các hệ thống điện mặt trời đấu nối vào lưới điện 22kV trên địa bàn tỉnh (qua các trạm biến áp chuyên dụng đầu tư mới). “Đối với các khách hàng có nhà ở hiện hữu và đã có hợp đồng lắp đặt hệ thống công tơ điện (đang sử dụng điện hiện hữu): PC Ninh Thuận thống nhất thỏa thuận đấu nối cho mỗi vị trí mái nhà đang ở được lắp đặt từ 05kW/01 khách hàng đến 30kW/01 khách hàng (đấu nối vào lưới điện hạ áp hiện hữu) tùy thuộc vào khu vực”- đại diện lãnh đạo PC Ninh Thuận khẳng định.

Cần tuân thủ đúng quy định trong phát triển điện mặt trời mái nhà

Đại diện EVNSPC và PC NInh Thuận đều cho biết đang gặp khó một số điểm trong quá trình triển khai, liên quan đến thủ tục giấy tờ về bổ sung ngành nghề sản xuất điện mặt trời trong giấy đăng ký kinh doanh, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, hay chi phí đầu tư, lắp đặt công tơ đo đếm.

Cụ thể, trên địa bàn PC Ninh Thuận quản lý có một số trường hợp hệ thống điện mặt trời chủ đầu tư dùng các tấm pin quang điện lắp trên hệ thống khung giá đỡ bằng thép và phía dưới dùng màn lưới nông nghiệp (lưới chắn côn trùng) làm mái. Theo ý kiến của khách hàng việc làm mái bằng màn lưới là để phù hợp với công năng và mục đích sản xuất nông nghiệp của trang trại (theo điểm a mục 2 của Văn bản số 7088/BCT-ĐL ngày 22/9/2020 của Bộ Công Thương). Với các hệ thống điện mặt trời nói trên của chủ đầu tư, PC Ninh Thuận chưa xác định đây là hệ thống ĐMTMN hay điện mặt trời nối lưới để ký hợp đồng mua điện với chủ đầu tư.

Tại buổi làm việc đại diện hai chủ đầu tư nêu rõ, hiện họ đang phối hợp với nông dân địa phương thuê trang trại chăn nuôi để phát triển điện mặt trời mái nhà cho biết, PC Ninh Thuận đã hỗ trợ nhiệt tình và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp triển khai dự án, tuy nhiên gặp khó ở thủ tục cam kết chuyển đổi đất trồng cây hàng năm sang đất nông nghiệp khác theo đúng quy định về hồ sơ.

Các chủ đầu tư đều hy vọng sẽ sớm giải quyết vấn đề này để đấu nối trước 31/12/2020 nhằm hưởng mức giá mua điện cố định cho các dự án điện mặt trời (giá FIT 2).

Về phía Sở Công Thương tỉnh Ninh Thuận cho rằng, những thủ tục của 2 đơn vị nêu trên đều là thủ tục mà chủ đầu tư và doanh nghiệp cần phải tuân theo để đảm bảo đúng mọi quy định pháp luật.

Ngoài ra, ngành Điện cho rằng một vướng mắc nữa nằm ở việc xác định đúng dự án điện mặt trời mái nhà để phân biệt với điện mặt trời nối lưới. Đây cũng là vấn đề mà các chủ đầu tư đang gặp phải, theo phản ánh tại buổi làm việc.

Đơn cử là kiến nghị của Trang trại Nông nghiệp Hữu cơ Tiên Tiến ở xã An Hải, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận, toàn bộ trang trại 30 ha đã đầu tư và đưa vào vận hành 12 dự án điện mặt trời 1 MW, tuy nhiên chỉ có 2 dự án được ký hợp đồng với Công ty Điện lực Ninh Thuận theo Quyết định số 11 của Thủ tướng Chính phủ, còn lại 10 dự án chưa được ký hợp đồng mua bán điện.

Giải thích rõ kiến nghị của doanh nghiệp, ông Bùi Quốc Hùng nêu cụ thể, điều cần nói là, doanh nghiệp đầu tư thi công dự án vào tháng 9/2019, sau khi Quyết định 11 hết hiệu lực (31/6/2019), nhưng Quyết định 13 chưa được ban hành (6/4/2020). Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo Bùi Quốc Hùng cho rằng, thời điểm này dẫn đến việc áp dụng tiêu chuẩn xác định dự án điện mặt trời mái nhà gặp khó khăn. Đây cũng là lý do PC Ninh Thuận chưa thể xác định đúng loại dự án và mức giá mua điện để ký hợp đồng với chủ đầu tư. Nếu đã có quy định chắc chắn đã được thanh toán.

Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo cũng khẳng định, EVN được thực hiện ký hợp đồng mua bán điện nếu điện mặt trời trên mái nhà phù hợp với quy định về hệ thống điện mặt trời mái nhà tại Quyết định 13/2020/QĐ-TTg và Thông tư 18/2020/TT-BCT.

Đối với những nội dung phản ánh tại buổi làm việc, ông Bùi Quốc Hùng khẳng định, một trong những yêu cầu đầu tiên của việc triển khai các dự án điện mặt trời mái nhà là phải bám sát quy định tại Quyết định 13 và các văn bản hướng dẫn của Bộ Công Thương.