Thủ tướng Phạm Minh Chính: Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh là xu hướng tất yếu không thể đảo ngược

Cùng tham dự phiên họp có Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên, Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nguyễn Hoàng Anh, cùng lãnh đạo các bộ ban ngành thành viên Ban chỉ đạo.

Phiên họp lần này đã đưa ra các báo cáo tổng kết những nỗ lực của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết tại COP26, đặc biệt là những kết quả đạt được từ sau Phiên họp lần thứ 4 của Ban Chỉ đạo. Các đại biểu đã thảo luận sâu về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện các thỏa thuận quốc tế, như Thỏa thuận Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP) và Cộng đồng Phát thải ròng bằng 0 châu Á (AZEC). Đồng thời, các bộ, ngành cũng đóng góp ý kiến để sửa đổi các quy định pháp lý, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong nước và quốc tế đầu tư vào các dự án chuyển đổi năng lượng.

Cam kết mạnh mẽ và kết quả bước đầu trong ứng phó biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng

Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng dành thời gian phân tích bối cảnh tình hình. Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, biến đổi khí hậu là thách thức toàn cầu, với diễn biến ngày càng phức tạp và nghiêm trọng. Điều này không chỉ đòi hỏi sự nỗ lực từ phía Việt Nam, mà còn cần sự hợp tác quốc tế để ứng phó hiệu quả. Việc phát triển năng lượng xanh và chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch là điều không thể tránh khỏi, và Việt Nam phải thực hiện quyết tâm cao hơn, làm tốt hơn để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.

Về những kết quả đạt được, Thủ tướng đánh giá cao sự phối hợp của các bộ, ngành trong việc xây dựng thể chế, phát triển nhân lực và tổ chức thực hiện các chương trình ứng phó biến đổi khí hậu. Đặc biệt, Thủ tướng nhấn mạnh rằng Việt Nam đã đạt được những kết quả tích cực và được cộng đồng quốc tế ghi nhận, nhờ vào việc triển khai các dự án cụ thể và khắc phục hiệu quả hậu quả thiên tai. Điều này đóng góp lớn vào việc ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy phát triển kinh tế số, kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh.

Tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính tóm tắt "4 điểm đạt được" quan trọng, thể hiện sự thành công trong chuyển đổi năng lượng và ứng phó với biến đổi khí hậu của Việt Nam:

Thứ nhất, nhận thức và hành động đồng bộ: Toàn bộ hệ thống chính trị, từ Trung ương đến địa phương, đã tích cực tham gia ứng phó biến đổi khí hậu, với mục tiêu chung là giảm phát thải khí nhà kính và đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, đúng theo cam kết tại Hội nghị COP26.

Thứ hai, kịp thời thể chế hóa và cụ thể hóa các cam kết: Các chiến lược, chính sách và kế hoạch hành động liên quan đến ứng phó biến đổi khí hậu đã nhanh chóng được thể chế hóa, từ các văn bản pháp luật đến các chính sách và kế hoạch hành động. Điển hình là việc triển khai chương trình phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, tạo cơ sở pháp lý cho các địa phương và doanh nghiệp triển khai.

Thứ ba, hợp tác quốc tế mạnh mẽ: Việt Nam đã thu hút được nhiều nhà đầu tư quốc tế quan tâm đến lĩnh vực năng lượng tái tạo, đặc biệt là các tập đoàn công nghệ cao với công nghệ ít phát thải khí nhà kính. Các dự án quốc tế đang ngày càng được triển khai cụ thể, mang lại động lực phát triển kinh tế xanh cho Việt Nam. "Chiến lược của quốc gia và doanh nghiệp phải cùng hướng mới tạo ra được sức mạnh", Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu.

Thứ tư, thay đổi tích cực về nhận thức và hành động trong xã hội: Thủ tướng cũng ghi nhận sự nâng cao nhận thức của cộng đồng và doanh nghiệp về bảo vệ môi trường, giảm phát thải và ứng phó với biến đổi khí hậu. Người dân ngày càng có trách nhiệm hơn trong việc giữ gìn môi trường sống, chủ động tham gia các hoạt động giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ thiên nhiên.

Cơ chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản lý thông minh

Bên cạnh những thành tựu, Thủ tướng Phạm Minh Chính thẳng thắn chỉ ra những tồn tại trong quá trình triển khai các cam kết về biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng. Một số bộ, ngành và địa phương chưa thực sự vào cuộc đồng đều, dẫn đến sự chậm trễ trong việc thực hiện các nhiệm vụ cụ thể. Các Nhóm công tác hỗ trợ thực hiện Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) đã được thành lập nhưng chậm triển khai thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Các chính sách, quy định liên quan các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện cam kết tại Hội nghị COP26, chuyển đổi năng lượng nhìn chung còn hạn hẹp so với yêu cầu phát triển. Đặc biệt, cơ chế chính sách hiện hành, mặc dù đã có nhiều cải thiện, nhưng vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng đủ yêu cầu của quá trình phát triển nhanh và bền vững. “Đa số làm tốt nhưng còn một bộ phận làm chưa tốt”, Thủ tướng lưu ý.

Từ đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính quán triệt yêu cầu: "Cơ chế phải thông thoáng, hạ tầng phải thông suốt, quản lý phải thông minh". Thủ tướng chỉ rõ, để giải quyết các thách thức hiện tại, các quy định pháp lý trong lĩnh vực này cần được xây dựng dựa trên tư duy đổi mới, linh hoạt và thực tiễn. Việt Nam cần phải có cách tiếp cận sáng tạo, vừa triển khai vừa rút kinh nghiệm để điều chỉnh kịp thời. “Với những vấn đề mới, khó như ứng phó biến đổi khí hậu phải có tư duy, cách tiếp cận phù hợp, vừa làm, vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội", Thủ tướng nói.

Hình thành và phát triển ngành công nghiệp năng lượng sạch

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định rằng: "Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và chuyển đổi năng lượng là xu hướng tất yếu không thể đảo ngược". Để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững, Việt Nam cần tiếp tục nâng cao quyết tâm, thúc đẩy hợp tác toàn cầu và huy động mọi nguồn lực từ xã hội, doanh nghiệp và quốc tế. Thủ tướng nhấn mạnh rằng toàn bộ quá trình phải đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên hàng đầu, kết hợp hài hòa giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, giữa mục tiêu phát triển bền vững và phúc lợi của người dân.

Thủ tướng cũng đưa ra 5 nhóm nhiệm vụ chính để thực hiện chuyển đổi năng lượng và ứng phó biến đổi khí hậu trong thời gian tới:

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế và chính sách pháp luật: Tiếp tục hoàn thiện các khung pháp lý liên quan đến biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng và phát triển kinh tế xanh. Đặc biệt là tạo cơ chế thu hút nguồn lực công-tư và nguồn lực ngoài nhà nước, đảm bảo sử dụng hiệu quả các nguồn tài chính.

Thứ hai, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo: Khuyến khích nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới liên quan đến năng lượng sạch, thúc đẩy các sáng kiến và đổi mới trong quản trị môi trường và phát triển bền vững.

Thứ ba, tăng cường hợp tác quốc tế và huy động nguồn lực: Kết nối các dòng tài chính xanh, chuyển giao công nghệ từ các nước phát triển và các tổ chức quốc tế. Việt Nam cần tận dụng tối đa các cơ hội hợp tác quốc tế để thúc đẩy các dự án năng lượng sạch và bảo vệ môi trường.

Thứ tư, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Tập trung đào tạo và phát triển nhân lực có trình độ cao, có khả năng nắm bắt các công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực năng lượng sạch, năng lượng tái tạo và công nghệ sinh thái.

Thứ năm, phát triển ngành công nghiệp năng lượng sạch: Đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ và thiết bị năng lượng tái tạo như sản xuất thiết bị năng lượng sinh khối, hydrogen xanh, amoniac xanh... Tạo ra ngành công nghiệp năng lượng sạch bền vững, góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế xanh.

Ngoài ra, Thủ tướng cũng giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ngành để đảm bảo sự đồng bộ trong việc triển khai các chính sách về chuyển đổi năng lượng và phát triển xanh. Bộ Công Thương và các bộ ngành khác sẽ chịu trách nhiệm rà soát, chọn lọc và triển khai các dự án thuộc khuôn khổ JETP và AZEC. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ triển khai hiệu quả Đề án phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại Đồng bằng sông Cửu Long. Các bộ, ngành liên quan khác cũng được giao nhiệm vụ cụ thể để đóng góp vào việc giảm phát thải và chuyển đổi năng lượng xanh trong lĩnh vực mình phụ trách.

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng việc ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững không chỉ là nhiệm vụ cấp bách mà còn là cơ hội để Việt Nam vươn lên mạnh mẽ trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Thủ tướng bày tỏ hy vọng rằng với sự đồng lòng của toàn xã hội, sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, và quyết tâm của Chính phủ, Việt Nam sẽ không chỉ thực hiện thành công các cam kết COP26 mà còn trở thành một trong những quốc gia tiên phong trong phát triển bền vững, kinh tế xanh và chuyển đổi năng lượng.